Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve köprüler için 1.5 milyar lira ödendi

Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve köprüler için 1.5 milyar lira ödendi

Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve ... Prof. Dr. Uğur Emek, 13 Mart -1 Haziran arası pandemi döneminde Osmangazi köprüsü dahil Gebze-İzmir otoyolunda, Yavuz Sultan Selim Köprüsünde ve Avrasya tünelinde verilen gelir garantilerinin toplamının 1.5 milyar lira olduğunu söyledi.

 

Başkent Üniversitesi İktisat Bölümü Başkanı ve eski Devlet Planlama Teşkilatı planlama uzmanı Prof. Dr. Uğur Emek, Kamu-Özel-İşbirliği (KÖİ) sözleşmelerin parasal büyüklüğünün yüzde 78’inin 2008 yılı sonrasına ait olduğunu söyledi. İstanbul Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Akkuyu Nükleer Santralı ve şehir hastaneleri dahil yapılan bu projeleri kullansın ya da kullanmasın yurttaşa da büyük fatura çıkıyor. Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'a konuşan Uğur Emek'e göre, 150 milyar dolarlık bu garantilerin 81 milyarı şehir hastanelerinde kesinlikle vergi mükellefleri tarafından, diğerlerinde de kullanıma bağlı olarak hizmet kullanıcıları ve vergi mükelleflerince ödenecek. Pandemi süresinde 4 ay boyunca kullanılmayan ulaştırma projelerinde firmalara 1.5 milyar TL ödendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Uğur Emek, son yıllarda hız kazanan KÖİ projelerini ve eksiklerini anlattı.  

Kıraç'ın soruları ve Emek'in cevapları şöyle:

YÜZDE 78'İ SON 12 YILDA

- Son yıllardaki kamu özel işbirliği ve yap işlet devret projelerinin bütçeye ne kadarlık yük getiriyor? Bu yük hem kamu hem yurttaş için ne anlama geliyor, bu projelerin yurttaşın cebine etkisi nedir? 

1990’lı yıllarda Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle yaptırılan elektrik üretim santrallerinde döviz üzerinden al yada öde garantileri verildi. 2001 finansal krizindeki kur şokundan sonra bu garantiler bütçe üzerinde büyük yük oluşturdu. Bu nedenle hazine garantisi uygulamasına son verildi. 2008 küresel finansal krizinden sonra büyük merkez bankalarının bastıkları paralar gelişen ülkelere de yönelmeye başladı. Türkiye bu ucuz ve kolay finansmanı Kamu-Özel-İşbirliği (KÖİ) projeleri için fırsat olarak gördü. Bu projelerin başlangıç yatırımları özel sektör finansmanıyla karşılanmakta ve dolayısıyla başlangıçta devlet bütçesinden para çıkmamaktadır. Ödemeler sözleşme dönemi boyunca yıllara yayılmaktadır. Bu süreçte sadece yeni projelerin inşasına yönelik değil, mevcut tesislerin işletme haklarının devirlerine (İHD) yönelik yöntemler de geliştirildi. 

Bu yöntemde bir taraftan mevcut tesislerin yenileme yatırımları özel sektör finansmanıyla gerçekleştirilmekte diğer taraftan da devlet gelecekte kendi elde edeceği gelirleri sözleşme döneminde peşin olarak tahsil etmektedir. 1980’li yıllardan bu yana imzalanan KÖİ sözleşmelerin parasal büyüklüğünün yüzde 78’i 2008 yılından sonrasına aittir. Diğer bir değişle toplam 156 milyar dolar değerindeki sözleşmelerin, 121 milyar dolarlık kısmı bu dönemde imzalandı. Bunların 66 milyar doları İHD sözleşmesidir. Yani devlet gelecekte kendisinin gelir elde edeceği tesislerin işletme haklarını bu bedel üzerinden özel sektöre devretti. Yaklaşık 55 milyar dolarındaki yeni yatırımlara ilişkin sözleşmeler ağırlıklı olarak sağlık ve ulaştırma sektörlerinde imzalandı. Yat limanları dışındaki ulaştırma projelerinde özel sektöre sözleşmede belirlenen kullanım miktarı ve ücret üzerinden gelir garantisi verilmektedir. 

Gerçekleşen gelir, sözleşmede belirlenenden daha düşükse aradaki farkı devlet, yani vergi mükellefleri ödemektedir. Bu ödemeler koşullu yükümlülüktür. Talep öngörüldüğü gibi gerçekleşmediğinde ortaya çıkmaktadır. Bu garantilerin toplamı yaklaşık 33,8 milyar dolardır. Ayrıca ulaştırma projelerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı, şirketlerin bankalara olan kredi borçlarını gerektiğinde üstlenmek amacıyla 17,2 milyar dolar tutarında borç üstlenim taahhüdünde bulundu. Sağlık sektöründeki sözleşmelerde ücretleri doğrudan Sağlık Bakanlığı ödemektedir. Yani yükümlülükler ulaştırmada olduğu gibi koşullu değil doğrudandır.2022 yılı bütçe tahminine göre şehir hastanelerindeki kullanım ve hizmet bedeli ödemelerinin 25 yıllık toplam tutarı 81 milyar dolardır. 

Bir de Rus devletiyle imzalanan antlaşmaya istinaden ve YİD yöntemiyle yaptırılan Akkuyu Nükleer Enerji santrali var. Buradaki al ya da öde garantisi toplam 35,2 milyar dolardır. Faaliyete geçen şehir hastaneleri ve ulaştırma projelerine ilişkin gelir garantisi ödemeleri 2017 yılından beri ilgili kurumların bütçelerinde gösterilmektedir. 150 milyar dolarlık bu garantilerin 81 milyarı şehir hastanelerinde kesinlikle vergi mükellefleri tarafından ödenecektir. Diğerlerinde de kullanıma bağlı olarak hizmet kullanıcıları ve vergi mükelleflerince ödenecektir.

 

"Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve köprüler için 1.5 milyar lira ödendi" haberi, 27 Temmuz 2020 tarihinde yazılmıştır. 27 Temmuz 2020 tarihinde de güncellenmiştir. Ekonomi kategorisi altında bulunan Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve köprüler için 1.5 milyar lira ödendi haberi 2020 yılına aittir. Bu haberin yanı sıra sayfamızda birçok güncel bilgi ve son dakika haberler yer almaktadır. Pandemi döneminde kullanmadığımız otoyol ve köprüler için 1.5 milyar lira ödendi 2024 konusundaki bu haber içeriği objektif bakış açısının yansımasıdır. Ekonomi konusunda 29 Aralık 2024 tarihlidir, bugüne ait güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Facebook sayfalarımızdan takip edin.

YORUM YAZ

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON HABERLER
  1. 02:59 Arda Güler'in piyasa değeri açıklandı
  2. 02:57 Türk cam sektörünün devi iflas etti: 4 yıllık sürecin ardından karar çıktı
  3. 02:19 Bildirici'den Narin cinayeti açıklaması: "Umarım biz gazeteciler adalete zarar vermemişizdir"
  4. 01:03 Memur ve emekli maaş zamları netleşti
  5. 00:44 Çocukların favori markasıydı: Çikolata devi iflas tehlikesinde!
  6. 00:40 Türkiye’de 200 km’de 1 Litre Yakıtla Yola Çıkacak Otomobil!
  7. 00:14 Nevzat Bahtiyar’ın Oğlu Konuştu: “Adalet Yerini Buldu
  8. 00:08 Eski Baro Başkanı Eren'den Sert Çıkış: 'Nevzat Boyutuyla Karar Eksik!
  9. 00:01 36 Yıllık Çöp Konteyner Devi İçin Şok Gelişme! Mahkeme Son Kararı Verdi
  10. 00:00 Narin Güran davasında şok itiraf: Sanık suçu kabul etti!
  11. 23:46 İş Bankası'ndan Hüseyin Yücel hakkında açıklama!
  12. 23:43 AUZEF bütünleme sınavı ne zaman başlayacak?
  13. 23:39 Narin Güran cinayetinde karar çıktı!
  14. 23:11 Adalet Bakanından Narin Güran cinayeti hakkında ilk açıklama!
  15. 23:08 Kocaeli'de doğalgaz patlaması!
  16. 22:53 Son dakika... Narin cinayetiyle ilgili 6 soru: Katiller ne kadar ceza aldı, cinayeti kim işledi?
  17. 22:49 Aziz Yıldırım devletten onay aldı: Büyük yatırım yolda
  18. 22:45 Samsung Galaxy S25 Ultra'nın çıkış tarihi belirlendi
  19. 22:41 Bakan Göktaş'tan 'Narin' açıklaması geldi
  20. 22:37 Milan'ın "lüks yedeği" Tomori, Juventus'a transfer olma yolunda
Ekonomi Haberleri