MTA yeni raporu: Bölgede 7.5 büyüklüğünde deprem olasılığı

Jeoloji Mühendisi Adnan Evsen'in açıklamalarına göre, Kayseri bölgesindeki fay hatları üzerinde yapılan yeni araştırmalar, bu fayların 7.5 şiddetinde deprem oluşturma kapasitesine sahip olduğunu ortaya koydu. Maden Teknik Arama'nın (MTA) son çalışmaları, Erkilet, Erciyes ve Yeşilhisar Fay Zonları'nda yüksek şiddetli depremlerin meydana gelebileceğini gösteriyor.

Adnan Evsen, 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerde çok sayıda yapının ağır hasar aldığı Kayseri'nin çevresinde bu güne kadar 17 tane tarihsel dönem kaydının olduğunu ifade ederek, "Bu güne kadar Kayseri şehrinin etrafındaki faylarda deprem riskini ve tehlikesini aletsel tarihsel dönemdeki deprem kayıtlarına göre değerlendiriyorduk. Aletsel ve tarihsel deprem kayıtlarına baktığımızda Kayseri şehrinin çevresinde toplam 17 tane tarihsel dönem kaydı, 1940 yılından itibaren de en büyüğü 5.4 büyüklüğünde olan aletsel dönem kaydı yer almaktaydı. Tarihsel dönem kayıtlarının içerisinde de şiddet ölçeğine göre 8, 9 şiddet ölçeği öngörülüyordu" dedi.

MTA tarafından yapılan son çalışmaların ardından sunulan raporda, 6.2 büyüklüğünde değerlendirme yapılan fayların 7.5 büyüklüğüne kadar deprem üretebileceğinin anlaşıldığını belirten Evsen, "En son MTA tarafından yapılan Türkiye'nin Yer Kabuğunun Jeodinamiği Özelliği Projesi çerçevesinde Kayseri çevresinde yer alan faylarla ilgili bir çalışma yapıldı. Bu çalışma Şubat ayında MTA'nın kendi sitesinde gösterildi, birkaç gün önce de bunların sunumu gerçekleştirildi. Yapılan bu çalışmalar içerisinde paleosismolojik çalışmalar en önemlileri arasında yer almaktadır. Bu paleosismolojik çalışmalarda fayların cinsi, maksimum ortalama büyüklükleri, atım miktarları, kayma hızı, depremler, depremlerin tarihlendirilmesi ve depremlerin ortalama tekerrür periyotlarının bilinmesi gerekiyordu. Bu anlamda MTA'nın yapmış olduğu çalışmasında bu bilinmezliklerin bir kısmı ortaya çıkartılmış oldu. Yapılan bu çalışmalarla birlikte Yeşilhisar, İncesu, Erkilet ve Erciyes faylarının yanal atım özelliğinin yanında normal fay özelliğini gösterdiği anlaşılmış oldu.

Paleosismolojik verilerden elde edilen değerlendirmelere göre Kayseri'de milattan önce 25 bin 400 yılından itibaren günümüze kadar Yeşilhisar, Erkilet, Erciyes ve İncesu faylarında toplamda 14 tane depremin olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca Erkilet segmenti üzerinde yapılan çalışmalarda da 6.3 ve 6.7 büyüklüğünde iki tane daha yüzey kırığı oluşturan depremlerin olduğu yapılan çalışmalarla tespiti gerçekleştirilmiştir. Biz bu güne kadar depremleri aletsel ve tarihsel dönem kayıtlarından hareketle 6.2 mertebesine göre değerlendirme yapıyorduk. Ama bu günden itibaren en büyüğü Erkilet Fay Zonu üzerinde 7.5 olmak üzere yeni deprem riskini öğrenmiş bulunuyoruz. Yeşilhisar Fay Zonu 40 kilometre olmak üzere 6,7 büyüklüğünde, İncesu Fay Zonu 22 kilometre olmak üzere 6.6 büyüklüğünde, Erkilet Fay zonu 49 kilometre uzunluğunda olmak üzere 7.5 büyüklüğünde, Erciyes Fayı da 56 kilometre uzunluğunda olmak üzere 7.3 büyüklüğünde deprem üretebileceği yapılan rapordan anlaşılmaktadır" ifadelerini kullandı.

Kayseri'den geçen 3 faya dikkat çeken Evsen; "Yeşilhisar Fay Zonu ortalama 3 bin yıl, Erkilet Fay Zonu ortalama 4 bin yıl, Erciyes Fay Zonu da 5 bin yılda bir tekrarlanma süresinin olduğu gene yapılan çalışmalarda belirlenmiştir. Yeşilhisar Fay Zonu'ndaki son deprem günümüzden 7 bin yıl önce, Erkilet Fay Zonu'ndaki deprem günümüzden 7 bin 500 yıl önce, Erciyes Fay Zonu'ndaki deprem günümüzden 15 bin yıl önce gerçekleşmiştir. Bu şartlar altında yapılan değerlendirmelere göre hem Erkilet, hem Erciyes hem de Yeşilhisar Fay Zonları'nda deprem olabileceği potansiyel olarak değerlendirilmiştir" diye konuştu.

6 ile 7 büyüklüğündeki deprem arasında matematiksel olarak 1 puan fark olsa da logaritmik olarak 10 puan fark olduğunu belirten Evsen; "Deprem büyüklükleri, deprem şiddetinden farklı değerlendirilmektedir. Deprem büyüklükleri yapılırken bazı özellikler göz önüne alınarak değerlendirmeler yapılır. 6.0 büyüklüğündeki bir deprem ile 7.0 büyüklüğündeki deprem arasında matematiksel olarak 1 puan fark vardır. Ama logaritmik bazlı olduğundan dolayı bu 10 puan fark arz eder. Yani 6 büyüklüğündeki 10 tane deprem, 7 büyüklüğündeki 1 tane depreme eşittir. Eskiden 6.2 mertebesinde yapmış olduğumuz değerlendirmeler, günümüzde 7.5 mertebesine risk olarak yükseldiğinde arada 13 kat fark demektir. Dolayısıyla aritmetik ile logaritmik farkı burada birbirinden ayırmamız gerekiyor" dedi.

7.5 büyüklüğündeki bir depremde en fazla etkilenecek bölgeler hakkında da bilgiler veren Jeoloji Mühendisi Adnan Evsen; "Eğer 7.5 büyüklüğünde bir deprem gerçekleşirse başta Kayseri merkez olmak üzere Kocasinan, Melikgazi, Talas, İncesu, Yeşilhisar gibi yerleşim birimleri başta olmak üzere 100 kilometre mesafe içerisinde yaşayan tüm yerleşim birimleri etkilenir" şeklinde konuştu.