AİHM kararı: Oran ve Kaboğlu’nun kişilik hakları ihlal edildi

AİHM dün açıkladığı kararla tehdit edilip nefret söylemiyle hedef gösterilen Kaboğlu ve Oran’ın davasında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 8’inci maddesinin ihlal edildiğine karar verdi.

Diken'den Kemal Göktaş'ın haberine göre, kararda, Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu bünyesinde hazırladıkları rapor nedeniyle gazetelerde tehditlerin ve nefret söyleminin hedefi haline getirilen iki akademisyenin Türkiye’de açtıkları davalarda mahkemeler söz konusu ifadelerin yer aldığı yazıları ‘ifade özgürlüğü’ kapsamında değerlendirdiği için sonuç alamadığı ve bu nedenle AİHM’e başvurduğu hatırlatıldı.  Kaboğlu’nun İnsan Hakları Danışma Kurulu başkanı, Oran’ın ise kurula bağlı Azınlıklar ve Kültürel Haklar Çalışma Grubu’nun başkanı olduğuna dikkat çekilen kararda kurulun başbakanlık bünyesinde çalıştığı ve görevinin hükümete insan hakları alanında görüş, öneri, teklif ve raporlar sunmak olduğu anlatıldı.

Bu kapsamda hazırlanan Azınlıklar ve Kültürel Haklar Raporu nedeniyle basında başvurucular aleyhine çok sayıda tehdit, hakaret ve aşağılama içeren yazının yayınlandığı belirtilen kararda bu yazılara karşı açılan davaların reddedildiği, bu nedenle başvurucuların entelektüel kişiliğinin aşağılandığı, korku ve endişe duyduğu ve düşüncelerini açıklama konusunda savunmasız hissettiği ifade edildi.

AİHM kararında, Türk mahkemelerinin, başvurucuların kişilik haklarını ihlal eden bu açıklamaların neden düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirildiğine ilişkin tatmin edici yanıtlar veremediği de kaydedildi. Mahkemelerin özel hayata saygı ile düşünce özgürlüğü arasında makul bir denge kurması gerektiğine işaret edildi.

'HAİN' VE 'AJAN' DEMEK TEHLİKELİ

Başvurucuların AİHM’e yaptığı başvuruda yaşam hakkının korunması, özel hayata saygı, ifade özgürlüğü ve ayrımcılık yasağı haklarının ihlal edildiğini iddia ettikleri bilgisi verilen kararda şöyle denildi: “Söz konusu saldırgan yazılar, başvurucuların hazırladıkları raporla ilgili alevli tartışmaların olduğu bir ortamda yayınlanmıştır. Bu, milliyetçi çevrelerin devletin ve ülkenin birliği konusundaki endişelerini dile getirdikleri hassas bir konuydu. Bu tartışmalardaki görüşlerden bazıları düşünce özgürlüğü sınırları içindeydi ama bazılarında da aşağılayıcı bir dil ve hakaret içeren ifadeler yer alıyordu. ‘Toprağın bedeli kandır, gerekirse dökülür’, ‘Bence bu kişiler dövülseydi insanların içi soğurdu. Sevr savunucuları dayağı hak ediyor’, ‘hain’, ‘ajan’ gibi ifadeler doğrudan veya dolaylı olarak şiddeti kışkırtan ifadelerdir.“

DİNK ÖRNEĞİ

Hrant Dink’in aşırı milliyetçi bir hedef gösterme kampanyasından sonra öldürüldüğüne dikkat çekilen kararda hükümetin her iki profesörün de şiddete maruz kalmadığına ilişkin savunması yerinde görülmedi.

AİHM, başvuruculara 1500’er avro manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Ne demişlerdi?

Kaboğlu ve Oran, o tarihte büyük tartışma yaratan ‘Azınlık Raporu’ nedeniyle şu sözlere maruz kalmıştı:

– Arslan Tekin (Yeniçağ): Bence bu adamlar dövülseydi milletin içi soğurdu… Sevr’ciler tekme tokadı hak etmişlerdi… Bölücü, ihanetçi, yalakalar.

– Dönemin Kamu-Sen başkanı Bircan Akyıldız: Toprağın bedeli kandır, gerekirse dökülür.

– Kemal Yavuz (Akşam): Bir avuç zibidi… Ekmek yediğin kapıya ihanet etme, sonra nimet çarpar.

– Eski kültür bakanı Namık Kemal Zeybek (Radikal): Hainler korkak olur derler; peki bunlar niye bu kadar atak?… Siz o uydurma azınlıklarınızı alın da gidin Avrupanıza sokun. 

– Özcan Yeniçeri (Yeniçağ): Tamamen dışarıdan beslenen ve yabancıların Türkiye üzerindeki emellerinin aracı olarak hareket eden bu örgütlü azınlık unsurlar, bu güruh… Örgütlü entelektüel çete, şer ittifakı.

– Eski ANAP milletvekili Süleyman Sarıbaş: Bu kepazelik raporunu hazırlayan entel devşirme takımı zehirli salyalarını akıtmayı başardılar… Azınlık arayanlar, analarına, babalarının kim olduğunu bir kez daha sorsunlar.

– Sırrı Yüksel Cebeci: Bunlara Türkiyeli demek, Türkiyeli yılanlara, kurbağalara ve çakallara haksızlık oluyor.

– Selcan Taşçı (Yeniçağ): Şu toprağa küfrederek basan var, hain desen, işbirlikçi desen var, köpek gibi, bir kemikle susan var.