AYM'nin Enis Berberoğlu için verdiği kararının gerekçesi açıklandı

MİT Tırları davasında 5 yıl 10 ay hapis cezası aldıktan sonra Meclis’te milletvekilliği düşürülen CHP'li Enis Berberoğlu hakkında Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) verdiği hak ihlali kararının gerekçesi Resmi Gazete’de yayımlandı.

Berberoğlu’nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma, kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiğine oybirliği ile karar veren AYM, ihlalin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. Kararın gerekçesinde 20 Mayıs 2016 tarihinde TBMM’de kabul edilen kanun ile Anayasa’ya eklenen geçici 20’nci maddeye atıfta bulunularak, bu düzenlemenin genel hükme getirilen istisna bir hüküm olduğu konusunda bir ihtilafın bulunmadığı belirtildi. Her dokunulmazlığın yeni yasama yılında kazanılıp, sonlandığına dikkat çekilen kararda, yeniden vekil seçilen kişilerin dokunulmazlık hakkını yeniden kazandığı vurgulanarak, “Dokunulmazlığı kaldırılmadığı sürece haklarında soruşturma yürütülemez ve kovuşturma yapılamaz” denildi.

"GENEL KURALI UYGULAMAK GEREKİR"

Kararda geçici 20’nci maddenin yeni bir istisna konulması veya yorum yoluyla istisnanın kapsamının genişletilmesi konusunda yargıya yetki vermediği kaydedilerek, yargı organının yorum yolu ile istisna oluşturamayacağı vurgulandı: “Dolayısıyla bir konuda istisna yok ise yargı organı genel kuralı uygulamak zorundadır. Somut olayda geçici 20’nci madde tekrar seçilen milletvekilinin yasama dokunulmazlığından faydalanmasını engelleyen ayrı ve açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumda yapılması gereken istisnanın kapsamının yorum yoluyla genişletmek veya yorum yoluyla yeni bir istisna getirmek değil genel kuralı uygulamaktır.”

"SİYASİ FAALİYETİN ALEYHİNE YORUMLANDI"

Berberoğlu’nun durumunun istisna kapsamına giremeyeceği kaydedilen kararda, “(Berberoğlu’nun) Başvurucunun milletvekili seçildikten sonra yargılandığı davada durma kararı verilmeyerek tahliyesine hükmedilmeksizin yargılanmaya devam olunması ve bölge adliye mahkemesinin mahkumiyet hükmünün onanması Anayasa’nın geçici 20’nci maddesi ile getirilen istisna hükmünün lafzına ve amacına aykırı olarak geniş bir biçimde ve başvurucunun Anayasa’nın 67’nci maddesinde koruma altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının aleyhine olacak şekilde yorumlanması ile mümkün olmuştur” denildi.

"GEÇİCİ HÜKÜM BERBEROĞLU İÇİN UYGULANAMAZ"

Hükmün Berberoğlu için uygulanmasının mümkün olmadığına dikkat çekilen kararda, “Anayasa’nın geçici 20’nci maddesi ile getirilen istisna hükmünün yeniden milletvekili seçilen başvurucu hakkında uygulanması mümkün değildir. Yeniden milletvekili seçilen başvurucunun Anayasa’nın geçici 20’nci maddesi kapsamında değerlendirilerek genel hüküm olan 83’ncü maddesinin dördüncü fıkrasının emredici hükmü gereği dokunulmazlığı tekrar kazandığını kabul edilmemesi, maddenin sözüyle çelişen ve anayasa koyucunun idaresine aykırı bir yorum olmuştur” ifadeleri kullanıldı. Gerekçede, "kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlalinin tespit edilmesinin uğradığı zararların giderilmesi giderilmesi bakımından yetersiz kaldığı" ancak Berberoğlu'nun tazminat talebinde bulunmadığı vurgulandı.

İHLALİN SONUÇLARI ORTADAN KALDIRILMALI

Kararda, "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma ihlali sonuçlarının ortadan kaldırılması yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunduğu" vurgulanırken, "ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması" gerektiğine dikkat çekildi.