Esad ve ailesi neden Rusya'ya sığındı? Esad yargılanabilir mi?

Esad ve ailesi neden Rusya'ya sığındı? Esad ... Suriye’deki cihatçı grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki güçlerin Şam’ı ele geçirmesiyle, Beşar Esad’ın 24 yıllık iktidarı sona erdiği gibi, Esad ailesinin 53 yıldır süren siyasi hâkimiyeti de son bulmuş oldu.

Suriye’deki cihatçı grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki güçlerin Şam’ı ele geçirmesiyle, Beşar Esad’ın 24 yıllık iktidarı sona erdiği gibi, Esad ailesinin 53 yıldır süren siyasi hâkimiyeti de son bulmuş oldu. Beşar Esad, babası Hafız Esad’ın 1970-2000 yılları arasında ülkeyi yönettiği dönemin ardından, yönetimi devralmıştı. HTŞ’nin geçici hükümet kurmasının ardından Esad ailesinin geleceği belirsizliğe girdi, ancak Rusya’dan "insani gerekçelerle" koruma talep edildiği duyuruldu. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, bu kararın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından alındığını belirtti.

Rusya, 2011’de başlayan Suriye iç savaşında Esad rejimini güçlü bir şekilde destekledi ve stratejik askeri üsler sağladı. 2015’te başlattığı hava operasyonları, savaşın yönünü Esad’ın lehine çevirdi. Ancak, 2022’deki Ukrayna işgali ile savaş kaynaklarını başka bir cepheye kaydıran Rusya, Suriye’deki varlığını azaltmak zorunda kaldı. Financial Times’a göre, Esad ailesinin Moskova ile derin bağları bulunuyor ve iç savaş sırasında Rusya’da en az 18 lüks daire satın aldılar.

Esad’ın eşi Esma Esad’ın İngiltere’de doğmuş olması ve İngiliz pasaportu taşıması, ailenin İngiltere’ye dönme ihtimalini gündeme getiriyor. Ancak, uluslararası baskılar ve yaptırımlar, Esma ve ailesinin hareket alanını kısıtlıyor. Esad ailesinin serveti, 1 ila 2 milyar dolar arasında tahmin ediliyor, ancak büyük kısmı off-shore hesaplarda saklanıyor.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, Esad rejiminin kimyasal silah kullanımı, varil bombaları, zorla kaybettirme ve işkence gibi savaş suçlarına karıştığını hatırlatarak soruşturma talep etti. Fransa ise 2013’teki kimyasal saldırılarla ilgili olarak Esad’a evrensel yargı yetkisiyle tutuklama emri çıkarmıştı. HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani, devrik yönetimin işlediği suçlarla ilgili soruşturma yapılacağını duyurdu.

Rusya, vatandaşlarını başka ülkelere iade etmeme politikası nedeniyle Esad ailesinin Moskova’da güvende kalmasını sağlıyor. Esad’ın, Rusya’dan ayrılarak suçlanabileceği bir ülkeye gitmesi ise pek olası gözükmüyor. Suriye’deki rejimin çöküşü ve HTŞ’nin yükselmesi, Esad ailesinin siyasi ve hukuki geleceğini uluslararası alanda tartışma konusu yapmaya devam ediyor, ancak Moskova’nın sağladığı koruma sayesinde adalet önüne çıkması şu an için pek mümkün görünmüyor.