Ne Koç Ne Sabancı: Türkiye'nin En Zengin Ailesi Bir Zamanlar Bakın Kimmiş!

1960'lı yıllardan itibaren Türkiye'nin en zenginleri arasında Koç ve Sabancı aileleri sürekli öne çıkarken, Cumhuriyetin ilk dönemlerinde bu unvanın en belirgin sahibi İpar ailesiydi. Günümüzde pek az kişi tarafından hatırlanan bu ailenin dramatik çöküşü, 1960 darbesiyle başladı.

Şeker sektöründe "şeker kralı" olarak tanınan Mehmet Hayri Bey, 1886 yılında Mudanya'da doğdu ve Kurtuluş Savaşı'na katıldıktan sonra Cumhuriyetin ilanıyla ticaret hayatına adım attı. 1925'te kurulan Alpullu Şeker Fabrikası'nın kurucularından biri olan Hayri Bey, burada kazandığı servetle hızla "şeker kralı" unvanını elde etti. 1934'te Soyadı Kanunu ile İpar soyadını alan Mehmet Hayri Bey, o dönemde değer kazanan Bebek'teki 80 dönümlük İpar Korusu'yla da dikkat çekiyordu.

Aile, Cemil Topuzlu Köşkü, Teşvikiye'deki Park Apartmanı ve Galatasaray'daki Mısır Apartmanı gibi birçok gayrimenkule sahipti. Ayrıca, Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın imzalandığı evi satın alarak 1936 yılında burayı müzeye dönüştürdüler. Bursalı olmalarına rağmen, sahip oldukları servetle İstanbul'un jet sosyetesine hızla entegre oldular ve verdikleri gösterişli davetlerle dikkat çektiler.

1939'da 2. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi, ailenin hayatında büyük bir dönüm noktası oldu. Savaşın Türkiye'yi de etkileyebileceğinden endişe duyan Hayri İpar, ailesiyle birlikte ABD’ye taşınma kararı aldı. Beverly Hills'te bir malikane satın alan İpar, Hollywood’un ünlü isimleriyle dostluklar kurdu.

Savaşın sona ermesiyle 1945 yılında aile Türkiye’ye geri döndü, ancak oğulları Ali ve Mehmet Amerika’da kaldı. Ali İpar, Hollywood etkisiyle senaryo yazmaya başladı ve ünlü oyuncu Virginia Bruce ile bir ilişki yaşadı. Ailesinin itirazlarına rağmen Bruce ile evlenmeye karar veren Ali İpar, sonunda Türkiye’ye dönmeyi kabul etti. Ancak Bruce, İstanbul’a uyum sağlayamayarak Türkiye’yi terk etti ve Ali İpar ile boşandı. Ailenin diğer oğlu Ali İpar, 1950 yılında intihar ederek yaşamına son verdi. Bu süreçte aile, Otosan gibi büyük şirketlerin ortağı oldu.

Ali İpar, dönemin zenginlerinden biri olarak Demokrat Parti ile ilişkilerini güçlendirerek işlerini büyüttü. Adnan Menderes ile yakın dostluğu sayesinde armatörlük işine de adım atan İpar, yurt dışından gemi alımı için döviz ihtiyacı duydu. Ancak döviz krizi nedeniyle zorluklar yaşadı. 1960 yılına gelindiğinde, darbenin etkileri ailenin iş yaşamını sarstı.

Darbeden sonra Hayri İpar, oğluna ticari faaliyetlerden uzak durmasını tavsiye etti, fakat Ali İpar işlerine devam etti. Yeni kurulan İpar Transport hakkında askeri yönetim tarafından "döviz kaçakçılığı" suçlamasıyla soruşturma açıldı. Ali İpar gözaltına alındı ve Yassıada’da yargılandı. Altı ay tutuklu kaldıktan sonra tüm mal varlıklarına el konuldu.

Eşi Virginia Bruce, Ali'yi kurtarmak için Richard Nixon’a mektup yazdı. Sonuç olarak, Ali İpar suçlu bulunarak iki yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak kısa bir süre sonra serbest bırakıldı ve ülkeyi terk etti. Bu olaylar, Cumhuriyet döneminin en zengin ailesinin dramatik çöküşünü gözler önüne serdi.