Dünya Bankası, küresel gıda ve emtia fiyatlarının, 2025 yılında petrol arzındaki bolluk nedeniyle son beş yılın en düşük seviyesine düşeceğini bildirdi. Ekim 2024'te yayımlanan Emtia Piyasaları Görünüm Raporu'na göre, emtia fiyatlarının 2026 yılına kadar düşmeye devam etmesi beklenirken, altında ise rekor seviyeler öngörülüyor.
Raporda, Orta Doğu'daki potansiyel geniş çaplı çatışmalara rağmen petrol arzının etkisinin sınırlı kalabileceği belirtildi. 2025 yılında emtia fiyatlarının son beş yılın en düşük seviyelerine gerileyeceği ifade ediliyor; ancak genel emtia fiyatlarının, Kovid-19 öncesi döneme göre yüzde 30 daha yüksek kalacağı tahmin ediliyor.
Petrol fiyatlarındaki düşüş, emtia fiyatlarındaki genel gerilemenin öncüsü olacak. Bu yıl emtia fiyatlarının yüzde 3,4 düştüğü, 2025 ve 2026 yıllarında ise sırasıyla yüzde 5,1 ve yüzde 1,7 daha azalmasının beklendiği ifade ediliyor. Dünya Bankası, 2024-2026 döneminde küresel emtia fiyatlarının ortalama yüzde 10 düşeceğini öngörüyor.
Raporda, petrol fiyatlarındaki düşüşün belirleyici rol oynayacağı, doğal gaz fiyatlarındaki artışın ve tarımsal ile metal hammaddelerdeki istikrarlı görünümün ise düşüşleri sınırlayabileceği vurgulanıyor. Gelecek yıl küresel petrol arzının, talebi günde ortalama 1,2 milyon varil aşması bekleniyor; bu durum 2020 ve 1998’deki petrol fiyatı çöküşleri ile benzerlik taşıyor.
Dünya Bankası, Brent tipi ham petrolün ortalama fiyatlarının 2024'te 80 dolar, 2025'te 73 dolar ve 2026'da 72 dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.
Gıda ve enerji fiyatları üzerinde de düşüş bekleniyor. Küresel gıda fiyatlarının bu yıl yüzde 8,5, 2025'te ise yüzde 4 oranında düşmesi ve sonrasında dengelenmesi öngörülüyor; bu fiyatların 2015-2019 dönemi ortalamasının yüzde 25 üzerinde kalacağı belirtiliyor. Enerji fiyatlarının ise bu yıl yüzde 5,8, gelecek yıl yüzde 6,2 ve 2026'da yüzde 2,1 düşmesi bekleniyor. Bu fiyat düşüşlerinin, merkez bankalarının enflasyonu kontrol etmesini kolaylaştıracağı ifade ediliyor.
Bununla birlikte, silahlı çatışmaların artışı, enerji arzını olumsuz etkileyerek gıda ve enerji fiyatlarını artırma riski taşıyor. Orta Doğu'daki çatışmaların tırmanmasının enerji fiyatları üzerinde yukarı yönlü risk oluşturabileceği vurgulanıyor.
Ayrıca, yatırımcılar için bir 'güvenli liman' olan altının, 2023'teki ortalama fiyatının yüzde 21 üzerinde bir rekor kırması bekleniyor. Altının, çatışmalar ve jeopolitik belirsizlik dönemlerinde değer kazanması öngörülüyor; önümüzdeki iki yıl içinde altın fiyatlarının Kovid-19 öncesi beş yıl ortalamasının yüzde 80 daha yüksek kalacağı tahmin ediliyor.
Raporda, Çin'deki emlak sektöründeki zayıflığın sıkı arz koşulları ve enerji dönüşümünden kaynaklanan metallere yönelik artan talep ile dengeleneceği belirtiliyor. Bu nedenle, 2025-2026 yıllarında endüstriyel metal fiyatlarının istikrarlı bir seyir izlemesi bekleniyor. Ancak, Çin'deki beklenmedik büyüme sonuçlarının metal piyasalarında dalgalanmalara neden olabileceği de ifade ediliyor.