AKP'nin birçok adli suçluyu tahliye edeceği 1. yargı paketinin Meclis'te kabul edilmesinin ardından, uzun süredir tartışılan infaz indirimi düzenlemesi öncelikli gündem haline geldi.
Adalet Bakanlığı’nın bir süredir üzerinde çalıştığı düzenlemenin, bundan sonra getirilmesi düşünülen yargı paketleri içinde değil, ayrı bir düzenleme olarak Meclis’ten geçirilmesi planlanırken, düzenlemenin yılbaşından önce Meclis'ten geçirilmesi bekleniyor. AKP kaynakları ise, gerek cezaevindeki doluluk, gerekse kamuoyunda oluşan beklenti nedeniyle, sürecin uzamaması için de ayrı bir düzenleme yapılmasının planlandığını belirtiyorlar.
AKP kaynakları, yapılacak düzenlemenin, MHP’nin, hala Meclis’te bekleyen şartlı ceza indirimi teklifi gibi bir kereye özgü değil, infaz indirimi ve denetimli serbestlik koşullarında kalıcı yasal düzenleme içerdiğine dikkat çekiyorlar.
EN AZ 38 BİN KİŞİ TAHLİYE OLABİLİR
Yapılacak infaz düzenlemesiyle, cezaevinden en az 38 bin kişinin tahliye olacağı hesaplanırken, cezaevlerinde halen 280 bin civarında tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün Temmuz 2019 verilerine göre Türkiye’de 353 cezaevi bulunuyor ve bunların toplam kapasitesi 218 bin.
BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberine göre, AKP'li bir yetkili, üst sınırı şimdiden öngörmenin mümkün olmadığını belirtmekle birlikte 38 ile 40 bin arasında kişinin yasa çıkar çıkmaz tahliye olabileceğini tahmin ettiklerini söyledi.
'2004'TEKİ DEĞİŞİKLİK CEZAEVLERİNDEKİ DOLULUĞU ARTIRDI'
Yeni infaz çalışması, suça göre farklı infaz sistemlerinin belirlenmesinin yanısıra, cezaevinde kalınan sürelerde indirime gidilmesini içeriyor. Parti kaynakları, caydırıcı olması bakımından bazı suçlarda cezaların ve infaz oranının 2004 yılında yapılan değişiklikle artırıldığını ancak gelinen noktada, istenen sonucun alınamadığı, cezaevlerindeki doluluğun had safhaya ulaşmasına yol açtığına dikkat çekiyorlar.
Yürürlükteki yasaya göre ağırlaştırılmış müebbet cezasından hüküm giyenlerin infazı 30 yıl, müebbet alanların 24 yıl, diğer süreli hapis cezası alanlar yönünden ise üçte iki oranında uygulanıyor.
İNFAZ ORANI YARI YARIYA DÜZENLENECEK
Yapılacak düzenlemeyle, süreli hapis cezalarındaki infaz oranının, 2004 değişikliği öncesindeki gibi, yarı yarıya uygulanması üzerinde duruluyor. Bu durumda örneğin 10 yıl ceza alan bir kişi 6 yıl 6 ay yerine 5 yıl cezaevinde kalacak.
İSTİSMARDA 'İSTİSNALAR' OLABİLİR!
Terör, kadına şiddet, çocuğa cinsel istismar, uyuşturucu suçlarının da aralarında bulunduğu bazı suçların ise kapsam dışında tutulması bekleniyor. Ancak istisnaların kapsamı henüz tam olarak netleşmedi.
Hukukun genel ilkesi gereği lehe olan hükümler geriye yürüyeceği için, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte cezasının yüzde 50’sini çekenlere tahliye yolu açılmış olacak.
Denetimli serbestlikten yararlanma koşullarında da değişikliğe gidilerek, cezayla orantılı olarak yararlanma ilkesinin getirilmesi planlanıyor.
Mevcut uygulamada, cezasının son 6 ayını açık cezaevinde geçiren hükümlülerden koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalanlar denetimli serbestlikten yararlanabiliyor.
Yeni düzenlemede, denetimli serbestlikten yararlanma koşulunun, tahliyeye 1 yıl kala değil, aldığı ceza oranına göre belirlenmesi üzerinde duruluyor.
TÜM CEZALARDA BİR KERELİK İNDİRİM TALEP EDİLMİŞTİ
AKP, MHP’nin, terör dahil bazı istisnalar hariç tüm cezalarda bir kereye mahsus olmak üzere 5 yıl şartlı indirim içeren yasa teklifini bir af düzenlemesi olarak değerlendirmiş ve “Devlet ancak kendisine karşı işlenen suçları affedebilir” gerekçesiyle karşı çıkmıştı. Bu nedenle de yapılacak düzenlemenin af ve cezasızlık algısı yaratmaması gerektiği ifade ediliyor.
Yeni infaz sisteminde bu nedenle aldığı ceza miktarı ne olursa olsun, suçlunun 1 gün bile olsa cezaevinde kalmasının sağlanması gerektiği ifade ediliyor. Bu kapsamda kısa süreli hapis cezası alanların da cezaevine girmelerini öngören mevcut yasa hükmüne işlerlik kazandıracak düzenleme yapılması planlanıyor.
MHP NE YAPACAK?
MHP; terör, Atatürk aleyhine suçlar, cinsel saldırı, soykırım, çocuk istismarı, devlete karşı suçlar hariç olmak üzere, 19 Mayıs 2018’e kadar işlenen suçlarda, bir kereye mahsus olmak üzere 5 yıl şartlı indirim içeren yasa teklifi hazırlamıştı.
Eylül 2018’de TBMM Başkanlığı’na sunulan teklife AK Parti, af içerdiği için destek vermemiş, düzenleme yasalaşamamıştı.
Teklifinin yasalaşması halinde 160 bin dolayında kişinin tahliye olacağını hesaplayan MHP, AK Parti’nin getireceği değişikliğe de, kendi teklifleri yasalaşmasa da destek vermeyi planlıyor.