Editörün seçtikleri / 11 Eylül 2017

Dimitri Papagianni, Micheal A. Morse
NEANDERTAL
Modern Bilim Onların Hikayesini Yeniden Yazdı
Trend Kitap

“Neandertallerin hikâyesi yeni keşifler ve paradigma sarsıcı bilimsel yenilikler sayesinde değişikliğe uğramakta. Artık Avrupa'daki evrimlerinin ve Asya'ya yayılımlarının izini sürmek, DNA'larını incelemek ve nasıl yaşayıp nasıl öldüklerini anlamak mümkün. Neandertallerin davranışları günümüzün kalıp yargılarından çok uzak, şaşırtıcı derecede moderndi:

ölülerini gömüyor,
- hastalarına bakıyor,
- büyük hayvanlar avlıyor,
- kırmızı boya kullanıyor ve konuşuyorlardı.

Peki, Neandertaller bu kadar gelişmiş bir türse, neden onlar yok oldular da Homo sapiens hayatta kaldı? Neandertallerin hikâyesini bütünüyle ele alarak en önemli gizemi, insan olmanın anlamını daha iyi anlamak mümkün.
“Neandertaller hakkında bilgili olduğunuzu düşünüyorsanız tekrar düşünün. Önyargılarınızın yıkılmasına ve insanlıkla ilgili düşüncelerinizin sorgulanmasına hazır olun!''
- Clive Gamble, Arkeoloji Profesörü, Southampton Üniversitesi

240 s. İstanbul 2017

Virginia Woolf
BENLİK ÜZERİNE DENEMELER
Ayrıntı Yayınları

Virginia Woolf (1882-1941) çok çeşitli konularda harikulade düzyazılar yazmışken ben bu seçkiyi “benlik'' üzerine odaklandırmayı tercih ettim. Öyleyse hemen cevaplamam gereken soru şu: Neden? Neden kadın haklarını ya da modernlik devrimlerini ya da romanın evrelerini seçmedim? Neden sınırlı, sonlu ve muhtemelen yanıltıcı “benlik''le cebelleşmeye başladım? Neden Woolf'u da peşimden sürükledim? Benlik nedir? Ne demektir? Kimin tanımıdır? Sanatçının kendisi mi, yoksa toplumsal benliği midir? Bireyin kurallarca mecbur edilmiş, maskelerin ardındaki benliği midir? Peki maske nerede biter, kendi nerede başlar? Bir tane mi benlik vardır, yoksa hesaplanamayacak kadar çok miktarda mıdır? Değişken midir, yoksa bölünemez bir bütün müdür?
Bu derleme içerisindeki denemeler elbette sadece “benlik'' mevzusuyla ilgilenmemektedir. 

Woolf aynı zamanda kadın haklarını, modernlik devrimlerini, romanın geçmişini, şimdisini ve geleceğini de tartışmaktadır. Sosyal eşitsizliği ve savaşın getirdiği ıstırabı dilbazca bir ustalıkla ifade eder. Sağlam bir edebiyat antikacısıdır, hazine avında geçmişi tarar. Aynı zamanda günün estetik çekişmeleri ve çağının dinamik noksanlığını da içine işlemişçesine kafasına takar. 

Kendi şeytanlarıyla mücadele eder, kendisiyle dalga geçenlerle dalga geçer ve genellikle de üstün gelir. Seçtiğim denemeler Woolf'un 37 yaşında olduğu 1919 yılı ila 58 yaşında olduğu 1940 yılı arasında yazılmıştır. Bu süre zarfında Woolf değişmiştir, hem de defalarca; fikirleri değişmiştir, koşulları da öyle. O, kalemi her eline aldığında aynı bükülmez ve kusursuz duruşu yineleyen sabit bir teşekkül değildir...
- Joanna Kavenna

144 s. İstanbul 2017

Lars T. Lih
LENİN 
FARKLI BİR YOL
Ayrıntı Yayınları

Yakın tarihin en tartışmalı ve hakkında en çok yazılıp çizilmiş siyasi figürlerinden biri üzerine kaleme alınmış bu biyografik deneme, okuru Lenin'in hayatını ve siyasi stratejisini yeni bir ışık bir altında değerlendirmeye davet ediyor. Yazarının kendi ifadesiyle, kanlı canlı bir insan olan Vladimir İlyiç Ulyanov ile onun kamusal personası N. Lenin arasındaki ilişkiyi, bir başka deyişle özel yaşamı ve siyasi stratejisi arasındaki bağlantıyı gözler önüne sermeye çalışıyor. Ve bunu yaparken gerek Soğuk Savaş döneminde bilhassa Batı'da üretilen, önyargılar ve ideolojik kaygılarla malul Lenin literatürüne, gerekse 1980'lerde açılan Sovyet arşivleri temel alınarak tek taraflı bir biçimde kaleme alınmış ve daha ziyade Lenin'in özel yaşamının mahrem yönlerine odaklanan spekülatif çalışmalara bir alternatif olma iddiasında.

Lenin'in yaklaşık otuz yıllık devrimci kariyerinin izini süren Lars T. Lih, onu işçi sınıfının devrimci potansiyelinden şüphe duyan, pragmatik bir karamsar olarak resmeden standart “ders kitabı'' yorumunun aksine, son derece romantik, tutkulu ve iyimser bir Lenin portresiyle çıkıyor karşımıza. Analizinin temel izleğini ise, Lenin'in ömürlük siyasi projesi olarak adlandırdığı “kahramanca sınıf liderliği'', yani Rus proletaryasının, çoğunluğu köylülerden oluşan Rus halkına liderlik etmesi fikri teşkil ediyor. Konjonktürel şartlara göre yıllar içerisinde birtakım değişikliklere uğrasa da özünü ve tematik bütünlüğünü muhafaza eden bu strateji, Lenin'i hem Rus siyasi tarihi hem de enternasyonal sosyalist hareket içerisinde hak ettiği bağlama oturtmamıza da olanak tanıyor.

Lih'e göre, bu tarihi şahsiyeti bütün yönleriyle anlayabilmemizin yolu, onun bu ilham verici siyasi stratejiye duyduğu, kökenleri büyük oranda ailevi geçmişine ve kişisel deneyimlerine uzanan derin duygusal bağı idrak etmekten geçiyor...

256 s. İstanbul 2017