İTO'nun "İstihdam" Raporu: Türkiye’de Kalifiye Eleman Bulmak Zorlaşıyor

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Stratejik Araştırmalar Merkezi "istihdam" raporunu yayınladı.

İstanbul Ticaret Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM) tarafınca gösterilen istihdam raporunda, "İstihdam anketinden elde edilen sonuçlara göre, firmalarda ciddi düzeyde bir ilave çalışan ihtiyacı bulunmaktadır. Rapor için meydana gelen mülakat çalışmasına katılan bir imalat sanayi şirketi ‘kalifiye (mavi yakalı) personel’ ve ‘vasıflı usta’ bulmanın çok zor olduğunu, kriterleri gevşetmeye başladıklarını ifade etmektedir. Öyle ki usta kaynakçı 10 senelik bir bankacıdan daha yüksek maaş almaktadır" değerlendirmesi yapıldı.

İTOSAM’ın "İstihdamı Kazanmak: Firmaların Çalışan İstihdamında Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri" raporunda, Türkiye'nin kapsayıcı bir ekonomik kalkınma serüveni için daha nitelikli ve dengeli bir istihdam piyasasına gereksinim duyduğu vurgulandı.

Rapora göre mavi yakalı çalışan istihdamında yaşanan problemler arasında teknik eğitim sistemindeki yapısal problemler ve imaj-statü problemleri ön planda bulunuyor. Beyaz ve gri yakalı çalışanlarda ise yükseköğretim sistemindeki yapısal problemler ve teknolojik açık öne çıkıyor.

İstanbul’un Türkiye’deki toplam istihdamın yüzde 20’sini barındırdığına dikkat çekilen istihdam raporunda, işveren tarafınca ilan edilmiş ve doldurulmayı bekleyen "açık işlerde" mavi yakalı mesleklerin ciddi bir hakimiyeti olduğu görülüyor.

Raporda, temelde zanaatkarlar, operatörler ve montajcılardan oluşan orta vasıflı mavi yakalı mesleklerdeki ‘açık iş’ payının işsiz payından daha yüksek olduğu belirtilerek, "İş beğenmeme olgusunun ülkemizde temelde bu mesleklerde yaşandığı söylenebilir. Bu mesleklerde özel olarak yaşanan problemler arasında ise mesleki eğitimdeki yapısal problemler, imaj-statü problemleri ve organizasyonel problemler yer almaktadır" tespiti yapıldı.

MAVİ YAKALI İŞÇİ BULUNAMIYOR

Anket yapılan firmaların görüşleri rapora şu şekilde aktarıldı: "Lojistik sektöründe etkinlik gösteren bir şirket, mavi yakalı çalışan bulmada da mevcut mavi yakalı çalışanları elde tutmada da önemli problemler yaşadıklarını ifade etmiştir. Firmaya göre üniversite mezunları ‘dört senelik üniversite bitirdim, bu mavi yakalı işi nasıl yapayım’ diye bir yaklaşım içinde olma eğilimindedir. Öte yandan, firmaya göre mevcut mavi yakalı çalışanlar da yüzde 10 gibi görece ufak bir ücret farklılığı sebebiyle toplu bir şekilde başka bir firmaya kolayca geçebilmektedir. Tekstil sektöründe etkinlik gösteren bir şirket ise mavi yakalı çalışan bulamadıklarını ifade etmektedir. Bu durumun özellikle İstanbul’da geçerli olduğunu ve bu nedenle üretimi belli oranda Anadolu’ya kaydırdıklarını ifade etmektedir. İmalat sektöründe etkinlik gösteren bir şirket ise gençlerin (mavi yakalı) işlere ‘ilgi göstermediğini’, vasıflı mavi yakalı çalışan bulmanın zor olmasının yanı sıra yetiştirecek eleman bulmakta da ciddi problemler yaşadıklarını ifade etmiştir."

'KAYNAKÇI, BANKACIDAN DAHA YÜKSEK MAAŞ ALIYOR'

İmalat sektöründe etkinlik gösteren ve ankete katılan bir başka firmanın da "kalifiye (mavi yakalı) personel ve ‘vasıflı usta’ bulmanın çok zor olduğunu, bu nedenle kriterleri gevşetmeye başladıklarını ifade ettiğinin belirtildiği raporda, şu şekilde devam edildi: "Dahası, işe başlayanların bir kısmının da işi ağır bulmalarından dolayı ‘üç-beş gün’ çalıştıktan sonra işi bırakıp gittiklerini belirtmektedir. Yine, vasıflı çalışanları elde tutabilmek için ‘her türlü sorunlarını çözmeye’ ve olabildiğince iyi ücret vermeye çalıştıklarını belirtmektedir. Öyle ki ‘usta kaynakçı’ 10 senelik bir bankacıdan daha yüksek maaş almaktadır. Hizmetler sektöründe etkinlik gösteren bir şirket da 'teknik personel' bulmakta sorun yaşadıklarını ve 'elemanların vasıf kazandıktan sonra yaptıkları ilk işin kaçmak' olduğunu ifade etmektedir. Firma vasıflı veya yetiştirilmek üzere mavi yakalı çalışan ihtiyacının süreklilik arz ettiğini belirtmektedir. Yine, başka bir şirket da teknik alanlarda vasıflı eleman bulmakta sorun yaşadıklarını belirtmektedir."

Raporun sonuç bölümünde ise "Çalışanlar-firmalar-toplum üçgeninde ortaya çıkan bu kaybet-kaybet-kaybet sarmalının kazan-kazan-kazan iklimine çevrilebilmesi için çok boyutlu ve kapsamlı bir istihdam stratejisinin, politikasının, planının geliştirilmesi ve atılacak kısa, orta, uzun vadeli somut adımların belirlenmesi, programlanması ve atılması gerekmektedir." denildi.