23 Ocak 2019'da 75 yaşında hayatını kaybeden Ayşen Gruda, artık her ne kadar bu dünadaki serüvenini tamamlamış olsa da geride onun izleyenlerin gönlünü fetheden filmleri, tiyatro sahnesinde bıraktığı sesi kaldı. Usta oyuncu Ayşen Gruda'yı ölüm yıldönümünde anmak ve geride bıraktığı silinmez izleri bir kez daha anmak istedik.
İSTANBUL'UN YEŞİLKÖY SEMTİNDE DÜNYAYA GELDİ
30 Kasım 1945 tarihinde İstanbul'un Yeşilköy semtinde, Osmanlı İmparatorluğu döneminde karargah olarak kullanılan bir köşkte doğdu. Babası kara tren makinistiydi. Ayşen Gruda, yıllar sonra, maddi zorluklar yaşayan ailesine yardımcı olmak için ablasının yardımıyla oyunculuğa adım atacaktı. Türk sinemasına ve tiyatrosuna adını "Domates Güzeli" olarak yazdıracağından habersiz...
AVUKAT OLMAYI İSTİYORDU
O yıllarda ne onun ne de ailesinin Ayşen'in gelecekte hangi mesleği seçeceği hakkında bir fikri yoktu. Fakat o daha küçücük bir çocukken Yeşilköy'deki evlerinde Ermeni komşularının taklidini yapmaya başlamıştı. İşte o dönemde ailesi de ondaki yeteneği fark etti. Ayşen Gruda henüz lisenin ikinci sınıfına giderken babasını kaybetti. Hayat zordu, geçim sıkıntısı çekiyorlardı. O da çareyi okulu bırakıp çalışmakta buldu. Oysa asıl hayali avukat olmaktı.
OYUNCULUK AKLINDA YOKTU
Aslında bir anlamda "zorunluluktan" oyuncu oldu Ayşen Gruda. Aslında avukat olmak istiyordu. Ailesinde gerçekten oyunculuk aşkıyla yanıp tutuşan ablası Ayten Erman'dı (solda). Abla Ayten, o dönemde Avni Dililgil Tiyatrosu'nda oyuncuydu. Ama Ayşen Gruda'nın aklının ucundan bile geçmiyordu sahneye çıkmak, oyuncu olmak.
'YETENEĞİMİ BİLMİYORDUM'
Bir röportajında o dönemi şu ifadelerle anlatmıştı Gruda:
''Her şey ihtiyaçtan olur. Ben yeteneğimi bilmiyordum ama oyuncu olmak zorundaydım. Ablam Ayten Erman tiyatro için öldü dirildi ve tiyatrocu oldu. Benim aklımın ucunda yoktu, hiç öyle bir şey istemiyordum. Fakat babam ölünce çalışmak zorunda kaldım. Daha lise 2 öğrencisiydim. Evde geçim sıkıntısı başladı. Kardeşim küçüktü, ablamla ben anneme yardımcı olmak zorundaydık. Ablam aracı oldu, oyuncu oldum. Yoksa çok güzel okuyan bir çocuktum. Avukat olmak istiyordum.”
1962 YILINDA PROFESYONEL OLARAK SAHNEYE ÇIKTI
Ayşen Gruda, profesyonel olarak Tevfik Bilgi Turne Tiyatrosu'nda oyunculuğa başladı. 1962 yılında Kongre Eğleniyor adlı bir vodvilde bir hizmetçiyi canlandırdı. Ondan sonra Gruda, tiyatro sahneleri ve kamera karşısından hiç uzaklaşmadı.
NAHİDE ŞERBET KARAKTERİ BÜYÜK SES GETİRDİ
Türkiye'de birkaç kuşağın onu "Domates Güzeli" olarak tanımasının sebebi ise 1977 yılında TV ekranlarında yer alan bir skeç içinde canlandırdığı karakter. İşte o skeçte oynadığı Domates Güzeli Nahide Şerbet karakteri olarak hafızalara yer etti. Ayşen Gruda veya o dönemdeki adıyla Ayşen Erman, Ankara Meydan Sahnesi'nde Yılmaz Gruda ile tanıştı. Çift, kısa süre içinde evlendi. Bu evlilikten Elvan adında bir kız çocukları oldu. Anne olunca tiyatroya da bir süre ara verdi Ayşen Gruda. Ama evlilik kısa sürdü. Çift, 1976 yılında boşandı. Gruda, meslekte bu isimle tanındığı için soyadını kullanmayı sürdürdü.
Ayşen Gruda ölüm yıldönümünde anılıyor: Geçim sıkıntısından oyuncu olmuştu
TÜRK HALKININ KALBİNE DOKUNAN YEŞİLÇAM FİLMLERİNDE OYNADI
Ayşen Gruda, sanat hatatına tiyatro ile başlayıp sinema ile devam etti. Uzun süre Adile Naşit ile birlikte Ertem Eğilmez filmlerinin ana kadrosunda bulundu. Tiyatronun yanı sıra da birçok televizyon programında skeçlerde ve dizilerde oyunculuk yaptı. Sinemada “Tosun Paşa”, “Süt Kardeşler”, “Şabanoğlu Şaban”, “Hababam Sınıfı", “Neşeli Günler” gibi birçok klasikleşmiş Türk sineması örneklerinde oynadı 2014 yılında senaristliğini ve yönetmenliğini Cem Yılmaz’ın yaptığı “Pek Yakında” adlı sinema filminde Cem Yılmaz, Ozan Güven, Zafer Algöz, Özkan Uğur, Çağlar Çorumlu, Şirincan Çakıroğlu, Tülin Özen ile birlikte rol aldı.
USTALARINI İZLEYEREK ÖĞRENDİ
Türk sinemasının sayılı komedyen kadın oyuncularından Gruda, daha sonra yakın arkadaşı ve komşusu Adile Naşit ile beraber "Dahi" dediği Ertem Eğilmez filmlerinin ana kadrosunda yer alarak, sayısız karaktere hayat verdi. Gruda, 14 yaşında adım attığı, hiç tiyatro eğitimi almadan, kendi deyimiyle "ustalarını izleyerek" öğrendiği oyunculuk serüveninnde ayrıca Yeşilçam'ın unutulmaz isimleriyle birlikte onlarca filmde oynadı.
KOMEDYEN HER ROLÜ OYNAR
Bugüne dek hep yan karakterlerde rol alan Gruda, bu duruma rağmen adından söz ettirmesi hakkında bir röportajında şunları kaydetmişti:
"Arzu Film ekolünden geliyorum. Orada hepimizin senaryoya hakkıyla hizmet etmesi beklenirdi. Biz çok özgür oyunculardık ama başı boş değildik. Arzu Film'de çok sıkı bir disiplin vardı. Bunların dışında da ben bir komedyenim. Komedyen her rolü oynar, yan rol, orta rol, kenar rol yoktur. Bir film seyredersiniz, küçücük bir rol hafızanıza kazınır. Olay budur."