Danıştay 13. Daire, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi'nin (TEİAŞ) ''özelleştirme kapsamına alınmasına'' yönelik Cumhurbaşkanı Kararı'nın yürütmesinin durdurulması istemini reddetti. Kararın gerekçesinde, özelleştirme kararının kanunda belirtilen ekonomide verimlilik artışı, kamu giderlerinde azalma sağlama amaçlarına ve özelleştirme ilkelerine uygun olduğu iddia edildi. Karara muhalefet eden Danıştay üyeleri Gürsel Özkan ve Mürteza Güler, TEİAŞ'ın elektrik iletim yetkisi konusunda tekel niteliğinde olduğuna dikkati çekerek özelleştirilmesinin ancak kanunla mümkün olabileceğini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla, 3 Temmuz 2021 tarihinde TEİAŞ'ın "özellişterme kapsamına alınmasına ve halka arza yönelik olarak özelleştirmeye hazırlık işlemlerine tabi tutulmasına" karar verilmişti. Hazırlık işlemlerinin ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın işbirliği içerisinde yürütülmesi kararlaştırılmıştı.
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) da daha sonra Cumhurbaşkanlığı Kararı'nın iptali istemiyle Danıştay'da dava açtı. Dava dilekçesinde, TEİAŞ'ın elektrik enerjisinde arz güvenliğinin kurumsal temitanı ve ekonominin can damarı olduğu belirtilerek şirketin özelleştirilmesi halinde yabancı sermaye şirketlerinin eline geçmesinin muhtemel olduğu anlatıldı. Dilekçede, özelleştirmenin kamu yararı ve güvenliğine aykırı olduğu ifade edildi.
Cumhurbaşkanlığı'nın savunması
Danıştay'a savunma gönderen Cumhurbaşkanlığı ise şirketin yabancı sermaye şirketlerinin eline geçeceği, arz güvenliğinin tehdit altında olduğu ve ülke ekonomisinin zarar göreceği iddialarının temelsiz ve varsayımsal olduğunu iddia etti. Dilekçede, halka arz işlemlerinden kastın, TEİAŞ'ın mevcut idari, mali ve hukuki yapısı ile ilgili girdilerin hazırlanarak raporlanması, finanslarının ulusal ve uluslararası piyasalarda kabul görecek biçimde denetimden geçirilmesi, yapısına şeffatlık ve dinamizm kazandırılması olduğu savunuldu.
TEİAŞ'ın sermayesinin yüzde 100 oranında Hazine'ye ait bir iktisadi devlet teşekkülü olduğu belirtilen dilekçede, bu kararın mevcut durumda herhangi bir değişikliğe sebebiyet verecek nitelikte olmadığı, şirketin karar öncesi hukuki ve idari olarak hangi durumda ise halen aynı konumda bulunduğu savunuldu.
Danıştay davayı reddetti
Danıştay 13. Daire, yaptığı inceleme sonucunda Cumhurbaşkanlığı Kararı'nın yürütmesinin durdurulması talebinin oyçokluğuyla reddine karar verdi. Kararın gerekçesinde, TEİAŞ'ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı bir iktisadi devlet teşekkülü olduğu belirtilerek özelleştirilmesinin önünde hukuki bir engel bulunmadığı ifade edildi.
TEİAŞ'ın özelleştirmeye hazırlık işlemlerinin halka arz yöntemiyle gerçekleştirileceği yönünde karar alındığı anımsatılan kararda, "4046 sayılı Kanun'un genel gerekçesinde, bu Kanun ile yapılan düzenleme sonucunda devletin diğer mal ve hizmet üretim birimlerinin de özelleştirme kapsamına alınması suretiyle özelleştirme uygulamalarının sınırlarının genişletildiği ve Devletin ekonomik alandaki rolünün azaltılmasının amaçlandığı belirtilmiştir" denildi.
TEİAŞ'ın özelleştirme kapsamına alınmasına ilişkin kararda hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilen dilekçede, kararın Kanun'da belirtilen ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlama amaçlarına ve özelleştirme ilkelerine uygun olduğu iddia edildi.
İki üye muhalefet etti
Karara, Daire üyeleri Doç. Dr. Gürsel Özkan ve Mürteza Güler muhalefet etti. Özkan ve Güler, ortak yazdıkları muhalefet şerhlerinde, TEİAŞ'ın elektrik iletim yetkisi konusunda tekel niteliğinde olduğunu anımsatarak "TEİAŞ'ın 6446 sayılı Kanun'da özelleştirilebilecekler arasında sayılmamış olması ve yürüttüğü iletim faaliyetinde tekel niteliğinde bir yetkiye sahip olması hususları gözetildiğinde, kanun koyucunun TEİAŞ'ın özelleştirilebileceğine ilişkin amaç ve iradesini ortaya koyan özel bir kanun çıkarılması durumunda TEİAŞ'ın özelleştirilmesi mümkün bulunmaktadır. TEİAŞ'ın tekel niteliğinde olan iletim faaliyetinin özelliklerinden dolayı, 4046 sayılı Kanun'da sayılan varlıklara benzemediği açıktır" değerlendirmesini yaptı.
Yazıda, telekomünikasyon ana şebekesinin tekel olarak işleticisi durumunda olan Türk Telekom A. Ş.'nin özelleştirilmesine ilişkin özel kanun çıkarıldığına dikkat çekildi.
TEİAŞ nedir?
2001 yılında Türkiye'nin elektrik sistemi yeniden yapılandırıl, TEAŞ'ın iletim, üretim ve ticaret faaliyetleri birbirinden ayrılmıştı. Bu kapsamda Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) olarak üç farklı İktisadi Devlet Teşekkülü kurulmuştu. İletim görevi verilen TEİAŞ, üretilen elektriğin tüketiciye dağıtımının sağlanmasından ve dağıtım şebekesine aktarımından sorumlu.
EÜAŞ'a ait iki santral de özelleştirilecek
Öte yandan bugün Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kararıyla Elektrik Üretim A.Ş.'ye ait Tekirdağ Doğalgaz Kombine Çevrim A ve B Santralleri ile bu santrallerin Marmara Ereğlisi'nde bulunan 26 arazisi ile ve deniz alanları özelleştirme kapsamına alındı. Özelleştirme işlemleri 31 Aralık 2025 tarihine kadar tamamlanacak.
Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin ise Ankara'da 4, İstanbul'da bir, Kırşehir'de ise 2 taşınmazının özelleştirilmesi kararlaştırıldı.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe