FRANSA'DA ERKEN SEÇİM KARARI VE AVRUPA PARLAMENTOSU SEÇİMLERİ
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, partisi Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde açık ara yenilgiye uğrayınca erken seçim kararı aldı. İtalya'da Başbakan Meloni'nin aşırı sağcı partisi birinci olurken, Almanya'da muhafazakar partiler seçimleri kazandı.
AP NEDİR, GÖREVLERİ NELERDİR?
Avrupa Parlamentosu (AP), AB kurumları arasında üyeleri doğrudan halk tarafından seçilen tek organdır. Seçimleri 5 yılda bir yapılır. AB üyesi ülkelerin vatandaşları, bu seçimlerde oy kullanarak parlamento üyelerini seçer. AP'nin üyeleri "milletvekili" olarak adlandırılır. Parlamento Genel Kurulu Fransa’nın Strazburg kentinde toplanırken, siyasi gruplar ve komiteler Brüksel'de, sekretaryası ise Lüksemburg'dadır.
Görevleri arasında AB Konseyi ile yasama yetkisini paylaşmak, AB'nin bütçesini onaylamak, uluslararası anlaşmaları ve genişleme kararlarını onaylamak yer alır. Ayrıca AB Komisyonu Başkanı ve üyelerinin göreve başlamaları için onay verir ve diğer AB kurumlarını denetler.
SİYASİ GRUPLAR NASIL OLUŞTURULUR?
Üye ülkelerden siyasi partilerin AP'ye gönderdiği milletvekilleri, Avrupa çapında benzer düşüncelere sahip mevkidaşlarıyla koalisyonlar kurar. Bu koalisyonlara "siyasi grup" adı verilir. Her siyasi grup, en az 7 AB ülkesinden 23 milletvekili içermelidir.
Mevcut siyasi gruplar:
- EPP: Merkez sağ partiler
- S&D: Merkez sol partiler
- Avrupa'yı Yenile: Liberal partiler
- Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı: İklim, çevre ve göçmen haklarını savunan partiler
- ECR: Muhafazakar partiler
- ID: Aşırı sağ partiler
- Avrupa Solu: Sol eğilimli partiler
AP SEÇİMLERİ İÇİN OY KULLANMA SÜRECİ
AP seçimleri AB çapında 4 gün sürer. Her ülke, 6-9 Haziran arasında kendi takvimini belirler. Seçim, 6 Haziran'da Hollanda'da başlar, 7 Haziran'da İrlanda, Çekya ve Estonya'da yapılır. Bugün İtalya, Malta, Slovakya ve Letonya'da sandıklar açılır. En yoğun gün, 21 ülkenin sandığa gideceği yarın yaşanacak. Almanya, Fransa, İspanya, Polonya, Romanya, Belçika, Portekiz, Yunanistan, Macaristan, Finlandiya, Avusturya, Bulgaristan, Danimarka, İsveç, Hırvatistan, Litvanya, Slovenya, Lüksemburg ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi de sandığa gidecek.
KİMLER OY KULLANABİLİR?
Oy kullanmanın ilk şartı, 27 AB üyesinden birinin vatandaşı olmaktır. Yaş kriteri ise ülkeden ülkeye değişir. AB genelinde 18 yaşından büyükler oy verebilirken, bu yıl Almanya, Avusturya, Belçika ve Malta'da 16, Yunanistan'da 17 yaşındakiler de oy kullanabilir.
HANGİ ÜLKE KAÇ MİLLETVEKİLİ ÇIKARACAK?
Her ülke, nüfus oranına göre milletvekili çıkarır. İngiltere'nin AB'den ayrılmasıyla milletvekili sayısı 720'ye çıkarıldı. Ülkelere göre milletvekili sayıları:
- Almanya: 96
- Fransa: 81
- İtalya: 76
- İspanya: 61
- Polonya: 53
- Romanya: 33
- Hollanda: 31
- Belçika: 22
- Portekiz, Yunanistan, Macaristan, İsveç, Çekya: 21'er
- Avusturya: 20
- Bulgaristan: 17
- Slovakya, Danimarka, Finlandiya: 15'er
- İrlanda: 14
- Hırvatistan: 12
- Litvanya: 11
- Letonya, Slovenya: 9'ar
- Estonya: 7
- Malta, Lüksemburg, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi: 6'şar
SEÇİMDEN SONRA NE OLACAK?
10 Haziran itibarıyla, AP'ye milletvekili gönderen partiler koalisyon görüşmelerine girerek "AP'deki siyasi grupları" oluşturma sürecine başlayacak. Aynı zamanda, oluşacak siyasi partilerin AB Komisyonu başkanlığı için liste başı adayları destek bulmak amacıyla müzakerelere başlayacak. İlk Genel Kurul toplantısı 16 Temmuz'da yapılacak ve yeni yasama dönemi başlamış olacak.
İlerleyen dönemde, AB ülkelerinin liderleri ve AP milletvekillerinin katıldığı süreçte AB Komisyonu Başkanı ve üyeleri atanacak. AB Konseyi'nin yeni başkanı, üye ülkelerin liderleri tarafından nitelikli çoğunlukla seçilecek ve 1 Aralık'ta görevine başlayacak. Böylece AB'nin gelecek 5 yıllık yönetimi belirlenmiş olacak.