Adalet Bakanlığı, yeni yargı paketiyle Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve Türk Ceza Kanunu’nda, darbe yargılamalarına ilişkin çarpıcı düzenlemeler yaparken, savcı yerine polise aynı olayla ilgili doğrudan yeniden ifade alma yetkisi tanınıyor.
Hürriyet'ten Oya Armutçu'nun haberine göre, OHAL Kanun Hükmünde Kararnameleri (KHK) ile yetkisi arttırılan polisin yeniden ifade alma yetkisi, CMK’ya taşındığı için sürekli hale gelecek. Kaçak darbe sanıklarına ilişkin soruşturmada mallarına el koyma, şirketlerine kayyum atama yetkisi de CMK’ya taşındı. TCK 282’deki ''Suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçu’, nispi terör suçları kapsamına alındı. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın açıkladığı ve bakanların imzasına açılan taslak özetle şöyle:
YARGISIZ DAVA NAKLİ
Şu anda ancak yargı hükmüyle davanın başka yere nakline karar verilebiliyor. Kamu güvenliği için tehlikeli olursa, davanın naklini Adalet Bakanı Yargıtay’dan istiyor. Darbe davalarında kolaylık için madde değişti. Duruşmalar il sınırları içinde başka bir yerde yapılabilecek.
TAHLİYE TALEBİ 15 GÜNDE DEĞERLENDİRİLECEK
Örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan dolayı tutuklu olanların tahliye talepleri artık 3 gün yerine 15 gün içinde değerlendirilebilecek.
DARBE SUÇUNDAN YAKALANANI POLİS ALACAK
Terör ve darbeye teşebbüs suçlarından yakalanan asker kişiler, adli kolluk görevlilerine teslim edilecek ve emniyetin nezarethanelerinde kalacak. Artık CMK gereği terör ve darbe suçundan yakalanan askerler Emniyet’e alınıp sivil cezaevine konacak.
HIRSIZLIK SUÇUNA DA UZLAŞMA
Uzlaşma kapsamındaki suçlar genişletildi. Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulandığı suçlar da kapsama alındı. Uzlaşmanın uygulanacağı suçlar arasına tehdit, hırsızlık ve dolandırıcılık da eklendi. Suça sürüklenen çocuklar için lehe düzenleme getirilerek, üst sınırı 3 yılı geçmeyen hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda uzlaştırma girişiminde bulunulacağı öngörüldü.
AD YERİNE SİCİL YAZILACAK
Yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında kalan tutuklu ve hükümlüler hakkında düzenlenen tutanaklara görevlilerin açık kimliği yerine sicili yazılacak. Bu görevlilere yönelik tebligatlar işyeri adresine yapılacak.
TCK 228. maddedeki kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçunun alt sınırı 1 aydan 1 yıla, üst sınırı ise 1 yıldan 3 yıla yükseltildi. Aynı suçun adli para cezasının alt sınırı da 5 gün yerine 200 gün olarak belirlendi.
HUKUK DAVALARINDA PARASAL SINIR YÜKSELTİLDİ
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen, istinaf kanun yoluna başvuru sınırı 1500 TL’den 7 bin TL’ye; temyiz kanun yoluna başvuru sınırı 25 bin TL’den 50 bin TL’ye çıkarıldı. İş Mahkemeleri Kanunu’nda, istinaf kanun yoluna başvuru sınırı 1000 TL’den 7 bin TL’ye; temyiz kanun yoluna başvuru sınırı 5 bin TL’den 50 bin TL’ye çıkarıldı. Parasal sınırlar her yıl yeniden değerleme oranında arttırılacak.
SAVCILAR
Savcının gecikmesinde sakınca olması halinde bile hâkim kararı olmadan bilgisayar ve kütüklerinde arama ve el koyma yetkisi yoktu. Yeni düzenlemeye göre, savcılar, bilgisayarlarda arama el koymaya ilişkin 134. maddeye göre mahkeme kararı olmadan bilgisayar ve verilere el koyabilecek.
Bilgisayar ve kütüklerinde arama ve el koyma tedbirine gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı tarafından karar verilebilecek. Kopyalama işleminin uzun sürecek olması veya teknik zorlukların bulunması durumunda, bilgisayar ve kütüklerine el konulabilecek. İşlem tamamlandıktan sonra bu araçlar iade edilecek.
CMK 307, DAVAYA YENİDEN BAKACAK MAHKEME İŞLEMLERİ
Şu anda mahkemelerin verdiği direnme kararlarına Yargıtay Ceza ve Hukuk Genel Kurulları bakıp karara bağlıyor.
Yargıtay bozma kararları üzerine mahkemelerce verilen direnme kararları kurullar yerine ilgili daireye gidecek.
CMK 191, DURUŞMANIN BAŞLAMASI
İddianame veya yerine geçen belge okunuyor. Bazen özetleniyor.
Darbe yargılaması gibi örgüt suçlarına da dönük olarak yargılamanın hızlandırılması amacıyla, iddianamenin okunması kaldırıldı. İsnada konu eylemlerin, delillerin ve hukuki nitelendirmenin anlatılmasıyla yetinilecek.