Ay, gece gökyüzünde olduğu kadar hayallerimizde de parlıyor. Antik çağlardan beri onu merak ettik, şiirselleştirdik, ona bağırdık ve kurt adamlardan ruh hali değişimlerine ve deliliğe kadar her şey için onu suçladık.
Ay hakkındaki mitler dilimize bile girmiştir. Ay'daki değişikliklerin delilik patlamalarına yol açtığına dair yanlış inançtan ortaya çıkan, Latince lunaticus kelimesinden gelen Orta İngilizce bir kelime olan lunatic terimini ele alalım.
Ancak Ay'ın gücüne ilişkin bazı fantezilere hala yaygın olarak inanılıyor olsa da, son araştırmalar Ay'ın insanlar üstündeki gerçek etkisine ilişkin ikna edici verileri ortaya çıkarmaya başlıyor.
Deli terimi, Ay'ın bizi delirtebileceğine dair yanlış inançla bağlantılıdır.
EFSANELERI PATLATMAK VE SORU SORMAK
Genel olarak, Ay'ın insan fizyolojisi ve davranışı üzerinde ölçülebilir bir etkiye sahip olduğunu kanıtlayacak çok az somut kanıt var. Ancak bazı Ay mitlerinin ardındaki verileri araştıran son araştırmalar, büyüleyici yeni çalışma alanları açtı ve ayın yaşamlarımız üstündeki etkisi hakkında öğrenecek daha çok şeyimiz olduğunu öne sürüyor.
Bipolarite: Bazı araştırmacılar Ay'ın evresinin bipolar bozukluğu olan kişiler üzerinde ölçülebilir bir etkiye sahip olduğunu bulmuşlardır. 2018'de yapılan bir araştırma, vücut sıcaklıklarını ve uyku döngülerini ayın evrelerine uygun olacak şekilde değiştiren hastaların depresiften manik bir geçişe sahip olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu gösterdi.
Adet: Adet takip uygulaması Clue'nun 2016'da yaptığı araştırmada Ay evresi ile adet dönemleri arasında bir bağlantı arandı ama hiçbir bağlantı bulunamadı. Daha küçük bir başka çalışma ise bu sonuca bazı garip nüanslar gösterdi; ama daha sonra kadınların yapay ışığa maruz kalmasından etkilenen bazı eşzamanlılıklar buldu.
Cinayet: Finlandiya'da 1961 ile 2014 yılları arasında işlenen 6808 cinayete bakıldığında araştırmacılar bazı şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. Ay evreleri ile cinayetler arasında gerçekten bir ilişki olduğunu belirlediler, ama popüler inanışın aksine, özellikle verilerinin ilk on yıllarında Dolunay'da daha fazla değil, daha az cinayet yaşandı.
Uyumak: Araştırmalar, insanların Dolunay sırasında daha az derin uyku uyuduğunu ve REM uykusuna girmenin daha fazla geciktiğini gösteriyor. Bir çalışma, insanların Dolunay sırasında uykuya dalmanın ortalama beş dakika daha uzun sürdüğünü ve 20 dakika daha az uyuduğunu gösterdi.
Kardiyovasküler: Bazı insanların Ay evrelerinin yol açtığı kardiyovasküler rahatsızlıklarda değişiklik yaşayabileceğine dair işaretler var. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün web sitesinde 2013 senesinde gösterilen bir çalışmada yazarlar, Ay'ın çekim kuvvetinin kardiyovasküler sistemimizi gerçekten etkileyebileceğini öne sürdüler.
Ay'ın yaşamımızdaki rolü, bilim dünyasında hala tartışılan bir konu olsa da, bu konudaki araştırmaların bizi daha iyi anlamamıza yardımcı olacağı kesin. Ay'ın çekim kuvveti ve ışığı, gezegenimizin ve yaşamın evriminde önemli bir rol oynamıştır. Bu yüzden Ay'ı anlamak, insanlık için önemli bir konudur.