İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu başta olmak üzere Türkiye genelinde hızla artan obruk oluşumları, ülke topraklarını ciddi şekilde tehdit ediyor. Trakya Namık Kemal Üniversitesi'nden Prof. Okan Gaytancıoğlu, obrukların hem doğal süreçler hem de insan faaliyetleri sonucunda meydana gelebileceğini belirterek, çözümün su kaynaklarının planlı kullanımında yattığını vurguladı.
Gaytancıoğlu, "Obruklar doğal bir süreç olarak kendiliğinden oluşabilir, ancak insan etkisiyle de meydana gelebilir. Su kaynaklarının planlı kullanımı bu sorunun büyük ölçüde çözülmesine yardımcı olabilir. Obruk oluşumunda iklim değişikliği ve toprakta aşırı gübre kullanımının etkileri bulunmaktadır. Bu nedenleri ortadan kaldırarak, obrukların büyük oranda önüne geçebiliriz. Planlı üretim ve su kullanımı bu sürecin temelini oluşturuyor" dedi.
Obrukların oluşumunda kuraklık önemli bir rol oynuyor. Gaytancıoğlu, aşırı kuraklık dönemlerinde yeraltı sularının çekilmesiyle obrukların doğal olarak oluştuğunu ifade etti. Çarpık kentleşme ve yüksek karbon salınımı gibi insan kaynaklı faktörlerin de obruk oluşumunu etkilediğini belirtti. Türkiye'de yeraltı su kaynaklarının büyük kısmının tarımsal amaçlarla kullanıldığını belirten Gaytancıoğlu, bilinçsiz su ve kimyasal madde kullanımının obruk oluşumuna yol açtığını söyledi.
Gaytancıoğlu, çarpık kentleşmenin yeraltı sularına olan talebi artırarak ciddi tahribatlara yol açtığını ve sanayi tesislerinin su kaynaklarını tükettiğini belirtti. Örneğin, deri fabrikalarının su kullanımının yeraltı sularını tükettiğini ve atık suların doğayı kirlettiğini ifade etti.
Obruk oluşumunun önlenmesinde en önemli yollarından birinin planlı su kullanımı olduğunu vurgulayan Gaytancıoğlu, modern tarım yöntemlerinin devreye sokulmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti. "Tarımda planlı bir model ve su kullanımı şarttır. 1950'lerdeki gübre kullanımı artık zarar vermeye başlamışken, günümüzde bilinçli bir şekilde ve toprağı düşünerek kullanmalıyız. Verimli tarım için planlı ürün ekimi ve su kullanımını sürdürmeliyiz" dedi.
İklim değişikliği ve kar yağışlarının azalması, yeraltı sularının yenilenmesini zorlaştırıyor. Gaytancıoğlu, su tüketiminin kontrolsüz artmasının obruk oluşumunu hızlandırdığını belirterek, tarımsal su kullanımı ve yeraltı su kaynaklarının korunmasının gelecek nesiller için hayati önem taşıdığını vurguladı.