Sakarya'nın Pamukova İlçesi'nde meydana gelen faciada, Ankara-İstanbul arasında hızlandırılmış tren seferini yapan Yakup Kadri Karaosmanoğlu adlı tren aşırı hızdan dolayı raydan çıkmış, toplam 230 yolcudan 41 kişinin ölümüne, 89 kişinin de yaralanmasına sebep olmuştu. Kaza, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) bünyesinde sürmekte olan özelleştirilme süreci ve yeni hayata geçirilen hızlı tren projesinin ilk adımında meydana gelmişti. Yolcu sayısı olarak en yoğun hat olan Ankara-İstanbul tren hattı arasında hızlı tren uygulamasına yetersiz altyapıya rağmen aceleyle yapılan geçiş yüzünden meydana gelen kazadan sonra kamuoyu tepki göstermiş ve dönemin Ulaştırma Bakanı, şimdinin "düşük profilli" Başbakan adayı Binali Yıldırım'ın istifası talep edilmişti. Erdoğan, bu talebe, “Türkiye’de bu tür kazalarda hep hükümetler istifa etmis bakanlar görevden mi alındı. Haddinizi bilin.'' diyerek Yıldırım'ın sorumluluğunda gerçekleşen ve mahkeme tarafından da karara bağlanan bu durumda Bakan'ınını korumuştu.
Kazadan sonra Prof. Dr. Sıddık Binboğa Yarman başkanlığında oluşturulan Bilim Kurulu raporuna göre kaza şu şekilde gerçekleşmişti: Tren Mekece İstasyonu'nu geçtikten sonra 345 metre yarıçapındaki dönemece 132 kilometre/saat hızla girmiştir. Dönemeçte uyulması gereken hız limiti 80 km’dir. Aşırı hız yüzünden trenin ikinci yolcu vagonunun sol tekerleği raydan çıkmış, bu vagona bağlı vagonların da raydan çıkması sonucu trenin dengesi bozularak hızla sürüklenerek yana yatmıştır. Aynı raporda kaza mahalinde makinistler için uyarıcı işaret ve tabela bulunmadığı, toplam yolculuk için verilen 5 saat 15 dakikanın yeterli olmadığı ve uygun olmayan altyapının da kazayı etkileyen faktörlerden olduğu belirtilmiştir.
Olay yerindeki delillere müdahale
Sakarya 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen davada sanıkların avukatı Salih Ekizler, kaza sırasında vagonlardan savrulan parçaların kazadan hemen sonra TCDD yetkilileri tarafından bulundukları yerlerden alınarak yol kenarına öbeklendiğini ve bu şekilde delillerin karartıldığını iddia edecekti.
TCDD Genel Müdürünü de Yıldırım korumuştu!
Dava, Sakarya 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Davanın sonuçlanmasıyla beraber 1. makinist Fikret Karabulut 2 yıl 6 ay hapis ve 100 YTL para cezasına, 2. makinist Recep Sönmez 1 yıl 3 ay hapis ile 333 YTL para cezasına çarptırılır. Tren Şefi Köksal Coşkun ise beraat eder. Ayrıca Cumhuriyet Savcılığının TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman hakkında soruşturma açılması talebi Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından reddedilecekti.
Sadece iki makinistin küçük cezalar aldığı davada, bilirkişinin yarı yarıya kusurlu bulduğu raylarla ilgili sorumluların soruşturulmasına izin verilmedi. Bilirkişi raporlarıyla facianın ardında eski raylarla yapılan hızlı tren denemesinin olduğu ortaya çıktı. Kazayla ilgili Sakarya 2’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde kamu davası açıldı. Bilirkişi raporunda, birinci makinist 8’de 3, ikinci makinist 8’de 1 ve demiryolu 8’de 4 kusurlu bulundu. Tüm fatura makinistlere kesilirken, baş makinist Fikret Karabalut 5 ay, ikinci makinist Recep Sönmez ise 3 ay tutuklu kaldı. Ancak asıl kusurlunun kim olduğu bir türlü tespit edilemedi. Kazada yaşamını yitirenlerin avukatları kusurlu bulunan rayların yapımında ve kullanımında katkısı olan asıl suçluların bulunması için suç duyurusunda bulundu. Verilen soruşturma emri Danıştay tarafından iptal edildi. İkinci girişimde de mahkeme, Danıştay’ı örnek göstererek yeniden bir soruşturma yapılmasına izin vermedi.
Yargıtay 2 Kez Bozdu
Sakarya 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada ilk olarak 1 Şubat 2008’de 1. makinist Fikret Karabalut 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. İkinci makinist Recep Sönmez’e ise 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi. Tren şefi Köksal Coşkun ise beraat etti. Dosya Yargıtay’a taşındı. Yargıtay 2. Ceza Dairesi dosyadaki tebligat eksiklikleri nedeniyle kararı bozdu. Yerel mahkeme eksikleri giderdi ve yine aynı cezalar verildi. Yargıtay kararı tekrar bozdu.
Son duruşma 2 Aralık 2011’deydi. Duruşmaya TCDD avukatı katılmadı. 5 kişinin talimatla alınması gereken ifadelerinin de alınmaması nedeniyle dava 7 Şubat 2012’ye ertelendi. Bu tarih davanın zamanaşımı süresinin dolmasından tam iki hafta sonraydı. Kanunlara göre “taksirle ölüme sebebiyet verme'' suçunun zamanaşımı karşılığı 7.5 yıl. Davadaki zamanaşımı Ocak ayının son haftasında bittiği için, davanın bu duruşmasında sanık avukatları davanın zamanaşımından düşürülmesini talep edecek. Mahkeme de bu talebe uymak zorunda kalacak.
Faciaya tepkiler!
Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS), kazanın yıldönümünde yaptığı açıklamada TCDD’nin 4/8 oranında suçlu bulunmasına rağmen yöneticilerin adalet önüne çıkartılmadığını vurgulamıştır. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, yaptığı açıklamada Ulaştırma Bakanlığı ve TCDD Yönetimi'ni eleştirmiş, kazadan önce yapılan teknik uyarıların dikkate alınmadığını belirtmiştir. Yıllardır uygulanan özelleştirme politikalarını da eleştiren Koramaz, karayollarının demiryollarına karşı kollandığını ve demiryoluyla taşımacılığa yatırım yapılmadığını belirtmiştir.