Aziz Çelik: İşten çıkarma yasaklanmıyor, erteleniyor

Koronavirüs nedeniyle üretim bazı iş kollarında durdu. DİSK'in rakamlarına göre sadece inşaat sektöründe 15 günde 15 bin inşaat işçisi işsiz kaldı.

Hükümetin ekonomik önlemler kapsamında açıkladığı kısa çalışma ödeneği işverenlerin devlet tarafından 3 ay boyunca desteklenmesini amaçlıyor. Ancak hali hazırda işsiz kalanlar vardı ve işsizler ordusu daha da büyüyebilirdi. DİSK ve Türk-İş'in talebi işten çıkarmaların yasaklanmasıydı.

1) Covid-19 nedeniyle işten çıkarmaların yasaklanmasına ilişikin yasa taslağı gündemde. DİSK'in ilk günden beri savunduğu bu önlem Türk-İş tarafından da talep edilmişti. Yasa taslağı neler içeriyor ve nasıl yorumlanmalı? Bu konuda çok soru geliyor. İşte bir yanıt bir zinciri.

— Aziz Çelik (@EmeginHalleri) April 8, 2020

Koronavirüs nedeniyle işten çıkarmaları 3 ay yasaklayan, aynı zamanda işverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması durumunda işçiye ödeme yapılmasını öngören düzenleme yolda. Yasa daha taslak halinde. Taslağa göre işveren işçiyi ücretsiz izne çıkartırsa işçiye günlük 39 lira 24 kuruş yani aylık 1177 lira ödenecek. Ayrıca 15 Mart'tan sonra işten çıkartılan ve işsizlik maaşı alamayan işçilere de aynı miktar ödenecek.

İşten çıkarmaların yasaklanması düzenlemesini gecikmiş ve eksik bir karar olarak yorumlayan emek ve sosyal politikalar uzmanı akademisyen Aziz Çelik'e göre taslakta işçiye yapılacak ödemede ciddi sorunlar var.

4857 Sayılı İş Kanunu'na geçici bir madde eklenmesini öngören kanun taslağıyla ilgili Aziz Çelik'in yorumu şöyle:

İşten çırkarmaların üç ay süreyle yasaklanmasına ilişkin yasa taslağı hakkında yazdığım twit zincirinde yer alan görüşlerim tek metin olarak ekte. Taslak ne getiriyor, nasıl yorumlanmalı? pic.twitter.com/7NWNfpd07A

— Aziz Çelik (@EmeginHalleri) April 9, 2020

"İşçilere daha az ödeme yapılması planlanıyor"

"Taslağa göre "fesih yasağı uygulanan hallerde işveren işçiyi ücretsiz izne ayırabilir." İşte bu düzenleme ve ücretsiz izne ayrılacak işçiye yapılacak ödeme konusunda ciddi sorunlar var.

15 Mart 2020'den bu yana ücretsiz izne ayrılmış ve bundan sonra ayrılacak işçilere ve işten çıkarılan ancak işsizlik ödeneğinden yararlanma şartlarını yerine getiremeyen işçilere İşsizlik Sigortası Fonundan ödeme yapılması planlanıyor.

İşte sorun tam da burada başlıyor. Bu işçilere her gün için 39.24 TL (aylık 1177 TL) ödeme yapılması planlanıyor. Bu miktar asgari ücretle çalışan bir işçiye ödenen işsizlik ödeneği ile aynı düzeyde. Böylece ücretsiz izne çıkarılan işçilere işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden çok daha düşük ödeme yapılması planlanıyor.

Kısa çalışma ödeneği uygulanacak olsa 1.752 TL ile 4.381 TL arasında ödenek alacak işçiye sadece 1177 TL ödenecek. Bu vahim bir durumdur. Bu yolla işten çıkarmaların yasaklanması düzenlemesi işçinin ayda 1177 TL'ye mahkum edilmesi anlamına geliyor. Ayrıca bu durum kısa çalışma ödeneğinin de by pass edilmesine yol açıyor. İşten çıkarılmaların yasaklanması doğru bir önlemdir. Ancak ayda 1177 TL ödenek ile işçileri açlığa mahkum etmek kabul edilemez. Bu miktarda bir ödenek işsizlik ve kısa çalışma ödeneklerini boşa düşürme hamlesidir.

Bu tasarı ciddi eksikler içeriyor.İşten çıkarılması yasaklanan ve işveren tarafından çalıştırılmayıp ücretsiz izne çıkarılan işçilere en az asgari ücret düzeyi olmak (2325 TL) üzere, mevcut ücretlerine paralel olarak kısa çalışma ödeneğine uygun (4381 TL'ye kadar) ödeme yapılmalıdır. İşten çıkarma yasağının yanında ücretsiz izin uygulamasına gerek yoktur. Bu abesle iştigaldir. İşten çıkarma yasağı durumunda kısa çalışma ödeneği uygulanabilir. Bunun yerine ayda 1177 TL'ye ücretli izin icadı işçiye daha az para vermek için yapılıyor."