BRICS'e katılmak istemeyen Kazakistan’a Rusya’dan yaptırım hamlesi

22 Ekim'de başlayan BRICS zirvesi, dünya genelinde büyük bir ilgiyle takip ediliyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı zirveye, Kazakistan dikkat çeken bir tutum sergiledi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Birleşmiş Milletler'in (BM) alternatifi olmadığını vurgularken, BRICS'e katılma konusunda şimdilik mesafeli durduklarını açıkladı. Bu açıklama, özellikle Kazakistan'ın uluslararası dengelerdeki hassas konumunu gösteriyor.

KAZAKİSTAN’IN BRICS’E TEMKİNLİ YAKLAŞIMI

Tokayev’in yaptığı açıklamada, Kazakistan’ın BRICS'e katılma niyetinde olmadığını ancak zirveyi yakından takip ettiğini belirtmesi, bölgesel güç dengeleri açısından önemli bir mesaj olarak algılandı. BM’nin küresel barış ve istikrar için alternatifsiz bir platform olduğunu vurgulayan Tokayev, bu duruşuyla ülkesinin Batı ile olan diplomatik bağlarını koruma amacında olduğunun da sinyallerini verdi.

RUSYA’NIN KAZAKİSTAN’A YÖNELİK YAPTIRIMLARI

Bu diplomatik tavır, Kazakistan için beklenmedik sonuçlar doğurdu. Rusya, Kazakistan’dan ithal edilen bazı tarım ürünlerinde zararlı böcek tespit edildiği gerekçesiyle bu ürünlerin ithalatını durdurduğunu açıkladı. Rusya’nın bu adımı, Kazakistan tarım sektörü için ciddi bir ekonomik tehdit oluşturuyor. Özellikle çiçek grubu ürünlerin ithalatının durdurulması, Kazakistan'ın ihracatına büyük darbe vurabilir.

Rus yetkililer, Kazakistan’ın Hollanda, Polonya ve Belçika’dan ithal ettiği çiçeklerin yeterince denetlenmediğini ve bu durumun böcek istilasına yol açarak Rusya'da 110 milyar euroyu aşan bir zarara neden olabileceğini öne sürdü. Uzmanlar, bu ekonomik yaptırımları Rusya'nın Kazakistan üzerindeki nüfuzunu artırma girişimi olarak değerlendiriyor. Daha önce de Rusya, Avrupa’ya ihraç edilen Kazak petrolünün Novorossiysk limanından geçişini geçici olarak yasaklamıştı, bu da iki ülke arasındaki ilişkilerin zaman zaman gerildiğine işaret ediyor.

KAZAKİSTAN’IN ZOR SEÇİMİ: RUSYA İLE YAKINLIK VE BATI İLE DENGELER

Kazakistan, Rusya ile dünyanın en uzun kara sınırına sahip ve Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU) içinde de Rusya ile aynı gümrük birliği çerçevesinde yer alıyor. Ancak Rusya'nın Ukrayna’ya yönelik işgali ve Batı dünyası ile gerginleşen ilişkileri, Kazakistan'ın dış politikadaki manevra alanını daraltıyor. Tokayev yönetimi, hem Rusya ile güçlü bağlarını korumaya çalışırken hem de Batı ile dengeli bir diplomasi izlemeyi hedefliyor.

BRICS VE KÜRESEL İTTİFAK TARTIŞMALARI

Kremlin ise BRICS zirvesi ile ilgili yaptığı açıklamada, BRICS'in hiçbir ülkeye karşı bir ittifak olmadığını ve örgüte katılmak isteyen 30'dan fazla ülkenin bulunduğunu belirtti. BRICS’in büyüme isteği, uluslararası sahnede daha fazla ülkenin bu platformu destekleyebileceği anlamına gelse de Kazakistan gibi ülkeler, bu tür girişimlere temkinli yaklaşıyor. Rusya ile olan tarihi ve coğrafi bağları, Kazakistan’ın Batı ile olan ilişkilerini dengelemeye çalışırken sıkışmasına neden oluyor.

Kazakistan’ın BRICS’e katılım konusunda attığı mesafeli adımlar ve Rusya’nın ekonomik yaptırımları, önümüzdeki süreçte Avrasya coğrafyasındaki güç dengelerini nasıl etkileyecek, merak konusu. Tokayev’in açıklamaları, Kazakistan’ın uzun vadede daha bağımsız bir dış politika geliştirme arayışında olabileceğini gösteriyor.