Bakan Murat Kurum, TBMM Genel Kurul’daki bakanlığının bütçe konuşmasında, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “sıfır emisyon” hedefini anımsatarak, “Türkiye’yi küresel iklim değişikliğiyle mücadelenin en önemli aktörü yapacağız” dedi. Ancak bakanlığın taşra teşkilatı art arda açtığı araç kiralama ihalelerinde, bu hedefin tersine gidiyor. 100’den fazla araç kiralamak için ihaleye çıkan il müdürlükleri, “çevre dostu” yakıt kullanan araçları şartnameyle kapsam dışı bıraktı. Bakanlığın, çevreye zararlı olduğu gerekçesiyle bazı ülkelerde yasaklanan “dizel araç” konusundaki ısrarı sürüyor. İklim kriziyle mücadele önemine dikkat çekilen “elektrikli” ve “hibrit” araçlar ise henüz gündemde yok.
Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı TBMM’de onaylamasının ardından 29 Ekim’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın adı, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” olarak değiştirildi. Görev alanları arasına “küresel iklim kriziyle mücadele” de eklenen bakanlığın değişiklik sonrası ilk icraatı, “çevreye zarar verdiği” gerekçesiyle bazı ülkelerde kullanımı terk edilen dizel araçları kiralamak oldu.
Cumhuriyet, 15 Kasım 2021’de “Bakanlık gaza bastı” başlıklı haberle, İstanbul Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün 64 adet dizel araç kiralamak için ihaleye çıktığını duyurmuştu.
DÜŞÜK OLANLAR DEVRE DIŞI
Erdoğan’ın koyduğu hedef ve Kurum’un yinelemelerine karşın bakanlık bürokrasisi tersi yönde hareket etmeyi sürdürüyor. İstanbul’daki dizel araç ihalesinin peşi sıra Van, Yalova, Ardahan, Tekirdağ, Afyonkarahisar, Muş, Mardin, İstanbul, Kilis, Amasya ve Yozgat’taki çevre ve şehircilik il müdürlükleri de araç kiralamak için ayrı ayrı ihaleler açtı. Buna göre, bakanlığın taşra teşkilatı 2022 yılında hizmetlerinde kullanmak üzere toplamda 105 adet dizel araç kiralayacak. Şartnameler incelendiğinde, bakanlık birimlerinin “diğer fosil yakıtlara göre emisyon değerlerinin daha düşük olduğu” bilinen “LPG ve CNG yakıtlı araçları ihale dışı bıraktığı” görülüyor. Şartnamede, “karbon salınımının yüksekliği nedeniyle çevreye daha fazla zarar verdiği” eleştirisine konu olan “dizel araçların kiralanacağı” belirtiliyor. İklim kriziyle mücadele için kullanımı tavsiye edilen “elektrikli” ve “hibrit” araçlar ise henüz bakanlığın gündemine girmedi.
AVRUPA YASAKLIYOR
İklim değişikliğiyle mücadeleye erken dönemde başlayan bazı ülkelerin bu kapsamda “motorin” ile çalışan dizel motorlu araçların kullanımını kademeli olarak sınırlandırmaya başladığı biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yaptığı çalışmayla dizel araçların çevreye ve insan sağlığına daha fazla zarar verdiği ortaya çıkmıştı. Bu gelişmenin ardından Almanya başta olmak üzere İtalya, Fransa, Hollanda ve Norveç’te “dizel yasakları” gündeme gelmişti. Örneğin Almanya’da 70’ten fazla kentte oluşturulan “yeşil bölgelere” dizel araçlar giremiyor. “Dizel yasağı” İtalya’nın Milano kentinde de uygulanıyor. Avrupa ülkeleri, yasaklarla birlikte çevre dostu elektrikli araçların kullanımını teşvik eden uygulamaları da yaşama geçiriyor.