Roma ve Erken Bizans dönemi mezarları 'nekropark'ta ziyarete açılacak

Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle, İznik Müze Müdürlüğü'nün önderliğinde ve Dokuz Eylül Üniversitesi'nden bir ekip tarafından 2018 yılında başlatılan arkeolojik kazı çalışmaları devam etmektedir. Kazılar, eski bir zeytinlik olan 10 dönümlük alanda yapılmaktadır.

Bu kazılarda, kabartmalı lahitler, İznik'e özgü fresklerle süslenmiş terrakota plaka çatılı oda mezarları, yer altı tonozlu mezar odaları (hipojeler), mezar armağanları, iskeletler ve mozaikli zemin döşemesi olan bir bazilika gibi önemli buluntular ortaya çıkmıştır. Ayrıca, bölgeden çıkarılan iskeletler, antropologlar tarafından incelenip belgelenmektedir ve diğer eserler İznik Müzesi'nin Hisardere Salonu'nda sergilenmektedir.

Kazıların tamamlanmasının ardından, bölge mezar tipolojisi ve ölü gömme geleneğini anlamaya olanak tanıyacak şekilde düzenlenerek ziyaretçilere açılacak bir nekropark haline getirilecektir.

"TAMAMEN BURAYA ÖZGÜ BİR MEZAR TİPİ"

Kazının bilimsel koordinatörü Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç, bölgedeki kaçak kazılarda ortaya çıkan lahitlerin, 1989'dan itibaren bulunduğunu, ancak bilimsel kazıların 2019 yılında başladığını ifade etti. Nekropol alanında "Gregorios", "Tanrılar", "Antigonos", "Nigrenie ve kızı Astyrist" gibi lahitler ile Eros kabartmalı lahitler ve 3. yüzyıla tarihlenen terrakota plaka çatılı oda mezarları bulunmuştur. Ayrıca, altı içbükey terrakota plaka ile kapalı, tabanı tuğla plakalarla döşenmiş, fresklerle süslenmiş dörtgen mezar yapıları keşfedilmiştir. Bu mezarların, aile mezarları olup 14 kişiye kadar kapasiteleri olduğu belirlenmiştir. Bu tür bir mezar yapısının sadece İznik'e özgü olduğu vurgulanmıştır.

Prof. Dr. Meriç, mezarlarda çıkan iskeletlerin pamuk ve keten kumaşlarla sarıldığını belirterek, bu durumun kemiklerin daha sağlıklı incelenmesine olanak tanıdığını ifade etti. Ayrıca, bölgede bulunan mozaik tabanın 5. yüzyıla ait bir bazilika yapısına ait olduğu tespit edilmiştir. Bu bazilikanın İznik’in en büyük bazilikası olduğunu ve mezar yapılarıyla hiçbir şekilde zarar görmediğini dile getirmiştir. Bu yapının, sonraki dönemlerde mezarlık kilisesi olarak kullanıldığını belirtmiştir. Ayrıca, kazılar, 2. yüzyıldan 5. yüzyılın sonlarına kadar devam eden bir nekropol alanının varlığını ortaya koymuştur.

MEZAR TİPOLOJİSİ BOZULMADAN ORTAYA ÇIKARILDI

Prof. Dr. Meriç, alanda inşa edilen hipojeler ve basit taş plaka mezarları da incelemiş ve döneminin mezar tipolojisinin hiç bozulmadan ortaya çıkarıldığını söylemiştir. Bu nekropol alanının, Bithynia Bölgesi’ndeki önemli mezarlık örneklerinden biri olduğunu vurgulamıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın başlattığı Geleceğe Miras Projesi kapsamında, kazıların daha hızlı ve sağlam bütçelerle devam edeceği bildirilmiştir.

Prof. Dr. Meriç, kazıların tamamlanmasının ardından, alanda bir açık hava nekroparkının oluşturulmasının hedeflendiğini ve burada mezar geleneğinin, insanların maddi durumlarına göre nasıl şekillendiğinin sergileneceğini belirtmiştir. Ziyaretçiler, bu alanda hem zengin hem de fakir insanların mezar yapılarının çeşitliliğini görebilecektir. Lahitler ve mezar buluntularının replikaları da burada sergilenecek ve kazılardan elde edilen verilerle ziyaretçilere bilgi sunulacaktır.

İznik Müze Müdürü Tolga Koparal da kazı çalışmalarının önemli buluntular ortaya koyduğunu belirterek, kazıların tamamlanmasının ardından çevre düzenlemeleri yapılarak alanın ziyarete açılmasının planlandığını ifade etmiştir.