İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, kakao yağı ve çekirdeği fiyatlarındaki belirgin artışa dikkat çekerek, fiyatların geçen yılki bayram dönemine göre yüzde 80'e kadar çıktığını ifade etti. Ürünlerin şu anki maliyetlerinin eski fiyatlarla üretilenler olduğunu belirten Taycı, bayram sonrasında fiyatların daha da yükselebileceğini söyledi.
Taycı, "Çikolatanın artık lüks bir ürün olacağını" belirterek, şekerlemede miktar bazında geçen yıla göre yüzde 5'e yakın bir artış beklediklerini dile getirdi. Dünya kakao borsasındaki stokların sürekli yüksek olduğunu ve dünya çikolata pazarında 7 milyon tonluk bir üretim olduğunu ifade eden Taycı, pandemi dahil son 20 yılda yüzde 4-7 oranında bir büyüme yaşandığını vurguladı.
Kakao ve kakao türevlerinin kullanıldığı ürünlerde büyüme yaşanırken, kakao çekirdeği üretiminde düşüş yaşandığını belirten Taycı, bu durumun ilk olarak 2023 yılı Ekim ayında kendini gösterdiğini ve o zamandan beri tarihi zirvelere ulaştığını kaydetti. Bu nedenle çikolata fiyatlarının geleceği hakkında olumlu şeyler söylemenin zor olduğunu ifade etti.
ÜRETİM, KAPLAMALI ÜRÜNLERE KAYACAK
Taycı, hammaddeye erişimin zorlaşmasının tablet veya blok çikolata üretiminde de sorun yaratacağını söyledi ve çikolata miktarının azaltılmış kaplamalı ve dolgulu ürünlerin üretileceğini ifade etti. Taycı, "Rekolte miktarı düşüyor. Son 3 seneden beri belirli bir stok vardı. Şimdi stoklar tükenmeye başladı. Gelecek 3-5 365 günlük süreçte rekolte problemi çözülür fakat o zamana kadar çikolata pahalı bir ürün olacak," diye konuştu.
Taycı'nın verdiği bilgilere göre, 2020-2021 sezonunda dünya genelinde 5 milyon 290 bin ton kakao çekirdeği üretimi gerçekleşti. 2022-2023 sezonunda ise bu miktar 4 milyon 900 bin tona düştü. 2023-2024 sezonunda ise üretim miktarı daha da azalarak 4 milyon 450 bin tona indi. Bu verilere göre, 2021'den 2022'ye geçerken yüzde 7'lik bir küçülme yaşandı. Ardından, 2022'den 2023'e geçerken ise yüzde 10'luk bir küçülme görüldü.
"ACİLEN DOLARIN 40 TL OLMASI GEREKİYOR"
Kazım Taycı, ihracatçıların hala "kur" kaynaklı sıkıntılar yaşadığını belirtti ve yurtdışı müşterilere fiyatlandırma yapamadıklarını ifade etti. Üretici ihracatçılar için "çift kur" sistemi talep eden Taycı, "Kur kaç TL olmalı?" sorusuna, "Çok acil olarak doların 40 TL olmasına ihtiyacımız var" şeklinde yanıt verdi.
Taycı, Türk ihracatçısının dünyanın önde gelen marketlerinde önemli rafları işgal ettiğini vurgulayarak, "Eğer bu raflardan düşersek, tekrar girmek için büyük bir mücadele vermemiz gerekecek" şeklinde yorumda bulundu. İHBİR Başkanı Taycı, şu şekilde devam etti: "Enflasyonla mücadeleyi elbet anlıyoruz ve destekliyoruz. Ancak, bir taraftan da ihracatçının üretimden kopmaması, yurt büyük mücadelelerle girmiş olduğu raflardan düşmemesi gerekiyor."
ODAK, ÜRETİM VE İHRACAT OLMALI
Taycı, sektörün ihracatı hakkında da bilgi vererek, İHBİR olarak 4.5 milyar dolarlık bir ihracat hedeflediklerini ve sektör genelinde ise 14 milyar dolarlık bir ihracat hedefinin olduğunu açıkladı. "Bugün, ‘faizlerin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda ve yatırım ne kadar gerçekleştirilebiliyor?’ sorusu önemle ele alınmalı" diyen Taycı, "Birinci önceliğimiz ihracat. Bu konuyu gerçekten bir ülke meselesi olarak koruyoruz. İhracat bizim en önemli, en büyük silahımız.
Bunu çok iyi korumamız lazım. Güney Kore modelini de örnek alarak üretimle ve ihracatla büyüme modeline yönelmemiz lazım. Bunun için de ihracatın önünü açmaya yönelik girişimlerde bulunmak gerekiyor" yorumunu yaptı. Kazım Taycı, sektördeki istihdam sorununa da dikkat çekerek, bu konuda eğitimde yeni bir planlama yapılması gerektiğine vurgu yaptı.
"BU YIL HEDEF PAZARIMIZ ABD"
Hedef ülkeler stratejisi kapsamında İHBİR olarak ABD pazarına odaklandıklarını söyleyen Kazım Taycı, "ABD’ye ihracatımız 450 milyon dolar. Bu yılki hedefimiz 500-600 milyon dolar. Odağımız ABD fakat diğer pazarları da göz ardı etmiyoruz. Mesela Japonya çok zor bir oraya da satış yapıyoruz. Malezya, Endonezya gene yükselen pazarlarımız," diyerek bir açıklamada bulundu.
"YTAK'TA ALT LİMİT 10 MİLYON DEĞİL 1 MİLYON DOLAR OLMALI"
Şekerli mamuller grubunda Türkiye'de son 10 yılda önemli yatırımlar yapıldığını belirten Kazım Taycı, "Bugün bu yatırımların dönüşünü alıyoruz. Ağırlıklı KOBİ’lerden oluşan sektörümüzde finansman maliyetleri yeni yatırım yapabilmek çok zor. Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi’nin (YTAK) alt limiti KOBİ’lere uygun hale getirilip 10 milyon dolardan 1 milyon dolara indirilmeli. Amaç bir tarafı büyütmek değil homojen dağılımı sağlamak olmalı," ifadelerini kullandı.