İade edilen 38 bin ton domatese ne oldu?

Ukrayna’nın Türkiye’den getirilen 38 ton domatesi ‘sağlığa zararlı madde içerdiği’ gerekçesiyle iade etmesi, tarım ürünlerini yeniden gündeme taşırken iade edilen domateslerin akıbeti merak konusu oldu.

Ukrayna’nın Türkiye’den getirilen 38 ton domatesi ‘sağlığa zararlı madde içerdiği’ gerekçesiyle iade etmesi, sağlıksız tarım ürünlerini yeniden gündeme getirdi.

Geçen ay da 15 ton domatesi aynı gerekçeyle Türkiye’ye iade eden Ukrayna, toplam 38 ton domateste yapılan incelemede Güney Afrika güvesine rastlandığını bildirdi. İnsan sağlığına zararlı madde içerdikleri tespit edilen domateslerin Türkiye’ye geri gönderildiği aktarılırken, Ukrayna’nın hijyen standartlarına uymayan ürünlerin ülkeye bir daha gönderilmemesi için Türkiye’ye uyarı yazısı yollaması dikkat çekti.

Ülkeye geri gönderilen domateslerin imha edilip edilmemesi soru işaretleri yaratırken, yurttaşlar iade edilen ürünleri tüketme kaygısı taşıyor.

Birgün'den Uğur Şahin'in haberibe göre; Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, Güney Afrika güvesi gibi ‘zararlıların’, karantina eksikliği nedeniyle Türkiye’ye girdiği görüşünde. Atalık’a göre, Ukrayna ve Rusya gibi ülkeler karantinaya önem verirken, ülkemizde bu konuya yaklaşım son derece yetersiz. Atalık, “Zararlı olan bir ürünün ülkeye sokulması, o zararlının diğer ürünlere de otomatik girmesi demek. Hiçbir ülke, zararlı taşıyan ürünü ülkesine sokmak istemez” dedi ve ekledi: “Karantina tedbirleri çerçevesinde sokmamışlar. Domates güvesi de dahil olmak üzere pek çok zararlı, karantina yetersizliği nedeniyle bizim ülkemize girmiştir.”

“Türkiye gönderdiği ürünleri incelemeli ve öyle göndermeli. Böyle gönderdikten sonra rezil olmamalı” diyen Atalık, başka bir konuya daha dikkat çekti: “Demek ki bizim gönderilen ürünlere yapılan incelememiz de yetersiz. Buradan bu açığa çıkıyor.”

Atalık, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Ürünlerimiz geri dönebiliyor. Peki, iç piyasaya giren ürünlerde ne kadar titiz davranılıyor? Asıl önemli nokta bu.”

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer de yurttaşların iade edilen ürünleri tüketme kaygısı olduğunun altını çizdi. CHP’li vekil, “Bu iade ürünler eğer sağlık açısından riskli ise ülkemizde tüketilmesi söz konusu olmamalı. Bu nedenle mutlaka kamuoyuna bilgi verilmeli” değerlendirmesinde bulundu.

CHP’li Gürer, şöyle devam etti: “Bakan Pakdemirli, Rusya’dan iade edilen domates ile ilgili soru önergeme verdiği yanıtta, ‘Domateste hastalık ve zararlılar nedeniyle ürün kaybı yaşandığına dair Bakanlığımıza herhangi bir bilgi intikal etmemiştir’ şeklinde yanıt vermişti. Ancak Rusya, bizim ülkemizde üretilen domateste tespit ettiği zararlıdan dolayı, ürünleri iade etmiştir. Öyle görülüyor ki mücadele yöntemi bitkisel ürünlerde ortaya çıkan durumu ortadan kaldırmıyor.”

İMHA EDİLİYOR MU?

Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Uğur Toprak ise Ukrayna’nın geçen ay da 15 ton domatesi insan sağlığına zararlı madde içerdiği gerekçesiyle geri gönderdiğini hatırlattı. Toprak, Güney Afrika güvesinin 2009’da ülkemize girdiğini ifade ederek, şu sorulara yanıt aradıklarını aktardı:

• Tarım ve Orman Bakanlığı, yurtdışından dönen ürünler için nasıl bir uygulama yapmakta? Eğer imha ediliyorsa imha tutanakları kamuoyu ile neden paylaşılmıyor?

• İç piyasada tüketilen ürünlerde de bu zararlı var mı?

İLK DEĞİL

• 2017 yılında çeşitli ülkelere gönderilen 139 ton limon, 22 ton kayısı ve 58 ton kiraz yurda geri döndü.

• 2018 yılının Ocak-Eylül döneminde ise, 460 ton limon, 30 ton kayısı ve 17 ton çilek geri döndü.

• Bu yıl 26 Şubat’ta Rusya, ülkemizden temin edilen 60 tondan fazla domates ve 23 ton portakalı iade etti. Domateslerde güve, portakallarda ise tahta ile beslenen ‘Siyah Ladin Barbel’ tespit edildi.

• Yine Şubat ayında Rusya’nın Kaliningrad bölgesine gönderilen 19 ton elmanın, ürün standartlarının karşılandığını gösteren belgelerin bulundurulmaması nedeniyle gümrükten girmesine izin verilmedi.