Merkez Bankası resmi rezerv varlıkları mayısta 92 milyar dolara yükseldi | net (-) eksi 47 milyar dolar

Buna göre TCMB'nin Mayıs ayında bir önceki aya göre resmi rezerv varlıkları yüzde 4,6 artarak 92 milyar dolara yükseldi.

Yine TCMB verilerine göre; bu dönemde alt kalemler itibarıyla, döviz varlıkları bir önceki aya göre yüzde 2,3 artarak 46,5 milyar ABD doları, altın cinsinden rezerv varlıkları ise yüzde 7,4 artarak 43,9 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Vadesine 1 yıl veya daha az kalmış Merkezi Yönetim ve Merkez Bankası’nın önceden belirlenmiş döviz çıkışları (döviz kredileri, menkul kıymetler ve mevduat işlemlerinden doğan yükümlülükler) bir önceki aya göre yüzde 13,6 azalarak 23,4 milyar ABD doları seviyesine indi.

Bu tutarın yaklaşık 18 milyar ABD doları anapara olurken, 5,4 milyar ABD doları faizden oluştu.

Ayrıca, Merkez Bankası’nın yurt içi ve yurt dışı yerleşik bankalarla yapmış olduğu finansal türev işlemlerinden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri yaklaşık 60,1 milyar ABD doları olup, söz konusu tutarın 27,2 milyar ABD doları bir ay vadelidir.

Şarta bağlı döviz çıkışları, 1 yıl içinde ödenecek Hazine garantili dış borçlar ile diğer yükümlülüklerden (döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılıklar bloke hesabı ve akreditifler) oluşmaktadır. Söz konusu yükümlülükler bir önceki aya göre yüzde 0,6 artarak 46 milyar ABD doları olarak kaydedildi.

TCMB’nin yurt dışı ve yurt içindeki bankalardan swapla ödünç aldığı döviz ve altınlar düşüldüğünde brüt rezervi 2020’de 55,7 milyar dolar azalarak net eksi 47 milyar dolar oldu.

IMF verilerine göre rezerv kaybında Türkiye 2020’de yılında dünyada birinci sırada yer aldı. 2020 yılı başında net rezerv 40,8 milyar dolar, SWAP borcu 18,4 milyar dolar tutarındaydı.

KALEM KALEM BANKALARIN ‘MERKEZ’DEKİ PARASI VE MERKEZİN BORÇLARI

Merkez Bankası verilerine bakıldığında brüt rezerv (altın ve döviz toplamı) 95 milyar dolar tutarında. Merkez Bankası bilançosunda görünen ancak, ‘Merkez Bankasına ait olmayan para’ ile Merkez Bankasının bankalar ve yurt dışından aldığı borçların yazıldığı kalemler şu şekilde:

• Çeşitli bankaların zorunlu karşılık olarak TCMB’de tuttuğu (altın ve döviz) 71 milyar dolar,
• Çeşitli bankaların TCMB’ye swapla verdiği döviz borcu olan 40 milyar dolar,
• Çin ve Katar’ın TCMB’ye verdiği 16 milyar dolar swap borcu,
• Hazinenin TCMB’de tuttuğu 15 milyar dolar.

Tüm bu kalemler Merkez Bankasının bilançosundan düşüldüğünde Merkez Bankası rezervinin net olarak ekside olduğu görülüyor. Bu hesaba göre Merkez Bankasının ‘gerçek’ rezervi eksi 47 milyar dolar tutarında.

ERDOĞAN NE DEDİ?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Merkez Bankasının 95 miyar dolar rezervimiz var. Ama bir rakam daha söyleyeceğim. Başbakanlığım döneminde bu döviz rezervi 132 milyar dolara çıktı ondan sonra bir düşüşle 95’e indik. Biz yeniden 132’ye de çıkarız, 200’e de çıkarız" dedi.

ZORUNLU KARŞILIK ORANI NEDİR?

Merkez Bankası bilançosunda görülen zorunlu karşılık oranı; mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankasında bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır. Merkez Bankası bilançosunda görülen zorunluk karşılık oranı olarak Merkez Bankasında tuttuğu para, Merkez Bankasına değil; özel ya da kamu bankalarına aittir.

SWAP NEDİR?

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) terimler sözlüğünde swap şu şekilde açıklanıyor: “İki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işlemdir. Örneğin on yıllık sabit faizli borca sahip bir firma ile benzer ancak dalgalı faizli borca sahip bir firma birbirlerinin yükümlülüklerini değiştirebilir.

Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanmaktadır.”