Madeni paraların basım maliyetlerindeki yükseliş, enflasyondaki artış ve Türk Lirası'ndaki değer kaybıyla ilişkilendiriliyordu. Değerli madenlerin değerindeki artış, özellikle nikel, çinko ve demir gibi madenlerde yükselişe sebep olmuştu. Bu durum, madeni paraların basım maliyetlerinin ciddi oranda artmasına ve TL'nin değer kaybının madeni paraların değerini artırarak hurdacıların ilgisini çekmesine neden olmuştu.
DARPHANE'NİN MÜDAHALESİ VE MÜŞTEREK TASARRUF
CHP’li vekil Deniz Demir'in açıklamasına göre, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü maliyetleri düşürmek için madeni paraların gramajında düşüşe gitti. Bakır, çinko ve nikel oranları değiştirilerek yüzde 30 tasarruf sağlanmıştı. Bu değişimle 1 TL'lik madeni para 8,2 gramdan 6,6 grama gerilerken, 50 kuruşun ağırlığı da 6,8 gramdan 5,5 grama düşmüştü. Ancak dövizdeki artış, metal paraların maliyetlerine de yansımıştı, 1 TL'nin maliyeti 3 TL'ye yaklaşmıştı.
CHP’li vekil Deniz Demir bozuk paralara dair yaptığı açıklamada şu sözleri aktardı.
“Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, maliyetleri düşürmek için gramajı düşürme yoluna gitti. Kullanılan bakır, çinko ve nikelin oranları değişirken, üretimde ise yüzde 30 tasarruf sağlandı. 1 TL’lik madeni para 8,2 gramdan 6,6 grama geriledi. 50 kuruşun ağırlığı ise 6,8 gramdan 5,5 grama düştü. Ancak artan döviz metal paralarda kullanılan alaşımlara da yansıdı. 1 TL’nin maliyeti 3 TL’ye yaklaştı. Bu durum fırsatçılara gün doğurdu, piyasaya çıkar çıkmaz paraları toplayıp hurdacılara satarak haksız kazanç sağlama yoluna gittiler. Ekmeğin 10 lira olduğu yerde 50 kuruş ve 1 TL gibi paralar tam anlamıyla değerini yitirmiştir.”
GRAMAJ DÜŞÜRÜLMESİNİN ETKİLERİ
Bu durum, fırsatçılara kazanç kapısı açmış, hızla piyasaya sürülen ve eski paraların toplanıp hurdacılara satılmasıyla haksız kazanç elde edilmişti. Ekonomik değeri düşen 50 kuruş ve 1 TL gibi madeni paralar, ekmeğin 10 lira olduğu bir ortamda tam anlamıyla değerini yitirmişti.
Madeni paraların gramajının düşürülmesi, özellikle otomatları kullanan vatandaşları olumsuz etkilemişti. Yeni gramaja göre ayarlanan otomatlar, eski madeni paraları kabul etmiyor ve bu durum otomatların kullanımını zorlaştırıyordu.Madeni paraların gramajının düşürülmesi ise özellikle otomat kullanan vatandaşları kötü etkiledi. Otomatlar yeni madeni para gramajına göre ayarlandı ve eski madeni paralarla otomat kullanmak istenildiğinde otomatlar o paraları kabul etmiyor.