Kriz derinleşiyor: AKP'nin desteği İslami sermayeyi kurtarmaya yetmiyor mu?

Rüzgar Doğaç NACAK / ABC

AKP iktidarı döneminde önemli oranda zenginleşen Ülker,"Türkiye'den kaçıyor" haberlerinin ardından şimdi de "iflas" iddialarıyla gündemde.

Yatırımlarını yurtdışına çıkardığı ileri sürülen Ülker'in (Yıldız Holding), bankalarla bir süredir görüşmeler gerçekleştirdiği öğrenilirken, görüşmelerin "iflas" tehdidiyle ilerlediği belirtiliyor.

Patron Murat Ülker'in bankalardan borçlarının 3 yıl süreyle ertelenmesini istediği, ödemenin de sonraki 6 yıla yayılarak yapılmasını istediği ifade ediliyor.

Bankaların bu teklifini kabul etmemesi durumunda Ülker'in iflas açıklayabileceği ileri sürülüyor.

ÜLKER'DEN AÇIKLAMA
Konuyla ilgili şirketten KAP'a ilk açıklama yapıldı. Ülker Bisküvi'den Kamuyu Aydınlatma Platformu'na yapılan açıklamada şöyle denildi:

"Ülker Bisküvi AŞ ve iştiraklerinin Vergi Usul Kanunu'na (VUK) göre hazırlanmış 2017 12 aylık sonuçlarına göre Türkiye bazlı üretim, satış ve ihracat rakamları rekor büyümeye ulaşmıştır. Ülker Bisküvi AŞ'nin Net Satışları 2016 yılına oranla yüzde 14 artarken net kârı bir önceki yıla oranla yüzde 39 artmıştır. Şirketimizin kuvvetli bir mali yapısı olup borçluluk oranları uluslararası standartlara oranla düşük düzeydedir. Bu ilk değerlendirmelere göre Ülker Bisküvi AŞ'nin 2017 yıl sonu konsolide mali performansının piyasa beklentileri üzerinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz."

İktidari sürecinde çevresine islamcı sermayeyi toplayan, ülke ekonominisi ve sermayeyi bir aile korporatizmi çercevesinde yönetmeyi ve yürütmeyi arzulayan AKP hükümetinin 2002’den bu yana yanında yer alan ve yeni ekonomik model için lokomotif rolü üstlenen Ülker için son dönemde birçok iddia ortaya atılmaya devam ediyor. Ülker’in önlenemez yükselişinde şüphesiz AKP’li yıllar oldukça dikkate değer veriler barındırıyor. AKP İktidarinin ilk döneminin en karlı sermayedarlarından olan Ülker ailkesi en büyük sıçramasını ise 2007 yılında ünlü butik çikolata üreticisi Godiva’yı 850 milyon dolarlık bir yatırımla satın alarak gerçekleştirdi.

AKP'YLE KURULAN ORGANİK BAĞLAR
AKP’li Cumhurbaşanı Erdoğan, Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu sırada Ülker'in bayi sahibi ortaklarındandı. Erdoğan Başbakan olduktan sonra, oğlu Ahmet Burak Erdoğan, Ülker'in Anadolu yakası bayiliğini devam ettirmiş ve Ülker bünyesinde üretilen Cola-Turka'nın dağıtımını yapmıştı.

ANTİ KOMÜNİZMİN FİNANSÖRÜ
Kamuoyunda daha çok İslami kimliği ile bilinen Ülker Grubu’nun en belirgin özelliği ise anti-komünist olması. Komünistlerin Kırım’a girmesinden sonra Türkiye’ye göç etmiş olan Ülker ailesi’nin adı, Soğuk Savaş döneminde “anti-komünizmin kaleleri“ Aydınlar Ocağı, İlim Yayma Cemiyeti gibi kuruluşlara yaptığı maddi yardımlarla duyuldu.

SARI SENDİKANIN EN BÜYÜK DESTEKÇİSİ
Öz Gıda-İş Sendikası ''80’lerden sonra Ülker patronları tarafından kurulan ve Ankara’da şekillendirilen bir işveren sendikası. Hak-İş’e bağlı Öz Gıda-İş Sendikası Ülker Grubu eliyle kurulan sermayedar dostu sarı sendikanın en önemli örneklerinden.

Alınteri.net’e röportaj veren DİSK Gıda-İş temsilcisinin sözleri ise Ülker Grubunun işçiye nasıl baktığını özetler nitelikte:

“Yıllardan beri -özellikle ''80’den beri- DİSK Gıda-İş’in olması ''90’lara kadar bazı işçi kazanımları buraya yansımış. Ondan sonra da bir rehavet dönemi yaşanmış. Şöyle ki, sosyal haklarında, güvenceli çalışma koşullarında kısmen de olsa iyileştirmelerin yaşandığı bir işletme burası. Dönem dönem tepkiler de olmuş, ama içerdeki sendika bunları engellemiş, baskılamış 2004’e kadar bu şekilde devam etmiş. 2004’te 750 işçinin tümü kapı dışına konulmuş ve tekrar asgari ücretle başlatılmışlar işe, Ülker fabrikalarını ''79 grevinde bayram tatilini de bahane ederek Murat Ülker ve Ali Ülker’in babası bir gecede 70 tır kiralayarak Ankara’ya taşıyor. O dönemde burada 2-3 sene üretim yapmıyorlar. Ankara’da sendikayı da sağlama aldıktan sonra esas olarak çikolata bölümünü burada üretime geçiriyorlar. Bu günleri Sabri Ülker’in anılarının yayınlandığı kitabında da okuyoruz. Bu kitabı okuduğumuzda gördük ki ''80 öncesinde yaşadıklarını bir daha yaşamak istemiyor. Sabri Ülker’in yazmış olduğu kitaptan başka bir şeyi daha öğreniyoruz, kadın işçilere karşı bir düşmanlık oluşmuş, sermaye düşmanlığı oluşturmuşlar.''

İSLAMİ SERMAYENİN KÜRESELLEŞMESİ VE ÜLKER
AKP’nin belki de ekonomi-politiğinin en karakteristik özelliğini oluşturan özelleştirme girişimleri ve sermayeyi kontrolü etme ve himayesinde tutma çabasında önemli rol oynayan Ülker, Cidde’deki bir çikolata fabrikası ve Karaman’daki bisküvi fabrikasını alarak büyümeye devam etti. 2000 yılında ise Ülker sakız, hazır çorba ve pişirme katkıları pazarına girdi. Ülker 2002 yılında gazlı içecek üretime başladı. 2003 Temmuzunda Cola Turka markasını piyasaya sürdü. İhracatına Ortadoğu merkezli başlayan Ülker Grubu AKP döneminde büyüyen diğer islamı sermayedarlar için öncü bir rol üsteleniyordu.

KRİTİK YIL 2012
Ekonomist dergisi geleneksel olarak duyurduğu 'En Zengin 100 Türk' araştırmasında, 2012 yılında ilk 100’de yer alan firmaların ortalama büyüme oranı yüzde 25 dayanırken Ülker ailesi toplam serveti ile 6’nci sıradan 3’ncü sıraya yerleşiyordu.