2020 yılı ile birlikte, hali hazırda var olan ekonomik krizler, bir bir patlak verirken, para konusunda sıkıntısı olmayan ülkeler ile kaynak bulmakta zorlanmaya başladı. Alman Hükümetinin, Türkiye'den talep etmiş olduğu gurbetçilerin mal varlığı dökümü ise bunun en net göstergelerinden biri. Buna göre Almanya'da yaşayanların, Türkiye'de bulunan mal varlıklarına da inceleme yaparak, bunlar üzerinden vergi almayı planlıyorlar.
Dünya genelinde yeni kaynaklar arayışına giren ülkelerin, ekonomilerinde çalkantılar boy göstermeye başladı. Bir önceki yıllara göre gerilemeye başlayan ekonomilerine karşın, sadece yeni kaynaklar ile ayakta durma planı yapan ülkeler için, 2021 yılı oldukça zorlu geçecek.
Ekonomistler alarm veriyor
Ekosayfa.com sitesinden edindiğimiz bilgilere göre, Ocak, Mart, Haziran aylarında ki borsa, kripto para, emtia, değerli madenlerde ki çöküşlerin, ana nedeni şirketlerin sıcak para ihtiyaçlarını karşılamak için, burada bulunan yatırımlarını çekmesi ile yaşandı. Özellikle Mart ayındaki ciddi düşüşün ardından, Haziran ayında -400 dolara kadar inen petrol varil fiyatları ile birlikte, tüm anlaşmalarda sıkıntıya girdi. Çünkü çıkarılan petrol borsada vadeli işlem gördüğü için, yatırımcı henüz çıkmadan alıyor ve çıktığında satışını yapıyor. Ancak korona virüs ile birlikte araç kullanımın azalmasından dolayı, çıkarılan petrol için depo sorunları ortaya çıktığı için, daha fazla ceza ödemek istemeyen ham petrol yatırımcıları -400'lerden varil varil petrol satışı yaptılar.
Asıl zorluk 2021'de başlayacak
Avrupa ülkelerinin son aylarda üretimlerini durdurması, para ihtiyaçlarını hazineden karşılamaları ve yeni gelirlere ulaşamadıkları için, özellikle sömürge sistemine dayalı ülkeler için 2021 yılı çok zorlu geçecek. Üstelik sömürgeye dayalı yaşayan ülkeler bu sıkıntıları daha fazla hissedecek. Bilhassa Güney Amerika ve Afrika ülkelerinde sıkıntılar boy göstermeye başlamışken, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, dünyanın güçlü ülkeleri gözünü yeni kaynaklara çevirmiş durumda. Ekonomide ki çalkantılar aslında son bir kaç yıldır kendini gösteriyordu.
Ülkemizde dolar yükselirken, Amerika'da da para ihtiyacı her geçen gün artıyor. FED'in almış olduğu dolar basım kararı ile birlikte, 2 trilyon dolar vatandaşlara dağıtılmak için hazineye aktarılmıştı. Ancak yetersiz gelen bu rakam, Eylül ayında ki çöküşü de beraberinde getirdi.
Ekonomide süre gelen kriz zirveye ulaştı
Hiç şüphesiz ki ekonomide ki krizin ana nedeni karşılıksız basılan paradır. Paranın çalışma sistemi, paranın ilk ortaya çıktığı günümüzden bu yana değişmez şekilde, devlet güvencesi altındadır. Bu nedenle altın her zaman değerli olduğu gibi, altın üzerinde sadece baskılardan farklılık vardı. Kısacası dolar alıyorsanız eğer, güvence olarak paranın arasında Amerika'nın olduğunu biliyorsunuz. Günümüzde bu güvenceler devam etse de, Amerika'nın sınırsız para basmaya başlaması ve uluslararası işlemlerin ise dolar ile yapılması ile birlikte, reel piyasaların neredeyse 10 katı kadar sanal para piyasaları alt üst etmiş durumda.
Gayrimenkul yatırımları artıyor
Dünya genelinde gayrimenkul yatırımlarında ise ciddi bir artış bulunuyor. Son yılların en büyük gayrimenkul satışlarından biri gerçekleştiren Türkiye ile birlikte, Amerika'da da 2006 yılı sonrasında en fazla konut satışının gerçekleştiği yıl olarak 2020 Ağustos ayı kayıtlara geçti. Ekonomistlere göre bunun ana nedeni, yatırımcının parasını borsalardan çekerek, gayrimenkule yatırmaları ile gösteriliyor. Kısacası yatırımcılar piyasalardan olumsuz etkilendiği için, işlem yapmak yerine, garantili olan gayrimenkul sektörüne yöneliyor.
Otomobil piyasalarında da benzer bir durum gözlemlenirken, otomobil üreticilerinin son 6 ayda üretim hatlarının çoğunu kapatması ve ayrıca ülkeler arası sınır kapatmaların da olması nedeni ile araç ihtiyacı gün yüzüne çıktı. Sonuç olarak da dünya genelinde araç fiyatlarında da ciddi bir artış yaşandı ve bu artışın devam edip etmeyeceği ise 2021 yılına bağlı hale geldi.
Basılan dolarlar, krizi körükledi
2008 yılında Amerika'daki krizin ardından, alınan karar ile birlikte FED sınırsız bir şekilde para basmaya başladı. Basmış oldukları paraları sadece kendi ülkelerinde değil, yatırımcılar aracılığı ile dünyanın her yerinde kullanmaya başladılar. 2009 ile 2012 yılı dünyanın paraya doyduğu yılların başında geliyor. Çünkü karşılığı bulunmayarak basılan paralar, hesaplarda sanal olarak duruyor. 2012 sonrasında ise FED yatırımcılardan vermiş olduğu paraları geri isteyince, dünya genelinde dolar sıkıntısı boy göstermeye başlandı. FED açıklamalarına göre reel piyasalarda 60 trilyon dolar varken, tüm piyasalarda ki işlem hacmi ise 600 trilyon doların üstünde. Kısacası 540 trilyon dolar, sadece bankaların hesaplarında bir sayı olarak görünüyor.
Borsalar çöktü, petrol dibi gördü, altın yükseldi
Yıllara göre bu durum sürekli artış gösterirken, 2020 yılı itibari ile patlak verdi. Sadece ülkemizde değil, dünya genelinde para piyasaları ciddi kayıplara ulaştı. Ancak bunun karşılığında altın sürekli bir yükseliş trendi çizerek, son yılların en büyük atağını yaptı. Altın piyasası denilince ülkemizde ilk akıllara çeyrek altın geliyor. 2021 ile birlikte, çeyrek altın son iki yıla oranla değerini 2'ye katlayacak gibi duruyor.
Ekonomi hakkında en güncel veriler ile yapılan analizlerin tamamını www.ekosayfa.com üzerinden görebilirsiniz. Alanında uzman bir ekip ile piyasaları yorumlayan kurum, geçmişte yapılanlar, günümüz ve geleceğe bakış üzerine incelemelerde bulunarak, olabilecek piyasa değerlendirmelerini yapıyor.
Yeni Ekonomi Programında olumlu hava var
Buna karşın 2021-2023 için Yeni Ekonomi Programının açıklanmasının üzerinden henüz iki hafta geçmesine karşın, piyasalarda olumlu hava var. TUİK verilerine göre Türkiye'de bu yılda yükselişine devam ederek, üretim, imalat sektörünü canlandırmaya devam ediyor. Ancak buna karşın işsizlik sayılarında ki artış ise can sıkıcı bir hale gelirken, yeni istihdam kanalları ile işsizliğin azaltılması planlanıyor.