Çinli şirket CanSino Biotech'in geliştirdiği dünyanın ilk "solunabilir" Covid-19 aşısı, Şanghay şehrinde inaktif aşılardan iki doz yaptırmış kişilere uygulanıyor.
Şehir yönetimi, sosyal paylaşım sitesi Weibo'da yayımladığı videoda, kent sakinlerinin solunum yoluyla aşılanmasına başlandığını duyurdu. Aşılananların görüntülerine yer verilen videoda, gaz haldeki aşı bileşiğinin ağzı kapalı bir plastik bardağa doldurulduğu ve vatandaşların aşıyı pipetle bardaktan soluyarak uyguladığı görüldü.
Videoda, aşı deneyimini paylaşanlardan biri, "Bir bardak süt içmiş gibi bir his. Soluduğumda şekerli bir tat hissettim." ifadesini kullandı.
"Convidecia Air" adı verilen aşı, Covid-19 aşıları arasında enjektörle uygulanmayan ilk örnek oldu.
Solunabilir aşı, Çin'de uygulanan, Sinovac ve Sinopharm şirketlerinin geliştirdiği iki inaktif aşıdan iki doz yaptırmış kişilere, "hatırlatma dozu" olarak uygulanıyor.
CanSino Biotech'in daha önce geliştirdiği tek doz Covid-19 aşısı "Convidecia"nın solunabilir versiyonu olan aşının enjektör ile uygulanan versiyonu, şubatta Çin Ulusal Tıp Ürünleri İdaresinden, martta ise Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ) acil kullanım onayı almıştı. Solunabilir versiyonuna ise geçen ay Çin'de onay verilmişti.
Virüsün güçsüzleştirilmiş bir halini içeren aşının, virüsün doğal enfeksiyon yolu olan solunum hücrelerini uyarması, bu yolla vücutta bağışıklık uyandırması amaçlanıyor.
Nasıl çalışıyor?
Solunabilir aşı için enjektör yerine aşı sıvısını hava kabarcıklarına dönüştüren "nebulizatör" denilen püskürtücü aygıt kullanılıyor. Çin'deki uygulamada aşı bileşiğinin nebülizatör makinasından bardağa aktarıldığı görülüyor.
Solunabilir aşılar ve ilaçlar genelde metal kapsülde muhafaza edilen ve spreyle solunan bir formda piyasaya sunuluyor. Grip gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlamak için yaygın kullanılan sprey aşılar üretim ve uygulama maliyetlerini düşürüyor.
Derin dondurucuda muhafaza edilmesi gereken enjeksiyon sıvısının aksine, solunabilir aşının sıvısı 2 ila 8 derecede kimyasal bütünlüğünü koruyarak muhafaza edilebiliyor. Bunun küresel olarak daha yaygın bağışıklık korumasına yardımcı olacağı umuluyor.
Enjektör ve iğne gerektirmeyen düzeneğin sağlık erişiminin yeterli olmadığı yoksul ülkelerde ve uzak bölgelerde kullanım kolaylığı sağlayacağı, küresel bağışıklığın yayılmasına katkı sağlayacağı umuluyor.
Solunabilir aşı için yapılan, sonuçları "The Lancet" dergisinde yayımlanan klinik denemelerde güçlü bağışıklık tepkisi uyandırdığı görülmüştü. Çin'in Jiangsu eyaletinde 420 yetişkin üzerinde yapılan denemede aşının, daha önce Sinovac tarafından geliştirilen Coronavac aşısından iki doz yaptırmış deneklerde solunum organlarının hücrelerinin virüse daha dirençli kıldığı tespit edilmişti.