Karar yazarı İbrahim Kahveci, EPDK Ocak 2020 bülteninden bazı bilgiler aktararak, "Boru hatları döşenirken 25 yıllık kontratlar yapılıyor... Rusya’ya “artık yeter” dememiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.
Doğalgaz fiyatlarında bu zor günlerde bir indirim yapılamaz mı?' sorusunu yanıtlayan ekonomi yazarı İbrahim Kahveci, "Aslında indirim için alanımız var. Bu yılın ilk çeyreğinde 250 doların üzerinde fiyattan ithalatımız var. Ama petrol ve türev ürünlerin fiyat düşüşü sayesinde yılın son çeyreğinde bizim de doğalgaz ithalat fiyatımız 150 dolar seviyelerine düşecektir." ifadelerini kullandı.
İbrahim Kahveci'nin yazısının ilgili kısmı:
Konumuz doğalgaz. Biz doğalgazı Rusya başta olmak üzere İran ve Azerbaycan’dan ithal ediyoruz...
Gelelim ülkemize.
Avrupa’da ocak-şubat aylarında 80-90 dolar arasında seyreden 1000 metreküp doğalgazı biz 250 dolar civarında bir fiyattan Rusya ve İran’dan satın alıyoruz.
Hatta önceki gün 70 dolara dahi yaklaşan Avrupa gaz fiyatı (bin m3) bize hala 250 doların üzerinden satılıyor. O nedenle biz şu anda vatandaşımıza indirim yapamıyoruz.
Bunun ana nedeni şu: Biz doğalgazı petrol ve türev ürünlerin fiyat değişimlerinin gecikmeli yansıması ile ithal ediyoruz. Almanya ve Avrupa ise serbest piyasasındaki fiyata göre Rusya’dan gaz ithal ediyor.
Şöyle izah edelim:
Rusya Avrupa’ya doğalgazı 70-80 dolar üzerinden satarken Aynı Rusya bize aynı doğalgazı 250 dolar üzerinden satıyor.
(İran daha yüksek, Azerbaycan ise çok az düşük fiyattan)
***
Bizde durum ne olacak? Doğalgaz fiyatlarında bu zor günlerde bir indirim yapılamaz mı?
Aslında indirim için alanımız var.
Bu yılın ilk çeyreğinde 250 doların üzerinde fiyattan ithalatımız var. Ama petrol ve türev ürünlerin fiyat düşüşü sayesinde yılın son çeyreğinde bizim de doğalgaz ithalat fiyatımız 150 dolar seviyelerine düşecektir.
Yani bizim ithalat fiyatımız TL bazında şu anda 1,55 lira ederken, yılın son çeyreğinde dolar/TL 6,5 olsa bile 1,0 liranın altına gerileyecek.
O nedenle şimdiden yüzde 20 civarı indirim yapılabilir. Yıl sonunda düşecek fiyatı (TL bazında yüzde 35-40 arası) şimdiden daha düşük bir indirimle vatandaşa yansıtabiliriz. Yılın ikinci yarısında başlayıp yılın son döneminde yüzde 50’ye varacak ithalat fiyatındaki düşüşü böylece daha düşük oranda ama şimdiden vatandaşımıza yansıtabiliriz.
***
Şimdi son noktaya gelelim. Boru hatları döşenirken 25 yıllık kontratlar yapılıyor.
Türk Akım’ı üzerinden bir fiyat kontratı henüz duymadık. Batı Akım kontratları zaten 2021’de bitiyor. Mavi Akım ise 2026’larda bitiyor.
Kısaca Rusya’ya “artık yeter” dememiz gerekiyor.
Bize de gazı Avrupa fiyatlarından satmalısın dememiz gerekiyor. Bu işi sıkı takip edelim. Rusya bizden aldığı yüksek fiyatlı para ile Suriye’de, Libya’da bize operasyon çekiyor... En azından kendimize çekilen operasyonun parasını biz ödemeyelim.
Yeter!