Antakya'da ilk depremlerde geriye kayan apartman Hatay merkezli sarsıntıda yıkılmış

Kahramanmaraş merkezli depremlerde geriye kayan, 20 Şubat'taki Hatay merkezli sarsıntılardan sonrasında yıkılan Antakya ilçesindeki Işık Apartmanı'nda can kaybı yaşanmadı.

Cebrail Mahallesi'nde 5 yıl ilkin inşa edilen ve 22 ailenin yaşamış olduğu 6 kattan oluşan bina, Pazarcık ve Elbistan merkezli 6 Şubat'taki 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerde geriye kaydı.

Apartman sakinlerinin kendi imkanlarıyla dışarıya çıkmasıyla can kaybı yaşanmayan bina, Hatay merkezli 6,4 ve 5,8 büyüklüğündeki depremlerin peşinden geriye doğru yıkıldı.

İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) İskenderun Meslek Yüksekokulu İnşaat Teknolojisi Bölümü Öğretim Görevlisi Sıtkı Alper Özdemir, yıkıntı kaldırma çalışmalarının sürdüğü bölgedeki binayı inceledi.

Özdemir, AA muhabirine, tesir alanı itibarıyla 6 Şubat'ta dünyanın en büyük depremlerinden birinin yaşandığını, Hatay'da oldukça sayıda binanın yıkıldığını söylemiş oldu.

Yapılardaki hasar tipinin tespiti için değişik yöntemlerin ele alınabildiğine işaret eden Özdemir, şu şekilde konuştu:

"Zemin katlarda bilhassa dükkan ve market olarak kullanılan yerlerin 'yumuşak kat' uygulamasıyla birlikte o katta hasar oluştuğunu ve binanın yıkımına niçin bulunduğunu tespit edebiliyoruz. Bir başka nokta ise Hatay'ın körfez bölgesinde İskenderun ve Arsuz ilçeleri, ova bölgesinde ise Antakya'nın zemin taşıma gücü değerleri bakımından hem zayıf hem de sıvılaşma riskinin yüksek olması, binanın yükünü aktardığı bölgede yerin bunu doğru bir şekilde taşıyamaması, eşit düzeyde karşılık verememesi, kiminin hasar görmesine kiminin ise hasar görmeden yatmasına sebep oluyor."

Özdemir, Işık Apartmanı'ndaki "geriye yatma" durumunun ilk gözlemler neticesinde hem bazı yapım kusurları hem de zemin sıvılaşması sebebiyle gerçekleştiğini belirtti.

"Yapılardan beklediğimiz ayakta kalması"

Betonarme yapılarda kolon, kiriş benzer biçimde taşıyıcı sistem elemanlarının donatılarını saran, inşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen sargı donatısı etriyelerin durumuna ilişkin de informasyon veren Özdemir, "Antakya'da bilhassa ovada inşa edilen yerlerde zemin sıvılaşmasının oldukça yüksek olması ve 7 katın üstündeki yapıların bu şekilde yanıt vermesi gözlemlediğimiz bir durum." ifadesini kullandı.

Zemin kattaki kolonların kiriş bölgelerinde, kemerle bağlantılarında ve etriyelerde eksikliklerin gözlendiği durumların olduğunu anlatan Özdemir, şunları kaydetti:

"Demir filizleri boyunun uygun olup olmadığı projeyle kıyaslama sonrası daha net tespitler ortaya koyar ama gözlemsel olarak bu noktalarda sıkıntı olduğunu, 'etriye sıkılaştırması' dediğimiz uygulamada eksiklik bulunduğunu, gene sahada oldukça karşılaştığımız etriye kanca büküm açılarının zelzele yönetmeliğine nazaran 135 aşama bulunduğunu biliyoruz. Ancak sahadaki uygulamalarda maalesef 90 derecede bırakıldığını, bilhassa 'maksimum moment' dediğimiz zemin ve birinci katların boy demirlerinde dışarı doğru bir açılma var. Bunu engelleyecek unsurlar yataydaki etriyelerimiz.

Etriyelerdeki sıkıntılar boy demirlerine, buradan da burulma çatlaklarına niçin olabiliyor. Dolayısıyla yapımızda da zemin ve birinci katlarda bu biçim hasarlara ve binanın çökmesine niçin bulunduğunu gözlemleyebiliyoruz. Yapılardan zelzele anında beklediğimiz son davranış seçimi, zelzele süresi bitene kadar ayakta kalması ve içindeki insanların binayı tahliye edene kadar bu ayakta kalma sürecini devam ettirmesidir. Anladığımız kadarıyla bu bina da ilk depremlerde ayakta kalma görevini yapmış."