Mustafa Erdemol: Erdoğan güzelini de bulamayacak İmza da tarihe karışıyor

Gündemde o kadar yakıcı mesele varken ”bu da nereden çıktı“ demez kimse herhalde. Medyamızda oldukça genişçe yer verildiğine nazaran hakikaten üstünde durulması ihtiyaç duyulan bir olaymış demek ki yaşanmış olan. Bu yüzden AKP Genel Başkanı’nın Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Olağanüstü Zirve Toplantısı'nda Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un imzasını beğenmeyip, "O ne şekil imza ya, değiştir" deyişine söyleyecek bir iki lafımın olması yersiz ya da oldukça görülmemeli.

Genel Başkan aslına bakarsak son aşama “kırıcı” doğal, her vakit ki benzer biçimde. Çünkü imza kişiliği temsil eden kuvvetli bir semboldür. İmzamız, insanların bizi iyi mi algılamasını istediğimizi gösterir, nihayet muhataplarımıza verilmiş bir güvenlik teminatıdır. Birinin bizlere imzamızın fena bulunduğunu söylemesi tüm bunların reddi demek. İmzanın güzel olmaması, herhangi birine o imzayı değersiz görme hakkı vermez. Yani Genel Başkan hakikaten önünü, arkasını düşünmeden konuşuyor, kırıcı oluyor. Ama aralarındaki – bence pek de eşit olmayan- hukuk uyarınca Muş’un incinip, kırılacağı yok. O laflara muhatap olduğunda, birazcık da şaşırarak, gülümsemesinden anladığım bu.

Karar yazarı Taha Akyol: Epistemolojik dönüş?

Başkaları da var

Öncelikle belirteyim ki kudretlilerin bu şekilde tavırları var, yalnız Genel Başkan’a özgü bir tutum değil bu kısaca. Eski ABD Başkanı Barack Obama da Hazine Bakanı yapmak istediği Jack Lew’ün tirbuşon benzer biçimde kıvrılan imzasıyla dalga geçmişti bir fazlaca. Kolay değil, Lew’ün imzası tüm dolarların üstünde olacaktı. Ancak Obama’nın Lew’ün imzasına ilişkin söyledikleri Genel Başkan’ınki kadar incitici değildi. Yarı latife "Jac’in, paramızın kıymetini düşürmemek için imzasındaki en azca bir harfin okunaklı olması için çaba göstereceğine eminim” demişti. İngiltere’de de İşletmeler Bakanı Vince Cable’ın bir çizgi ile bir noktadan ibaret gülen yüzü çağrıştıran imzası da fazlaca alay mevzusu olmuştu İngiliz medyasında.

İmza atan kalmayacak

Muş dahil hala imza atanları kıymetli bulurum ben. Çünkü farkındasınızdır, artık imza atmak yavaş yavaş tarihe karışıyor. Çip ya da pin, temassız ödemeler, biyometri bunların yaygınlığı imzayı bitirecek. Başkan Bil Clinton 2000’de bir yasa tasarısını elektronik olarak imzalamıştı mesela. Bunu icra eden ilk ABD Başkanı’dır. Obama da dinlence yaparken yasaları imzalamak için bir Autopen kullanırdı derler. Yazarlar da artık yavaş yavaş terkediyor klasik imza atma ritüelini. Örneğin Margaret Atwood da fanatikleri için uzaktan kitap imzalamasını elde eden LongPen adlı bir aygıt kullanır. Yani bir süre sonrasında imza atan kalmayacak bir ihtimal de.

Oysa imza kullanımı binlerce senelik bir anane. M.Ö. 3100'lerden kalma yazman “Gar Ama” adına imzalanmış Sümer kil tabletinde rastlanmıştır denir ilk olarak. Romalıların da 439'da III. Valentinianus’un hükümdarlığına kadar imza kullandığı bilinir. Binlerce senelik bir kültür kısaca şu imza dedikleri. Muş’a bu geleneği sürdürenlerden olduğu için kıymet vermeliyiz. Tamam, resmi belge için lüzumlu olan, Muş’un isteğine bağlı olmadan attığı o imzalar bir “zorunluluk” doğal, fakat olsun, en azından anane resmi yazışmalarda sürüyor şimdilik.

İmza doğal ki güzel olmalı, istenen bu. Güzel imza için hala İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in belirlediği standart geçerlidir. Yüzlerce yıl öncesinden kalma bir standarttır bu, hala aşılabilmiş de değildir. ABD’de de John Hancock, meşhur Amerikan Bağımsızlık Bildirisi’ne attığı muhteşem güzellikteki imzasıyla hatırlanır yüzlerce senedir. İmza yerine Hancock adı kullanılır neredeyse.

Güzel ya da çirkin bir belgeye, bir kitaba, bir fotoğrafa atılan imza, sahibinin tüm iyi niteliklerini taşıyor kabul edilir. Çünkü sahibi, biçemini tutturamasa bile imzasıyla bir güvence sunmaktadır. “Bu iyi mi imza ya“ denmesi işte bu “teminat“ı da küçümsemek demek. Son aşama inciticidir bu. Kimseden kaligraf olması beklenemez elbet. Güzel imzaların güzel olmayan imzalardan daha itimat verici olduğu da iddia edilemez.

AK Parti seçim için yurt dışı çalışmalarını Belçika'da başlattı

Sık sık imza değişiklik yapmak makbul değildir. Kişinin kararsızlığı, ilkesizliğini de yansıtır bu.Genel Başkan, iyi fena bir imzası olan Muş’tan ilkesiz olmasını istiyor “değiştir“ diyerek. Bana nazaran gelmiş geçmiş en büyük “imza“ mağduru olan Öküz Mehmet Paşa, bir yanlışlık sonucu attığı imzasını değiştirmemiştir asla. Reformcu, son aşama ciddi, elit bir devlet adamı olan paşanın aslolan adı Okuz Mehmet Paşa‘ydı. Türkmenler içinde “Oğuz“ sözcüğüne “Okuz“ da denirdi. İmza atarken bir harf hatası sonucu “Öküz“ yazılınca tarihe bu şekilde geçti. Bu arada aslına bakarsak babasının bir öküz nalbantı olduğu için bu adı kullandığı da söylenir. Hangisi olursa olsun asla bundan hastalık duymadığı anlaşılıyor paşanın.

İmzayı güvenilir icra eden biçimi ya da ya adının/sıfatın anlamı değil, kişinin sözüne güvenilir, dürüst oluşudur. Öküz Mehmet Paşa bu şekilde biriydi, o nedenle kimse “Öküz Mehmet Paşa“ diye attığı imzaya takılmadı. Ona “bu ne şekil imza ya“ diyen de olmamıştır bildiğim kadarıyla.

Muş’un yerinde olmak istemezdim doğrusu.

Umarım direnir de imzasını değiştirmez.

Yanlış işlere “imza“ atmadıysa aldırmasın kimin ne söylediğine...