CHP, İyi Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi yetkililerinin 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' önerilerini ortaklaştırmak için başlattığı çalışmada 6’ncı toplantı yapıldı. Yürütme ve yargı başlıklarının ele alındığı toplantıda yapıcı güvensizlik oyu, Hakim ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) ikiye ayrılması ile OHAL Kararnamesi uygulamasının kaldırılması konularında mutabakata varıldı.
Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre, TBMM’de basına kapalı gerçekleşen toplantıya CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, DP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp ve Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu katıldı.
"Yapıcı güvensizlik oyu”
Parlamenter sistemlerde gensoru ile hükümet düşürmek mümkün. Ancak bu hak istikrarsızlığa yol açtığı için eleştiriliyor. Parlamenter sistemi güçlendirme modeli kapsamında “Yapıcı güvensizlik oyu” getirilecek. Dünyada da uygulamaları olan bu sistemle hükümet kurmak kolay, yıkmak zor olacak. Meclis çoğunluğu ile hükümet düşürmek için başlatılacak gensoru sürecinde yeni başbakan ve hükümet üyelerinde uzlaşma, bunun için gerekli çoğunluğu sağlama şartı aranacak. Yıkmakta birleşenler yapmakta da birleşecek. Bu düzenleme ile hükümetlerin istikrarlı bir süreç yaşaması sağlanacak.
Hiçbir partinin tek başına iktidar şansı elde edemediği 7 Haziran 2015 seçimlerinin ardından hükümeti kurma görevi seçimden birinci parti çıkan AKP’ye verildi. Ancak 45 gün içinde hükûmet kurulamayınca bu görev seçimden ikinci parti çıkan CHP’ye verilmedi. İkinci partiye bu görevi vermeyen Cumhurbaşkanı TBMM seçimlerinin yenilenmesi kararı aldı. Benzer durumların yaşanmaması için anayasada bu konuda düzenleme yapılacak. Hükümeti kurma görevi en fazla oyu alan partiye verildikten sonra eğer başarı sağlanmazsa makul süreler tanımlanarak sırasıyla Meclis’te grubu bulunan ikinci, üçüncü partilere verilecek.
"Bakanlar Başbakan tarafından belirlenecek, usulen Cumhurbaşkanının bilgisine sunulacak"
Parlamenter sistem önerisine göre Meclis’ten çıkacak hükümetin başbakanı güçlü yetkilerle donatılacak. Bakanlar Başbakan tarafından belirlenecek, usulen Cumhurbaşkanının bilgisine sunulacak. Cumhurbaşkanının geçmişte krizlere neden olan veto yetkisi olmayacak. Başbakanın halka verdiği sözleri yerine getirmek için hayata geçirdiği icraatlar hukuki, siyasi açıdan denetlenecek. Hesap verebilir bir başbakan olması için Meclis denetimi artacak.
"Bakanlar Kurulu OHAL ilan edebilecek, ancak OHAL KHK’sı çıkarma yetkisi olmayacak"
15 Temmuz askeri darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL sürecinde çıkarılan kararnameler yetki aşımı açısından büyük tartışmalara neden oldu. Güçlendirilmiş parlamenter sistem modelinde Bakanlar Kurulu zorunlu bazı durumlarda OHAL ilan edebilecek, ancak OHAL KHK’sı çıkarma yetkisi olmayacak. Bakanlar Kurulu’na verilen normal kararname yetkisinde olduğu gibi süresi, içeriği, yetkisi belli kararnameler için Meclis’ten yetki alınabilecek. Bu verilen yetki de yargı denetimine tabii olacak. Hükümetin yetkisini aştığı durumlarda kararname iptal edilebilir.