Bağ-Kur, 1971'de 1479 sayılı kanunla kuruldu. Özellikle ticaretle uğraşanlar ve işverenlerin tercih ettiği bir sigorta türü olan Bağ-Kur, bağımsız çalışan bireylerin de zaman zaman başvurduğu bir sigorta kolu olarak bilinir.
Bağ-Kur, esnaf, sanatkarlar ve diğer bağımsız çalışanlar için bir sosyal sigorta kurumu olarak tanımlanır ve 1971'de 1479 sayılı kanunla kurulmuştur. Ancak, 2006'da 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile tüm sosyal güvenlik kurumları birleştirilmiş ve Bağ-Kur'un varlığı sona ermiştir.
Şu anda Bağ-Kur olarak bilinen sigorta şekli aslen 5510 sayılı kanunun 4/B maddesi altında düzenlenmiştir ve bu nedenle genellikle 4/B olarak da adlandırılmaktadır.
İşçi Sigortaları Kurumu olarak 1946'da kurulan SSK, daha sonra 1964'te Sosyal Sigortalar Kurumu olarak adını değiştirdi. İşçilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını ve emekli olmalarını sağlamak amacıyla oluşturulan bu sigorta kurumu, 2006'da Bağ-Kur gibi Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) bir parçası oldu. SSK ve Bağ-Kur arasındaki farklar ise şu şekilde açıklanabilir:
SSK, bir işverene ya da kuruma bağlı olarak çalışan tüm işçiler için geçerli olan bir sigorta türüdür. Bağ-Kur ise işverenlerin, bağımsız çalışanların ve kanunda tanımlanmamış meslek grupları için geçerlidir.
SSK, 5510 sayılı kanunun dördüncü maddesinin ‘a’ bendinde düzenlenirken, Bağ-Kur ise aynı kanunun dördüncü maddesinin ‘b’ bendinde tanımlanmıştır.
Bağ-Kur üyeleri kendi prim ödemelerini kendileri yaparken, SSK'ya bağlı olan kişilerin prim ödemelerini işverenleri yapar.
Bağ-Kur ve SSK üyelerinin prim ödemeleri ile prim gün sayıları arasında farklılıklar bulunmaktadır, bu farklılıklar zaman zaman yapılan düzenlemelere göre değişebilmektedir.
KİMLER BAĞ-KUR SİGORTALISI SAYILIR?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre Bağ-Kur, yani 4/B sigortalıları şu şekilde sıralanmaktadır:
- Ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden gerçek ve basit usulde vergi mükellefi olanlar,
- Gelir vergisi mükellefi olmayan ama esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar,
- Şirketlerin, kolektif şirketlerin, donatma iştiraklerinin, adi ve komandit şirketlerin, limited şirket ortaklarının ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerin komandite ortakları,
- Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeleri,
- Köy ve mahalle muhtarları,
- Jokeyler ve antrenörler,
- Tarımsal faaliyette bulunanlar,
- Avukatlar (bağımlı çalışan avukatlar 4/A sigorta kolu altında yer alıyor).
İSTEĞE BAĞLI BAĞ-KUR’LU OLMANIN ŞARTLARI NELER?
İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında, bireyler isteğe bağlı Bağ-Kur, yani 4/B sigortalısı olabilirler. İsteğe bağlı Bağ-Kur olmanın temel şartı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktadır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamamış olsalar dahi diğer ülkelerde ikamet ediyorlarsa veya Türkiye'de ikamet edip de vatandaşlık bağına sahip olmayanlar, isteğe bağlı Bağ-Kur sigortası yaptırabilirler. Ancak, isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalısı olmanın bir diğer şartı da mecburi sigortalılığı gerektirecek bir durumun bulunmaması gerekmektedir.