YEŞIL GELECEĞE GIDEN YOL: AB'NIN DENIZCILIK SEKTÖRÜNDEKI DÖNÜŞÜMÜ VE TÜRKIYE’NIN ROLÜ
Yeşil geleceğe ulaşmak uzun ve meşakkatli bir süreç. Avrupa Birliği (AB), 2050’de dünyanın ilk karbon nötr kıtası olma hedefine kararlılıkla ilerliyor ve bu doğrultuda denizcilik sektörünü de dönüştürmeye yönelik önemli adımlar atıyor.
AB'nin Denizcilikteki Yeşil Dönüşüm Hamleleri
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS):
- Denizcilik sektörü ETS’ye dahil edilerek, sektördeki karbon emisyonları denetlenmeye başlanacak. Bu sistem, denizcilik şirketlerini kapsayarak Avrupa’da faaliyet gösteren tüm ülkelere etki edecek.
FuelEU Denizcilik Düzenlemesi:
- 2025’te yürürlüğe girecek olan bu düzenleme, denizcilikte çevreci yakıt kullanımını zorunlu kılacak.
Türkiye, AB’nin en büyük altıncı ticaret ortağı olarak bu dönüşümden önemli ölçüde etkilenecek. 2022’de Türkiye’nin ithalatının %26’sı AB’den yapılırken, ihracatının %41’i AB’ye gerçekleştirildi. Bu veriler, Türkiye’nin denizcilik sektöründeki yeşil dönüşümün önemini daha da vurguluyor.
Türkiye'nin Yeşil Denizcilik Yolculuğu
Türkiye’de sektör temsilcileri, AB’deki gelişmeleri yakından takip ediyor. Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) Mart 2023 toplantısında, Türkiye 2053’e kadar denizcilik sektöründe net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı taahhüt etti.
Denizcilik Sektöründeki İlerlemeler:
- Yusuf Öztürk (Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı): Gemi sahiplerinin çevre dostu yakıtlarla çalışan gemilere büyük yatırımlar yaptığını ve limanların Yeşil Liman’a dönüştüğünü belirtti.
- Doç. Dr. Sabri Öz (İstanbul Ticaret Üniversitesi): Akademi, kamu ve sanayi iş birliği ile sosyal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğe odaklanan çalışmalar yapılması gerektiğini vurguladı.
- Cihan Ergenç (Türk Armatörler Birliği Başkanı): Devlet teşvikleri ile rüzgâr ve güneş enerjisine yatırım yapılması gerektiğini önerdi.
AB-Türkiye İş Birliği ve Teknolojik Dönüşüm
AB ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Haziran 2023’te Türkiye’de denizcilik sektörünün karbondan arındırılmasına odaklanan bir mali program başlattı. Bu program, liman ve gemilerde çevre dostu teknolojileri teşvik ederek, sektörü modernize etmeyi ve düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmayı hedefliyor.
Programın Detayları:
- Ocean Finance Genel Müdürü Dr. Panayotis Zacharioudakis: AB-EBRD’nin ‘Türkiye için Denizcilikte Karbonsuzlaşma ve Yeşil Denizcilik Programı’nın bu iddialı görevi mümkün kıldığını belirtti.
- AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Nikolaus Meyer Landrut: Programın, Türkiye’nin denizcilik sektörüne yenilikçi teknolojileri getirerek sektörü karbonsuzlaştırmada kritik rol oynayacağını ifade etti.
- EBRD Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Altyapı Direktörü Sue Barrett: Sektör genelinde dönüşümsel etki yaratabilecek bir programla iş birliği yapmaktan memnuniyet duyduklarını belirtti.
Denizcilik Sektörünün Karbonsuzlaştırılmasında Temel Mekanizmalar
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS):
- 2024’te denizcilik sektörünü de kapsayacak olan ETS, AB limanlarına gelen gemilerin emisyon değerlerini aşmaları halinde vergiye tabi tutulmasını öngörüyor.
FuelEU Denizcilik Yönetmeliği:
- 2025’te yürürlüğe girecek bu yönetmelik, 5 bin tonun üzerindeki gemilerin çevre dostu yakıt kullanmasını zorunlu kılacak.
AB, denizcilik sektöründe çevre dostu teknolojilerin ve yeşil yakıtların kullanımını teşvik ederek, deniz yolu taşımacılığını daha yeşil ve güvenli hale getirmeyi hedefliyor. Avrupa Çevre Ajansı ve Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı’nın raporlarına göre, denizcilik sektörü AB’deki tüm sera gazı emisyonlarının %13,5’ini oluşturuyor. Bu bağlamda, AB’nin girişimleri denizcilik sektörünün çevresel etkilerini azaltmada önemli bir rol oynayacak.