Konut kiralarında yüzde 25 artış sınırlamasının, 1 Temmuz 2024 tarihi itibarıyla sona ereceği belirtiliyor. İlgili bakanlıkların açıklamalarına göre, bu sınırlamanın üçüncü kez uzatılmayacağı ifade ediliyor. Ancak işyeri kiralarında herhangi bir değişiklik olmayacak; işyerlerinde TÜFE artış sınırı uygulaması devam edecek. Peki, konut kiracıları bu durumdan nasıl etkilenecek?
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Yeniocak, durumu farklı kira sözleşmeleri üzerinden değerlendirdi.
Yeniocak'a göre, kira artışının nasıl uygulanacağı, kira sözleşmelerinde yer alan hükümlere bağlı olarak örneklendirilerek şu şekilde değişiklik gösterecek:
1 TEMMUZ'DAN SONRA KİRADAN ZAM TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Kira başlangıcı 1 Mart ise, yüzde 25 artış sınırlamasının sona ermesi ev sahiplerinin hemen 1 Temmuz'dan itibaren ek kira artışı talep edebileceği anlamına gelmez. Her kira sözleşmesinde artış, kira yılının sona erdiği tarihte ve yılda bir kez uygulanabilir. Örneğin, kira dönemi 1 Mart'ta yenilendiğinde, ev sahibi TÜFE oranında artış yapabilmek için 1 Mart 2025’i beklemek zorundadır. Öncesinde artış talep etmek hukuken mümkün değildir.
Eğer kira sözleşmesinde kira bedelinin her yıl TÜFE oranında artırılacağı yazılıysa, geçmiş iki yılda uygulanan yüzde 25 artış sınırlaması sebebiyle geçersiz kalmış olabilir. Ancak 1 Temmuz 2024'ten sonra bu hüküm yeniden uygulanabilir. Örneğin, kira dönemi 1 Eylül’de sona eriyorsa, 1 Eylül 2024’ten itibaren on iki aylık TÜFE ortalaması baz alınarak yeni kira bedeli belirlenecektir.
Eğer kira sözleşmesinde TEFE/TÜFE ortalaması üzerinden artış yapılacağı yazılıysa, bu durumda yüzde 25 artış sınırının kalkmasıyla birlikte yeni kira dönemi için TÜFE oranında artış yapılması yeterli olacaktır. Ancak bu artışın TEFE/TÜFE ortalamasını aşmaması gerekmektedir, aksi halde geçersiz sayılabilir.
KİRADA SABİT ARTIŞ MÜMKÜN MÜ?
Eğer kira sözleşmesinde kira bedelinin her yıl belirli bir sabit oranda, örneğin yüzde 30 artırılacağı yazılıysa, geçmişte yüzde 25 sınırı sebebiyle uygulanamayan bu kural artık geçerli olabilir. Ancak bu durumda, sözleşmede belirtilen oranın herhangi bir durumda aşılmaması gerektiğine dikkat edilmelidir, yani TÜFE oranı ne olursa olsun sözleşmedeki sabit oran geçerli olacaktır. Yüzde 25 sınırı kaldırıldıktan sonra bile bu durum geçerlidir. Bu durumda, herhangi bir mağduriyetin giderilmesi için gerekirse uyarlama davası açılması gerekebilir.