Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon

Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon

Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon Dr. Mahfi Eğilmez

 

Türkiye’nin, büyüme modeli, tüketimi teşvik etmek ve bu yolla talep yaratarak üretimi artırmak yaklaşımı üzerine kurulmuştur. Bu yaklaşım enflasyonu düşürmeyi değil tam tersine artırmayı teşvik eder. Çünkü enflasyon arttıkça insanların paradan kaçışı hızlanır, tüketim harcamaları artar bu da üretim artışı yaratarak büyümenin yüksek olmasını sağlar. Büyüme yüksek olunca firmalar iyi para kazanır ve işsizlik artmaz, hatta azalır. Bu modeli yaşatmanın yolu faizi enflasyonun altında belirlemek ve/veya ücretleri sürekli artırarak harcama gücünü canlı tutmaktan geçer. O nedenle Merkez Bankası faizi enflasyonun altında belirler ve piyasa faizlerinin de reel olarak (enflasyondan arındırılmış olarak) negatif olmasını sağlar, hükümet de enflasyonla mücadele yerine ücret zammı yapmaya yönelir. Merkez Bankası, bu yolla bankaları düşük faizle fonlarken Hazine’nin piyasadan yüksek faizle borçlanmasının önüne geçmek için, bankalara açtıkları kredilerin ve tuttukları döviz mevduatının belirli oranında Devlet Tahvili alması zorunluluğu getirilir ve Devlet Tahvilinin faizi de negatif düzeyde oluşturulur. Böylece bankalar, Merkez Bankası’ndan negatif reel faizle aldıkları parayı üzerine biraz kar marjı ekleyerek ama yine negatif reel faizle Hazine’ye devrederler. Sonuçta Merkez Bankası’nın kısa vadeli avans hesabıyla yasaklanmış olan Hazineyi fonlama mekanizması, arkadan dolanarak yeniden yaşama geçirilmiş olur.

Faizin enflasyonun altında oluşması demek tasarruf yapanları değil borçlanarak harcama yapanları kollamak demektir. Çünkü enflasyon yüksek, faiz düşük kaldıkça insanlar ellerinde para tutmanın, tasarruf yapmanın anlamsız olduğunu, kendilerine kaybettirdiğini görür ve tüketimlerini artırırlar. Artan tüketim, bir yandan enflasyonu yükseltirken bir yandan da üretimi artırır ve ekonomi büyür. Büyüyen ekonomide işsizlik artmaz, sorunlar halının altına süpürülür.

Seçim öncesinde konutlara doğalgazın bedava verilmesi, benzin fiyatında indirime gidilmesi, parasal cezaların affedilmesi gibi uygulamalar Mayıs ayı enflasyonunun eksi çıkmasına ve iktidarın faiz neden – enflasyon sonuç söyleminin haklılığını kanıtlamış görünmesine yol açtı. Oysa gerçek yaşam bütün fiyatların arttığını gösteriyor. Yani enflasyonun düşmesi sadece bir illüzyondan ibaret. Ama şunu kabul edelim ki iktidar illüzyon olayını iyi biliyor ve çok iyi yönetiyor. Gerçekte yapılan şey enflasyonu ertelemekten ibaret. Önünde sonunda ne kadar illüzyon yapılırsa yapılsın enflasyon yeniden artışa geçecek. Nitekim Türk Lirası yabancı paralar karşısında değer kaybetmeye başladı. Rasyonel zemine dönmekten söz edilirken, ortaya çıkan kur yükselişinin yarattığı panikle, ortaya çıkan kayıpları durdurulabilmek üzere yine döviz satışı yapılarak irrasyonel yaklaşımın tekrarlanması zorunda kalındı.

Hep söyledik: Bir kez rasyonel yaklaşımları terk edip irrasyonellik alanına girdiniz mi geriye yeniden rasyonellik alana dönmeniz o kadar kolay değildir.

Enflasyonu düşürmek için faizi yükselterek tüketimi kısıtlayıp büyümenin düşmesine ve işsizliğin artmasına katlanmak gerekir. Ne var ki bu yaklaşım oy kaybına yol açar. O nedenle yüksek enflasyonlu büyüme yaklaşımı, öteden beri bizim siyasetçilerin bilinçli ya da bilinçsiz tercihi haline gelmiştir. Türkiye’nin enflasyon sorununu kalıcı olarak çözememesinin nedeni oy maksimizasyonuyla ülke çıkarı maksimizasyonu arasındaki ödünleşmeyi ikinci lehine çözememekten kaynaklanır.

Ertelenmiş enflasyon günün birinde ertelenemez hale gelince çarşı karışır.

Bu yazı Mahfi Eğilmez'in blog sitesinden alınmıştır

"Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon" haberi, 09 Haziran 2023 tarihinde yazılmıştır. 09 Haziran 2023 tarihinde de güncellenmiştir. Ekonomi kategorisi altında bulunan Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon haberi 2023 yılına aittir. Bu haberin yanı sıra sayfamızda birçok güncel bilgi ve son dakika haberler yer almaktadır. Mahfi Eğilmez: Ertelenmiş enflasyon 2024 konusundaki bu haber içeriği objektif bakış açısının yansımasıdır. Ekonomi konusunda 28 Mart 2024 tarihlidir, bugüne ait güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Facebook sayfalarımızdan takip edin.

Hubbard Editör

YORUM YAZ

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON HABERLER
  1. 12:56 Putin: Polonya ve Baltık Ülkelerine Yönelik Saldırı İddiaları 'Tamamen Saçmalık'
  2. 12:51 İsrail'in Gazze Saldırıları: 62 Filistinli Hayatını Kaybetti,Kızılay Çalışanları Serbest Bırakıldı
  3. 12:47 Telefon Ekranınızı Ters mi Düz mü Tutmak: Artılar ve Eksiler
  4. 12:40 ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Yarın Ankara’ya Geliyor
  5. 12:06 İrlanda, Gazze'ye Destek: Soykırım Davasına Müdahale Ediyor!
  6. 11:55 Karayip Korsanları yeniden çekilecek... Johnny Depp filme dönüyor mu?
  7. 11:45 Altaylı, YÖK'ün denklik kararını sert eleştirdi: "Bunun tek sonucu felaket!"
  8. 11:41 Kuşum Aydın isyan etti: Param bitti
  9. 11:35 Süleyman Soylu icralık oldu: Borcunu 7 gün içinde öde yazısı gitti
  10. 11:24 Karar yazarı Mehmet Ali Verçin: Ey Ak Partililer, Ak Partiyi seviyorsanız Ak Parti’ye oy vermeyin
  11. 11:21 YSK seçim hazırlıklarını tamamladı; Türkiye, önce büyükşehirlerde kazananları öğrenecek
  12. 11:20 Sabancı'dan dev hisse devri: Hisselerin satışı tamamlandı!
  13. 11:19 10 Yunan Adası'nda kapıda vize heyecanı! Bayram tatiliniz hazır mı?
  14. 11:19 Evrenin gizemleri birer birer çözülüyor! Kara deliğin manyetik alanları görüntülendi
  15. 11:18 Çakarlı konvoyla gündem olan muhtardan açıklama: "Araçlar bana ait değil, kiralık"
  16. 11:18 TÜİK verileri ortaya koydu: Emeklilere maaşları artık yetmiyor!
  17. 11:18 Vladimir Putin: Diğer silahlar gibi F-16’ları da yok edeceğiz
  18. 10:52 Hollanda'da bir ineğe tecavüz eden Türk sınır dışı edildi
  19. 10:48 Menzil cemaatine bağlı Semerkand Vakfı Cumhur İttifakı'na desteğini açıkladı
  20. 10:42 Çocuklar Duymasın'ın yıldızı Hayal Garip'ten şiddet itirafı: Hakaret, iftira, dayak
Ekonomi Haberleri