İsmail Saymaz: Siyanürü durduran işçi de toprak altında

İliç’te dokuz işçi halen çıkarılamadı.

Beşi yığın liçi adı verilen atık tepesinin eteğindeki konteynırda heyelana yakalandı. 

Bir işçi kamyonla seyir halindeyken... 

İkisi ise atık tepesinde keşfe sokuldukları için toprak altında kaldı.

42 yaşındaki Adnan Keklik, o iki işçiden biri.

ANAGOLD’UN TAŞERON AİLESİ

Anagold, Çöpler Altın Madeni’ni işlettiği günden beri yöreden ailelere taşeron şirket kurdurarak ya da onlardan işçi alarak, suspayı dağıtıyor.

Keklikler işte bu ailelerden.   

Örneğin Keklikler İnşaat Nakliyat Temizlik Gıda ve Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin kurucu ortakları arasında Adnan Keklik ve akrabaları var.

Adnan Keklik, daha sonradan Anagold’da kıdemli supervisor olarak girdi.

Yalnızca mı o mu?

Kardeşi Ethem, kuzenleri Muharrem, Fahrettin, Sıddık... 

SİYANÜRE MÜDAHALE ETTİLER

Çöpler Altın Madeni’nde, 21 Haziran 2022’de 20 ton siyanürün borudan sızdığı sabah felaketi fark eden ve ilk müdahalede bulunanlar; Muharrem, Ethem ve Adnan Keklik’ti. 

ADR Operatörü Muharrem Keklik, kontrol odasındayken, akış basıncının düştüğünü fark ediyor. 

Vardiya Amiri Ethem Keklik’i arıyor. 

İkisi birlikte araca binerek, yığın liçine gidiyor.

Muharrem Keklik, 2 Temmuz 2022’de jandarmada o geceyi şu şekilde anlattı:

"Solüsyonlu suyun geçtiği borunun patladığını, sahaya aktığını gördük. Vanayı kapattık. Telsizden anons geçerek, akış basıncının kapatılmasını sağladık."

Keklik, siyanür sızan sahanın iş araçları ve insan gücüyle temizlendiğini ifade ediyor.

Sızıntı saat 02.50’de fark edildiği halde 05.00’te durdurulabildi.

Jandarmalar "Neden kısa zaman içinde vanayı kapatmadınız?" diye sordu doğal olarak. 

Keklik:

"Basıncı direkt kapatsaydık patlak noktasını tespit edemezdik. Önce patlağın noktasını tespit ettik, sonra kapattırdık."

ÇAMAŞIR SUYU İÇERİĞİYLE TEMİZLEMİŞLER

Vardiya Amiri Ethem Keklik ise ilk önce yığın liçi sahasında patlağın yerini aradıklarını kaydediyor. Saat 04.30-05.00 sularında patlağı tespit edebildiklerini belirterek, şöyle diyor:

"Buraya gelen ilk vanayı kapatarak, sızıntıyı önledik. Kapattıktan sonra basıncın yükseldiğini gördüm. Saat 05.20’de pompaları durdurdum. İş makineleri ve çamaşır suyu içerikli malzemelerle çevrenin temizliğini sağladık."

Ethem Keklik, ağabeyi ve amiri olan Adnan Keklik’i aradığını kaydediyor.

Adnan Keklik’in ifadesinden:

"Kaçağı bulmalarını, vana ve pompayı kapatmalarını söyledim. Saat 05.40’ta ulaştığımda patlak tespit edilmiş, vana ve basınç kapatılmış, sahada solüsyonun temas ettiği yerler iş makinaları ve insan gücüyle temizlenmeye başlanmıştı. Çalışmalara destek oldum."   

ÇALIK’IN İFADESİNİ ALAMADILAR

İliç Cumhuriyet Başsavcılığı, aralarında Adnan, kardeşi Ethem ve kuzeni Muharrem Keklik’in de olduğu 13 şüpheliye soruşturma açtı.

Şüpheliler alfabetik sıralamaya göre listelenmişti.

İlk sırada Adnan Keklik...

İkinci sırada Anagold’un yüzde 20’lik ortağı Ahmet Çalık var. Keklik’in ifadesini alan jandarma, Çalık’a ulaşamadı bile!

13. sırada ise tüzel kişi olarak Anagold yer alıyor.

Başsavcılık 31 Ekim 2022’de kovuşturmaya gerek olmadığına karar verdi.

Kararda şöyle deniliyor:

"Siyanürlü solüsyonun maden sahası içine ve dışına ve toprağa karışmasında şüphelilerin kasten hareket ederek, çevrenin kirletilmesine neden olduklarına dair yeterli delil bulunmadığı..."

HEYELANDAN CANINI ZOR KURTARANI IÇERI ATTILAR

İliç Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararında şüpheliler listesinin 12. sırasında Soysal Doğan var.

Doğan, maden ekip lideri.

Borulama süpervizörü olarak çalışıyor. 

Doğan, 20 ay önce siyanüre ilk müdahale eden ekiptendi.

20 ay sonra heyelandan kılpayı kurtulanlardan oldu.

13 Şubat sabahı Çöpler Altın Madeni’nde yığın liçi sahasında çatlak ve yarıklar fark edildi. Saha saat 10.30 itibariyle kapatıldı. Doğan, yola dubaları koydu. 

Saat 14’te üst düzey yetkili olan İnivasyon Başkan Yardımcısı Jonathan Holden ve Direktörü Allan Morris, sahayı görmek istedi. 

Soysal Doğan karşı çıktı.

Gel gör ki...

Yavuzyılmaz belgesiyle paylaştı: Çamur olarak akan yığın liçi onay belgesini Murat Kurum imzalamış

‘ALAN KAYMAYA BAŞLADI’

Amiri Kaan Murat Akpolat, saat 14.10’da beraberinde Adnan Keklik ve üç kişiyle gelip sahada inceleme yapacaklarını söyledi.

Kapatılmış sahayı yeniden açtılar.

Doğan, anlatıyor:

"Üç yabancı şahısla birlikte 11 kişi incelemeye gittik. Konteynırımız ile inceleme yaptığımız saha arasındaki mesafe yaklaşık 1100 metredir. Lift 25 alanında araçları park ederek, alanın kontrolü yapıldı. Çatlakları kontrol ederken, alanın hareketlenmeye başladığını fark ettik ve koşarak uzaklaştım. Alan komple kaymaya başladı. Güvenli bir alana gittim. Konteynırımıza baktığımda hiçbir şey göremedim. Yukarıya çıktım. Adnan Keklik’i aradım, ulaşamadım."

Tonlarca toprak Keklik ve sekiz işçiyi yutarak, aktı gitti. 

Doğan, canını zor kurtardı.

Mahkeme kendisini şöyle savundu:

"Konteynırlar için iş güvenliği uzmanları tarafından güvenli bölgede diye söyleniyordu. Çalışma arkadaşlarımız günlük barınma yeri olduğu için burada bulunuyorlardı. Ancak toprak bunları içine aldı."

Doğan, taksirle birden çok kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olduğu iddiasıyla tutuklandı.

BAŞKAN TUTUKSUZ, MÜDÜR ABD’DEN GELMEDI

Soysal Doğan, kılpayı kurtulduğu bir felakette arkadaşlarının ölümünden sorumlu tutularak tutuklanırken, Anagold’un Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Yalçın Demirci ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.

ABD’de bulunan şirket yetkilisi Kenan Özdemir, Türkiye’ye gelmedi.

Demirci’nin ifadesinden:

"Özdemir, geçici görevle ABD  Nevada’da bulunmaktadır. Şu an Türkiye’de değildir. Özdemir’in gelmesiyle ilgili talebimiz oldu. Bir dönüş olduğunu bilmiyorum."

Kapatılmış sahayı zorla açtıran iki ABD’liye ne işlem yapıldığı bilinmiyor.  

Ahmet Çalık’ın ifadesi ise yine alınamadı.

Anlaşılan o ki... 

Adnan Keklik toprak altında kalmasaymış tutuklanabilirmiş! 

Çünkü Çöpler Altın Madeni’nde, toprağı ve suyuna siyanür karıştırılanlar da...

Sokağına sülfürik asit dökülenler de...

Tonlarca toprağın kurallara aykırı şekilde yığılıp heyelana uğramasından ötürü tutuklananlar da...

Ve toprak altında kalanlar da yanlızca İliçliler.