Meksika'da Maya Uygarlığına Ait Önemli Keşifler: Balam Ku Rezervi'nde Yeni Buluntular

MS 250'den 900'e kadar süren Maya krallığının zirvesi, zaman zaman "pitz" olarak adlandırılan Maya Balesi'nin ve büyük şehirlerin merkezindeki top sahası yapılarının yükselişini kapsıyordu. Bu sahalar, Maya halkı için zenginlik ve gücün sembolüydü ve en önemli yerler arasında yer alıyordu.

Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü Meksika Arkeoloji Konseyi’ne bağlı olarak çalışan Slovenya Bilim ve Sanat Akademisi Araştırma Merkezi’nden arkeologlar, Balam Ku Biyosfer Rezervi'nin ortalama 54 kilometrekarelik bir bölümünde ışık algılama ve menzil okumalarını araştırırken benzersiz şekiller fark ettiler.

Ekip, Meksika'nın Campeche Eyaleti'nin nüfusun yoğun olmadığı bölgesinde bu şekillerin yerini tespit etti ve bunların, neredeyse hiç ayakta duran duvarı olmayan ve önemli bir mimari dekorasyona sahip olmayan mütevazı büyüklükte yerleşimler olduğunu anladı.

Slovenya’daki Antropolojik ve Mekansal Çalışmalar Enstitüsü’nde arkeolog olan ve kazının direktörlüğünü yürüten Ivan Šprajc, "Yeni keşfettiğimiz bu bölgede ele geçirdiğimiz bulgular, güneydeki Peten ile kuzey ve doğudaki Chase ve Chactun bölgelerinden çok daha mütevazı örnekleri gözler önüne seriyor. Bunlar, Maya Kültürü'nün belki de sade kültür objeleri" dedi.

Ekip, top sahasını kazarken, sahanın altında boyalı sıva kalıntılarıyla kaplı bir binanın parçalarını keşfetti. Top sahaları çoğu zaman büyük şehirlerin merkezinde inşa edildiğinden, Campeche'deki sahanın altında bulunan binanın da önemli bir yere sahip olması gerektiği düşünülebilir. Ancak bu, şimdilik spekülasyondan öteye geçmiyor.

Live Science’a göre, alttaki binanın şeklini ve işlevini daha ileri kazılar ortaya çıkaracak. İlk tahminlere göre, keşfedilen bina MS 200 ila 600 yılları arasında bir tarihe ait.

Yeraltı binası bölgedeki tek buluntu değil. Ekip, Campeche'nin merkezinde iki önemli bulgu daha yaptı. Bunlardan ilki, bir piramit ve bir drenaj kanalını içeren, uzun yapılarla çevrili bir ana bina. Çevredeki yapıların büyüklüğü, ekibin alanın MS 600 ila 1000 yılları arasındaki Geç ve Terminal Klasik dönemlerde işgal edildiğine inanmasına yol açtı.

Diğer önemli bulgu ise bir su rezervuarının yakınında, yapının tepesinde adak kalıntılarıyla birlikte 52 metre yüksekliğinde bir piramidin bulunduğu bir alan. Arkeologlar, piramidin tepesinde seramik parçaları, çakmaktaşı bir uç ve bir hayvan bacağı buldu. Bu buluntunun MS 1250 ila 1524 yılları arasındaki Geç Postklasik döneme ait olabileceğine ve Maya uygarlığının zirveye ulaşmasından sonra ve İspanyolların gelişinden önce bile bölgedeki insan varlığının sabit kaldığını gösterdiğine inanılıyor.

Live Science'a konuşan Šprajc, "Bu sunak, Klasik dönem Maya yerleşimlerinin çoğu terk edildikten sonra bile, küçük ve yoksul insan gruplarının hala etrafta dolaştığını ve atalarının binalarının üzerine ya da yakınına sunular koyduğunu gösteriyor" dedi.

Maya Kültürü Nedir?

Maya kültürü, Mesoamerika'nın en etkileyici ve gizemli uygarlıklarından biridir. Yaklaşık MÖ 2000 yıllarında ortaya çıkıp, MS 900 civarında zirveye ulaşmıştır. Maya uygarlığı, bugünkü Meksika, Guatemala, Belize, Honduras ve El Salvador topraklarında geniş bir alana yayılmıştır. Maya halkı, gelişmiş bir yazı sistemi, astronomi bilgisi, matematik ve mimari harikalarla tanınır.

Dr. David Stuart, Maya yazı sisteminin çözülmesine öncülük eden önemli bir uzmandır. Stuart, Maya hiyerogliflerinin deşifre edilmesi konusundaki çalışmalarıyla, Maya tarihinin ve mitolojisinin daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Stuart’ın çalışmaları, Maya yazıtlarının karmaşıklığını ve derinliğini ortaya koyarak, bu uygarlığın zengin kültürel mirasına ışık tutmuştur.

Bir diğer uzman, Dr. Linda Schele, Maya sanatının ve ikonografisinin incelenmesinde büyük katkılar sağlamıştır. Schele, Maya tapınaklarında ve stelalarında bulunan sembollerin ve resimlerin yorumlanması konusunda uzmanlaşmıştır. Onun çalışmaları, Maya toplumunun dini inançları ve ritüelleri hakkında derinlemesine bilgiler sunmuştur.

Maya uygarlığıyla ilgili yapılan bilimsel çalışmalar, bu kadim kültürü anlamamıza önemli katkılar sağlamıştır. 2018 yılında, LiDAR (Light Detection and Ranging) teknolojisi kullanılarak yapılan bir araştırma, Guatemala ormanlarında daha önce keşfedilmemiş yüzlerce Maya şehri ve yapısının varlığını ortaya koymuştur. Bu bulgu, Maya uygarlığının sanılandan çok daha büyük ve karmaşık olduğunu göstermiştir.

Bir diğer önemli çalışma, Maya çöküşü üzerine yapılan araştırmalardır. Dr. Richardson B. Gill'in çalışmaları, Maya uygarlığının çöküşünün arkasında yatan nedenleri anlamaya yönelik önemli bulgular sunar. Gill, uzun süreli kuraklıkların ve çevresel değişimlerin, Maya şehirlerinin terk edilmesine ve toplumun dağılmasına yol açtığını öne sürer.

Sonuç olarak, Maya kültürü, karmaşık yazı sistemi, astronomi bilgisi ve mimari başarılarıyla dikkat çeken bir uygarlıktır. Dr. David Stuart ve Dr. Linda Schele gibi uzmanlar ve LiDAR teknolojisi ile yapılan keşifler, Maya uygarlığının derinliklerini ve kapsamını anlamamıza önemli katkılar sağlamaktadır.