Musk'ın Twitter'ı satın almasıyla alternatif oldu: Mastodon nedir?

Mastodon şu anda 655 bin kullanıcısını olduğunu ve bunların 230 bininin platforma son bir haftada katıldığını söylüyor.

6 yaşındaki sosyal ağ, benzeri görülmemiş bu ilginin sunucularını zorladığını belirtiyor.

Mastodon'un ön yüzü Twitter'a benziyor.

Kullanıcı hesaplarını birbirini takip ederek etkileşimi başlatıyor. Hesapların yaptığı paylaşımları yanıtlama, beğenme ve yeniden paylaşma seçenekleri bulunuyor.

Ancak arka planda Mastodon Twitter'dan oldukça farklı bir çalışma prensibine sahip.

Bu farklarla birlikte Mastodon'u anlamak için mini bir rehber:

Neden bu kadar çok sunucu var?

Mastodon'a kayıt olurken yapmanız gereken şeylerden biri de çok sayıda sunucudan birini seçmek.

Bu sunucular ülkelere, şehirlere ya da ilgilere göre sınıflandırılmış durumda.

Aslında hangi sunucuyu seçtiğiniz büyük bir fark oluşturmuyor çünkü diğer sunuculardaki hesapları da takip edebiliyorsunuz. Ancak sunucular ortak ilgilere sahip insanları buluşturarak başlangıç aşamasında kullanıcılara bir topluluk sağlıyor.

Türkiye'den kullanıcılar için genel amaçlı bir Türkçe Mastodon sunucusu da buluyor. Bu sunucunun 4 binden fazla kullanıcısı olduğu bildiriliyor.

Bazı sunucular yoğun ilgi nedeniyle oldukça yavaşlamış durumda.

İngiltere'de MastodonApp.UK sunucusunu firması Superior Networks aracılığıyla yöneten Ryan Wild, son 24 saatte 6 binden fazla kişinin sosyal ağa katıldığını, bu nedenle yeni kayıt almayı durdurduğunu söylüyor.

Kullanıcılar birbirlerini nasıl buluyor?

Twitter'dan farklı olarak Mastodon kullanıcılara takip etmeleri için hesaplar önermiyor.

Mostodon'a katıldıklarında kullanıcıların istedikleri hesap adını seçmeleri mümkün. Ancak kullanıcı adları sunucu isimleriyle birlikte veriliyor.

Farklı sunuculardaki kullanıcıları ararken sunucu uzantılı kullanıcı adlarının sorgulanması gerekiyor.

Ancak aynı sunucudakiler sadece isimleri sorgulayarak birbirlerini bulabiliyor.

Yeni IMEI kayıt ücreti uçtu

Mastodon'da hashtagleri aramak da mümkün.

Dağıtık ağ ne anlama geliyor?

Bu sorunun karmaşık bir yanıtı var ancak basitçe özetlemek gerekirse Mastodon'un topyekun bir platform olmadığıyla başlanabilir.

Mastodon'un bir sahibi ya da bağlı olduğu bir şirketi yok.

Farklı kişiler ya da organizasyonlar tarafından oluşturulan tüm bu sunucuların birbirine bağlanmasıyla kolektif bir ağ oluşturuluyor.

Buna "dağıtık ağ" deniyor ve dağıtık platformların en sevilen özelliklerinin başında tek bir oluşumun kontrolünde olmaması, satın alınamaması ve satılamaması geliyor.

Ancak bunun dezavantajı, bunun yerine sunucunuzu çalıştıran kişi veya kuruluşların kontrolüne bağımlı olmaları. Yani bu kişi ya da kurumlar, kontrol etikleri sunucuyu bırakmaya karar verirlerse hesabınızı kaybediyorsunuz.

Mastodon, sunucu sahiplerinden, sunucuyu kapatmaya karar vermeleri durumunda kullanıcılarına üç ay önceden haber vermelerini istiyor.

Twitter'ın ilk kurucusu Jack Dorsey, BlueSky adlı yeni bir ağ üzerinde çalışıyor. Dorsey bu ağın dağıtık olmasını istediğini belirtmişti.

Mastodon'daki içerikler nasıl denetleniyor?

Bu Mastodon'un karşılaştığı en çelişkili sorulardan biri.

Şu anda tüm sunucuların kendi denetim kuralları var. Yani bazı sunucularda hiçbir kural yok.

Bazı sunucular, bot'larla dolu veya yüksek miktarda nefret söylemi içeren diğer sunuculara bağlanmamayı tercih ediyor.

Bu durumda engelledikleri sunuculardaki kişiler bu sunucuları göremiyor.

Gönderilerin sunucu sahiplerine bildirilmesi de mümkün.

Nefret söylemi veya illegal içerikleri sunucu sahipleri tarafından silinebiliyor ancak bu durumda içerikler farklı sunucularda dolaşmaya devam edebiliyor.

Eğer platform büyümeye devam ederse bu, büyük bir sorun olacak.

Halihazırda insanların nefret söylemlerinin hedefi haline geldiklerine dair haberler var ve BBC, Mastodon'da kullanıcıların homofobik söylemlerle taciz edildiği örneklerini gördü.

Mastodon'da reklam var mı?

Hayır. Mastodon'da reklam yok ancak şirketinizi veya ürününüzü tanıtan bir gönderi yazmanızın önünde bir engel de yok.

Mastodon ayrıca gönderilerin nasıl görüntüleneceği konusunda Twitter ve diğer sosyal ağlar gibi kürasyona başvurmuyor. Platformda genellikle takipçilerinizin ne paylaştığını paylaşımların yapıldığı sırayla görürsünüz.

Mastodon ücretsiz mi?

Bu hangi sunucudan bağlandığınıza göre değişiyor. Platform sunuculara para ödemediği için bazıları kullanıcılarının bağış yapmasını istiyor ancak bu yaygın bir uygulama değil.