6’lı masanın uzun süredir üzerinde çalıştığı anayasa taslağında tam uzlaşı sağlandı.
Toplam 85 maddede değişiklik öngörülen taslakta cumhurbaşkanının yetkileri sembolik hale getirildi.
Liderler, merakla beklenen ve laikliği düzenleyen 24. maddeye dokunmama kararı aldı. Basın özgürlüğü konusunda ileri adımların öngörüldüğü taslakta bu başlığa ilşkin, “Hürriyet esas, sınırlama istisnadır” hükmü öngörülüyor. Cumhuriyet, bugün Bilkent Otel’de kamuoyuna duyurulacak 6’lı masa anayasa taslağının önemli ifadelerine ulaştı. Edinilen bilgiye göre son şekli verilen ve basılı hale getirilen taslakta, mevcut anayasanın 85 maddesi değiştirildi. Gerekçeleri ile birlikte anayasa taslağı 150 sayfa olarak basıldı.
BASKILAR ORTADAN KALKACAK
AKP iktidarı döneminde basına yönelik getirilen sınırlama ve baskıların ortadan kaldırılması amacıyla altı partinin hukukçu kurmayları kapsamlı bir çalışma yaptı. Bu çalışma sonucunda basın özgürlüğü konusunda ileri adım atıldı. Özellikle altı liderin de bu noktada önemle durduğu öğrenilirken, basın özgürlüğüne ilişkin anayasal hüküm “Hürriyet esas, sınırlama istisnadır” şeklinde ifade edildi. Bu maddeyle birlikte muhalefetin iktidara gelmesiyle birlikte basın özgürlüğünü ortadan kaldıran sınırlamaların nedenleri büyük oranda azaltılmış olacak.
VETO YETKİSİNE SON
Muhalefetin en yoğun eleştirisine neden olan ve “tek adam” nitelemesi yapılan cumhurbaşkanı yetkileri büyük oranda sınırlandırıldı. Bu kapsamda cumhurbaşkanının vereceği kararlara ilişkin taslakta şu ifadeler yer aldı:
“Cumhurbaşkanının; tek başına yapabileceği işlemleri dışındaki bütün kararları, başbakan ve ilgili bakanın karşı-imzasına tabi kılınacaktır. Öte yandan Cumhurbaşkanlığı’na seçilen kişinin bir partiye mensup olması halinde göreve başlamadan önce partisiyle ilişiğinin kesilmesi sağlanacaktır. Böylece cumhurbaşkanının tarafsızlığı garanti edilecektir.” Ayrıca cumhurbaşkanının veto yetkisi de kaldırılıyor. Buna ilişkin, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabul ettiği kanunlar üzerinde cumhurbaşkanına tanınan veto yetkisini sona erdirecektir. Böylece cumhurbaşkanı, Meclis’in kabul ettiği kanunları, evvelce olduğu gibi bir defaya mahsus olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne iade edecektir. Meclis iade edilen kanunu, dilerse basit çoğunlukla aynen kabul edebilecektir” hükmü getiriliyor.
CUMHURBAŞKANINA AYM TIRPANI
Taslakta, tepki çeken bir diğer konu olan Anayasa Mahkemesi (AYM) konusunda da dikkat çeken düzenlemeler bulunuyor. Cumhurbaşkanının AYM’ye yapacağı atamalar ikiye indirgeniyor. Bu düzenlemeye göre Anayasa Mahkemesi 22 üyeden oluşacak. Üyelerden yirmisini TBMM, ikisini de cumhurbaşkanı seçecek. Meclis üyelerinin seçeceği AYM üyeleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Türkiye Barolar Birliği, YÖK içinden gelen adaylardan oluşacak. Cumhurbaşkanı ise bir üyeyi AYM raportörleri, bir üyeyi de profesör unvanlı öğretim üyeleri arasından seçebilecek.
MEVCUT HALİ AYNEN KORUNDU
Taslakta merakla beklenen konulardan birisi de laiklik düzenlemesiydi. Bu kapsamda anayasanın 24. maddesi üzerinde altı partinin hukukçu kurmayları bazı çalışmalar yaptı. Ancak bu konuda yapılacak değişiklik önerisine karar verme yetkisi 6 lidere bırakıldı. Geçen hafta altı liderin bu konudaki tutumu da netleşti. Böylece taslakta 24. maddenin değiştirilmemesi ve mevcut halinin korunması konusunda anlaşma sağlandı.