Bugünkü Resmî Gazete’de yayınlanan “Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı İşlemler Hakkındaki Yönetmelik”ten kötü giden ekonomi hakkında konuşma yasağı çıktı.
Hafta başından bu yana yükselişini devam ettiren ve bugün tarihi rekorunu kıran dolarla ilgili haber ve görüşlere "düzenleme" getirildi. Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmeliğe göre, "finansal sisteme olan güveni zedeleyerek sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak" manipülasyon olarak değerlendirilecek.
Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmeliğe göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'na (BDDK) piyasa üzerinde yeni yetkiler tanındı. Düzenleme, döviz kuru fiyatı üzerinde belirtilen görüşlere ilişkin de maddeler içeriyor.
Hafta başından bu yana tarihi rekor kıran döviz kurundaki yükseliş, AKP hükümeti tarafından "saldırı" olarak nitelendirildi. 2018 ve 2019'daki döviz kuru artışlarından sonra da "finansal saldırı" olduğunu öne süren AKP, 25 Şubat 2020'de Resmi Gazete'de yayınlanan düzenlemeyle Bankacılık Kanunu'nda değişiklikler yapmıştı.
Dolar 7,24’ün üzerine çıkarak tarihi zirveye ulaştı
Bankacılık Kanunu'na “Finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler” başlığı altında yeni bir madde eklendi. Finansal piyasalarda yapay arz, talep veya döviz kuru dahil fiyat oluşumunu sağlamak amacıyla işlem yapan bankalara sağlanan menfaatin iki katından az olmamak üzere bir önceki yıl sonu finansal tablolarında yer alan faiz, kâr payı gelirleri, alman ücret ve komisyonlar ile bankacılık hizmet gelirleri toplamının yüzde 5’ine kadar idarî para cezası verilmesi hükme bağlanmıştı.
'MANİPÜLASYON VE YANILTICI İŞLEM'
Resmi Gazete'de yayımlanan yeni düzenlemeyle, bankalarca gerçekleştirilen aşağıdaki fiiller, Kanunun 76/A maddesi kapsamına giren finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlem ve uygulamalar olarak kabul edilecek :
a) Bir finansal aracın arzına, talebine veya fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran veya uyandırabilecek olan ya da döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatının anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan işlemlere bu amaçları sağlamak kastıyla dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
b) Arz talep dengesinin normal şartlarda gerçekleşmediği dönemlerde, finansal piyasaların dalgalanmasından ya da sığlığından faydalanmak suretiyle, finansal piyasaların düzensizliğini artıracak ya da istikrarını olumsuz etkileyecek şekilde, bir finansal aracın fiyatına veya faiz, döviz kuru, CDS gibi referans değerlere etkide bulunacak işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
c) Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlerine ilişkin veya bankalarca yurt dışına TL likidite sağlanmasına ilişkin Kurulca alınan karar ve sınırlamaların, işlemlerin erken itfası, vadesi gelen işlemlerin ötelenmesi ve/veya yükümlülüklerin yerine getirilmemesi dahil olmak üzere, dolaylı yöntemler kullanılarak aşılmasına ya da söz konusu Kurul kararlarının etkisizleştirilmesine yönelik işlem ve uygulamalar gerçekleştirmek veya bu tür işlem ve uygulamalara aracılık etmek.
ç) Aldatıcı bir mekanizma veya kurgu yoluyla döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya etkileyebilecek işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
d) Bir finansal aracın arzına, talebine veya döviz kuru ve faiz dahil fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran ya da uyandırabilecek olan ya da bu fiyatın anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan yanlış veya yanıltıcı bilgi veya söylentileri, internet dahil herhangi bir kitle iletişim aracı yoluyla ya da başka bir yolla yaymak.
e) Öncesinde pozisyon alınmış bir finansal araç hakkında, alınan pozisyonla ilgili çıkar çatışmasının kamuoyundan gizlenmesi suretiyle, internet veya diğer kitle iletişim araçları yoluyla görüş bildirerek söz konusu finansal aracın, faiz oranı ve döviz kuru dahil, fiyatı üzerinde etkide bulunmak veya bulunmaya çalışmak.
f) Yanlış veya yanıltıcı olduğunu bildiği ya da bilmesi gerektiği halde, bir referans değer hakkında yanlış veya yanıltıcı bilgiler iletmek, yanlış veya yanıltıcı girdiler sağlamak ya da bir referans değerin hesaplanmasını manipüle edici herhangi bir davranışta bulunmak.
g) Bir finansal aracın arz veya talebi üzerindeki hakim rolün kullanılması suretiyle finansal aracın alım satım fiyatlarını sabitlemeye veya başka bir haksız kazanç sağlamaya yönelik eylemlerde bulunmak.
ğ) Finansal piyasaların açılış ve kapanışlarında, faiz ve döviz kuru dahil bir finansal aracın açılış veya kapanış fiyatlarını etkileyen veya etkileyebilecek alım veya satım işlemleri gerçekleştirerek bu açılış ya da kapanış fiyatlarına göre pozisyon alan yatırımcıların yanlış yönlendirilmesini sağlamak.
h) Tasarruf sahiplerini gerçeğe aykırı veya yanıltıcı şekilde yönlendirmek.
ı) Finansal sisteme olan güveni zedeleyerek sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak.
Yeni düzenlemeyle BDDK'ya verilen manipülasyon yetkisi, AKP'nin "istemediği ekonomi yorumlarına karşı bir sopa görevi görecek" şeklinde yorumlandı.