Merkez Bankası, Enflasyonla Mücadelede Kararlılığını Vurguladı!

Türkiye'nin dış ticaret ortaklarına yönelik ihracat payları dikkate alındığında, 2024 yılında küresel büyümenin yüzde 2,0 seviyesinde artmasının beklendiği, bunun da 2023 yılına göre ufak bir yükseliş anlamına geldiği kaydedildi. Küresel ekonomik faaliyetlerin zayıf seyrinin devam edeceği değerlendirildi.

Metin özetinde, hizmet sektöründe olumlu bir görünümün devam ettiği, ancak imalat sanayinin zayıf kalmaya devam ettiği belirtildi. ABD ekonomisinin büyüme trendinin diğer gelişmiş ülkelerden daha olumlu bir şekilde ayrıştığına dikkat çekildi. Faiz indirim süreçlerinin temkinli bir şekilde yürütülmesi ve jeopolitik gelişmelerin, 2024 yılı itibarıyla küresel ekonomik faaliyetler üzerinde önemli risk faktörleri olarak öne çıktığı ifade edildi.

Küresel enflasyondaki düşüş devam ederken, ABD'deki enflasyon verileri, hizmet sektöründeki fiyat katılığının azalmaya başladığını gösterdi. Ancak, hizmet enflasyonunun gelişmiş ülkelerde eşit oranda yavaşlamadığı gözlemlendi. Gelişmekte olan ülkelerde, faiz indirimleri parasal sıkılığı koruyacak biçimde devam ederken, gelişmiş ülke merkez bankaları da benzer politikalar izlemeye başladı. Eylül ayında ABD Merkez Bankası politika faizini 50 baz puan düşürmüştü. Ancak, bu bankaların temkinli bir yaklaşım benimseyecekleri değerlendiriliyor.

Son PPK dönemi itibarıyla, gecelik faiz oranları ortalama politika faizi ile faiz koridorunun üst bandı arasında oluştu. Zorunlu karşılık düzenlemelerindeki değişikliklerle, mevduat faizleri artış gösterdi. 23 Ağustos’tan itibaren 67 baz puan artarak, 13 Eylül itibarıyla yüzde 56,14 seviyesine yükseldi. TL ticari kredi faizleri 40 baz puan düşerek yüzde 56,59 oldu. Bireysel ihtiyaç kredisi faizleri 43 baz puan artarak yüzde 73,65, konut kredisi faizleri ise 27 baz puan azalarak yüzde 43,22 seviyesine geldi. Taşıt kredisi faizleri ise dalgalı bir seyir izleyerek yüzde 43,78 olarak gerçekleşti.

Bireysel kredilerin son dört haftadaki büyüme oranı artış göstererek yüzde 2,27’den yüzde 3,27’ye yükseldi. TL ticari krediler ise büyüme sınırları altında kalmaya devam etti ve 4 haftalık büyüme oranı yüzde 1,51 oldu. Kur etkisinden arındırılmış yabancı para ticari kredilerde ise bu oran yüzde 1,43’e geriledi.

Son PPK döneminden bu yana yapılan makroihtiyati düzenlemelerle, zorunlu karşılık uygulamasında değişiklikler yapıldı. Gerçek kişi TL mevduat payı yüzde 45 ile yüzde 50 arasında olan bankalar için aylık artış hedefi 0,8 puana çıkarıldı. KKM’nin TL’ye geçişine ilişkin düzenlemelerde değişiklikler yapıldı ve TL mevduatlar için zorunlu karşılık tutarına uygulanacak faiz oranı üst sınırı politika faiz oranının yüzde 84’üne yükseltildi. Böylece TL mevduat payı artarken, KKM ve YP mevduat bakiyeleri azaldı.

TCMB'nin brüt uluslararası rezervleri, 23 Ağustos’tan itibaren 3,14 milyar ABD doları artarak 13 Eylül itibarıyla 153,55 milyar ABD dolarına yükseldi. Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) de 19 Ağustos’tan bu yana 261 baz puana geriledi. Türk lirasının 1 ay vadeli kur oynaklığı yüzde 10,78, 12 ay vadeli kur oynaklığı ise yüzde 21,51 seviyesine düştü. Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasına 0,44 milyar ABD doları giriş olurken, hisse senedi piyasasından 0,32 milyar ABD doları çıkış oldu.

Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (GSYİH) verileri, yılın ikinci çeyreğinde yıllık ve çeyreklik büyüme oranlarında azalmaya işaret etti. Nihai yurt içi talebin büyümeye katkısı azalmışken, net ihracatın olumlu katkısı sürmüştü. Bu da, harcama yönünden daha dengeli bir büyüme görünümüne işaret ediyor. İkinci çeyrekte hizmetler sektörü büyümenin ana itici gücü olurken, sanayi sektörü ise olumsuz etkiledi. Sanayi sektöründeki zayıf seyrin, bayram tatilleri ve köprü günlerinin etkisiyle arttığı değerlendirildi.

Üçüncü çeyrek verileri, iç talebin yavaşladığını ve enflasyonist etkilerinin azaldığını gösteriyor. Temmuz ayında perakende satış hacim endeksi artarken, ticaret satış hacmi ise düşüş kaydetti. İkinci çeyrekte azalan hizmet üretim endeksi, temmuzda sınırlı bir düşüş gösterdi. Ağustos ayında kartla yapılan harcamalar artarken, tüketim malı ithalatı yüksek seviyelerde devam etti. İmalat sanayi firmalarına yönelik anket verileri, siparişlerde çeyreklik bazda düşüş olduğunu ortaya koydu.

Temmuz ayında cari işlemler dengesi 566 milyon ABD doları fazla verdi, yıllıklandırılmış cari açık ise 19,1 milyar ABD doları seviyesine geriledi. Cari dengedeki iyileşme, büyük ölçüde altın ve enerji dışı ticaret açığındaki düşüşten kaynaklandı.

Ağustos ayı geçici dış ticaret verileri, ihracatta ve ithalatta artışa işaret ederken, yıllıklandırılmış cari dengedeki iyileşmenin devam etmesi bekleniyor. Altın ithalatı, ortalamalarına yakın kalırken, tüketim malı ithalatında sınırlı bir artış görüldü. Tüketim malı ithalatının seyri, parasal sıkılaştırmanın iç talep üzerindeki etkilerini değerlendirmek açısından önemli.

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 2,47 artış gösterirken, yıllık enflasyon, yüksek baz etkisi nedeniyle yüzde 51,97 seviyesine düştü. Hizmet grubundaki fiyat artışları ise belirgin bir seyir izlemeye devam etti. Ağustos ayında, işlenmemiş gıda fiyatları gerilerken, enerji fiyatlarındaki artış da dikkat çekti. Genel olarak, ana eğilimde belirgin bir değişiklik gözlemlenmedi.

Kira enflasyonu, sözleşme yenileme oranındaki artışla birlikte yükseldi. Ancak, yeni ve yenilenen sözleşmelerdeki kira artış oranlarının TÜFE'deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında kaldığı belirtildi. Özellikle ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki artış, enerji fiyatlarının etkisiyle belirginleşti. Eğitim hizmetlerindeki artışlar da yüksek oranlı oldu.