DİSK'TEN GIDA ENFLASYONU RAPORU: "ENFLASYON SINIFSAL BİR MESELEDİR"
Devrimci İşçi Konfederasyonu (DİSK), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan enflasyon verileri sonrası yaptığı aylık değerlendirmede, gıda enflasyonundaki farklılıklara dikkat çekti. DİSK, en düşük gelir grubundaki bireylerin gıda enflasyonunu, diğer gelir gruplarına göre iki kat daha fazla hissettiğini vurguladı.
TÜİK, Eylül ayı senelik enflasyon verisini açıkladı. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), aylık bazda %2,97 artış gösterirken, yıllık enflasyon %49,3 olarak belirlendi. Gıda enflasyonu ise %43,7 olarak kaydedildi. Ancak DİSK, dar gelirli bireylerin gıda enflasyonunun %78 olduğunu hesapladı. Raporda, toplumsal sınıflar arasındaki enflasyon farkının oldukça büyük olduğu ifade edildi; 2003 yılından bu yana ortalama fiyatların 21 kat, gıda fiyatlarının ise 31 kat arttığı belirtildi.
DİSK, TÜİK'in henüz madde fiyat listesini açıklamadığını belirterek, 2024 yılının ilk dokuz ayında ortalama fiyat artış oranının %35,86 olduğunu duyurdu.
FARKLI SOSYAL SINIF VE KESİMLERİN ENFLASYON FARKLILIKLARI
DİSK raporunda, resmi gıda enflasyonu %43,7 iken dar gelirlinin gıda enflasyonunun %60-78 bandında olduğu kaydedildi. TÜİK, Eylül 2024 döneminde gıda enflasyonunu %43,7 olarak açıkladı; ancak bu oranın halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmadığı ifade edildi. DİSK-AR’ın verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamalara göre, emeklilerin gıda enflasyonu %60,3, üçüncü %20'lik gelir grubunun gıda enflasyonu %48,8, düşük gelirli ikinci %20'lik grubun gıda enflasyonu %61,1 ve en yoksul %20'lik gelir grubunun gıda enflasyonu ise %77,7 olarak tespit edildi.
Yüksek gelir gruplarının gıda enflasyonunu daha az hissettiği gözlemlendi. Dördüncü %20'lik (yüksek) gelir grubunun gıda enflasyonu %42,7, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise %30,8 seviyesinde kaldı. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu %78 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu %31 düzeyinde kaldı. Bu durum, enflasyonun gelir gruplarına ve toplumsal kesimlere göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
Gıda enflasyonundaki bu farklılıkların yanı sıra resmi ortalama enflasyon oranlarının da düşük gelirli bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları ve hissettikleri oranları yansıtmadığı ifade edildi. Uluslararası kuruluşlar, Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen ve beklenen tüketici enflasyonunu düzenli olarak yayımlamaktadır. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, hissedilen ve algılanan enflasyonu açıklamamaktadır. DİSK, TÜİK’in halkın hissettiği ve algıladığı enflasyon oranlarını içeren yeni bir veri yayınlaması gerektiğini vurguladı.
GIDA VE GENEL ENFLASYON ARASINDAKİ FARK BÜYÜYOR
TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artış göstermeye devam ediyor. 2005 Ağustos ayında 118 olan TÜFE endeksi, Ağustos 2024’te 2526’ya yükseldi. Gıda fiyatları endeksi ise 2005 Ağustos’ta 110 seviyesindeyken, 2024 Ağustos’ta 3458’e yükseldi. 2005’te %7,9 olan yıllık enflasyon oranı, Ağustos 2024’te %49,3’e çıktı. 2005 yılında %4,3 olan yıllık gıda enflasyonu ise Ağustos 2024’te %43,7’ye yükseldi. Bu veriler, gıda ve genel enflasyon arasındaki farkın giderek açıldığını gösteriyor.