2023'te küresel borçlar yeni bir zirveye çıktı: Türkiye'de durum nasıl?

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), "Küresel Borç Monitörü" raporunu yayınladı.

Rapora göre, küresel borç tutarı 2022'de ortalama 7 trilyon dolarlık bir azalmanın ardından 2023'te 15 trilyon dolardan fazla artarak 313 trilyon dolarlık yeni bir rekora ulaştı.

Küresel borç tutarındaki artışın yaklaşık %55'i öncelikle ABD, Fransa ve Almanya gibi gelişmiş ekonomilerde meydana geldi. Gelişmekte olan piyasalarda ise borç birikimi genellikle Çin, Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerde yoğunlaştı.

Geçen yıl, gelişmiş ekonomilerin toplam borcu 208,3 trilyon dolar olarak hesaplanırken, gelişmekte olan piyasalardaki borç 104,6 trilyon dolar olarak kaydedildi.

Borç dağılımına bakıldığında, hanehalkının borcu 2023 sonunda 59,3 trilyon dolara, finansal olmayan şirketlerin borcu 94,4 trilyon dolara, kamu borçlarının 89,9 trilyon dolara ve banka gibi finansal kuruluşlara ait borçların ise 69,4 trilyon dolara yükseldiği görüldü.

KÜRESEL BORCUN GSYH'YE ORANI ART ARDA ÜÇÜNCÜ YILDA DÜŞTÜ

Küresel borcun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı, büyük ölçüde gelişmiş ekonomilerin etkisiyle üçüncü yıl üst üste düşüş gösterdi. Ancak büyüme ve enflasyonun zayıflamasıyla, borcun GSYH'ye oranındaki düşüş 2023'te keskin bir şekilde yavaşladı.

Küresel borcun GSYH'ye oranı 2023'te 2 puanlık bir azalışla ortalama olarak yüzde 330'a geriledi.

Borcun GSYH'ye oranındaki azalma özellikle Avrupa ülkelerinin etkisiyle gelişmiş ekonomilerde önemli ölçüde oldu. Borcun GSYH'ye oranında artış yaşanan gelişmiş ekonomiler arasında yalnızca Malta ve Norveç bulunmaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerin borçlarının GSYH'ye oranı yüzde 225'e yükselerek yeni bir rekora ulaştı. En büyük artışlar Hindistan, Arjantin, Çin, Rusya, Malezya ve Güney Afrika'da gözlendi. Şili, Kolombiya, Türkiye ve Polonya'nın borçlarının GSYH'ye oranlarında ise ortalama 10 puanlık düşüşler yaşandı.

Toplam GSYH'ye oranları dikkate alındığında, geçen senenin son çeyreği itibarıyla hanehalkına ait borçlar yüzde 62,6'dan yüzde 61,5'e, finansal olmayan şirketlere ait borçlar yüzde 96,2'den yüzde 95,6'ya, ve finans sektörüne ait borçlar yüzde 78,8'den yüzde 77,4'e gerilerken, kamu borçları yüzde 95,6'dan yüzde 96,7'ye yükseldi.

TÜRKİYE NE DURUMDA?

Türkiye'de borçların GSYH'ye oranlarına bakıldığında, geçen senenin son çeyreğinde finansal olmayan şirketlere ait borçlar yüzde 54,8'den yüzde 49'a, kamu borçları yüzde 35,7'den yüzde 31,7'ye ve finans sektörüne ait borçlar yüzde 18,7'den yüzde 17,3'e geriledi. Ancak, hanehalkına ait borçlar yüzde 11,3'ten yüzde 11,6'ya yükseldi.