Piri Reis Üniversitesi (PRÜ) Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği öğrencisi Mustafa Koç’un (19) staj yaptığı gemideki şüpheli ölümünün ardından denizcilik bölümü öğrencilerin staj şartları yeniden gündeme geldi.
Öğrencilerin, günde en fazla 8-10 saat çalışmaları gerekirken firmaların bu süreyi denetlemediği öğrenilirken, Koç'un ağabeyi İsmail Koç da “Gemi çok izole bir ortam, denetlenmesi çok zor. Çözüm her şeyden önce gemideki kişilerin zihinlerinin değişmesi ve staj yapan öğrencilerin de belli haklarının olması” dedi.
Cumhuriyet'ten Çağdaş Bayraktar'a konuşan öğrencilerden, stajını tamamlayan ve şu an bir gemide çalışan S.Y. gemi şartlarının çok ağır olduğunu belirterek “Gemide herkes çok ağır koşullarda çalışıyor. Aralıksız 50 saat çalışan ikinci kaptan gördüm. Bizim çalışma standartlarımızı denetleyen uluslararası kuruma göre günde 8-10 saat çalışmamız gerekiyor. Çoğu firma bunu denetlemiyor” dedi. Kendisinin de bir dönem revirde kaldığını anlatan S.Y., “Bir kalp rahatsızlığı geçirdim ve ikinci evre cilt kanserine yakalanıp ameliyat oldum. Gemiye çıkanların büyük bir kısmı hasta dönüyor” ifadelerini kullandı.
MOBBİNG CİDDİ BOYUTTA
Denizcilik Lisesi mezunu K.Ç. ise güverte stajyeri olarak çalıştığı gemide zorla tutulduğunu belirterek, “Kaldığımız odalar yaşanmayacak kadar kötüydü. Rahatsızlanıp gemiden ayrılmak istediğimde izin verilmedi” ifadelerini kullandı. İsminin açıklanmasını istemeyen bir öğrenci de “Staj sürecinin her aşamasında farklı sorunlarla karşılaşmaktayız. Zor bir süreci geçirip staj bulan arkadaşlar gemilerdeki yoğun ve ağır çalışma koşullarının altında ezilmekte ve psikolojik baskıya maruz kalmakta” dedi.
KOÇ'UN ÖLÜMÜNDEKİ AĞIR İHMAL
Mustafa Koç’un ağabeyi İsmail Koç da “Olayda ağır ihmal var. Stajı boyunca kardeşimle iletişim halindeydim. Gemi çok izole bir ortam, denetlenmesi çok zor. Çözüm her şeyden önce gemideki kişilerin zihinlerinin değişmesi ve staj yapan öğrencilerin de belli haklarının olması. Adli Tıp’tan gelecek sonuca göre yasal süreci başlatacağız” ifadelerini kullandı.
'KALP KRİZİ GEÇİRDİ'
Gemi Makineleri İşletmeleri Mühendisleri Odası (GEMİMO) Başkanı Feramuz Aydın da “En temel sorun liyakat sisteminin olmaması ve bilginin öneminin olmadığı neoliberal rant sistemidir. İkincisi, denizcilik eğitimindeki sorunlar. Türkiye’de denizci eğitimi verecek altyapı şu an yeterli düzeyde değil. Deniz kökenli akademisyen, simülatör, labaratuvarlar eksik durumda ve öğrencilerin stajlarını tamamlayabileceği staj gemileri ne yazık ki yok. Öğrenciler 12 aylık zorunlu stajlarını ticari gemilerde tamamlamaya çalışırken diğer yandan çalıştıkları gemilerde uygun olmayan çalışma koşulları veya stajyeri geleceğin zabiti ve kaptanları olarak görmeyip istihdam etmeme politikasına giden işletmelerle mücadele etmek zorunda” diye konuştu.
Aydın, “Denizcilik eğitimi alacak kişiler bir dizi eğitimden geçirilmeli; fizyolojik ve psikolojik. Mustafa Koç bu sürecin sadece basına yansıyan kısmı. İki gün önce başka bir denizci öğrenci kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Her ne kadar gemide gerçekleşmemiş olsa da sağlığının kimyasal tankerde yaptığı deniz staj geçmişinden veya mesleki koşulların tetiklediği araştırılmalıdır” dedi.