Türkiye'nin doğusunda, Elazığ'a bağlı Salkaya köyünde, meyve ekimi yaparken kazı yapan bir çiftçi, Roma dönemine ait büyük ölçüde bozulmamış bir mozaik buldu. 84 metrekarelik alanda yayılan mozaik, Anadolu leoparı gibi nadir hayvan figürlerini içeren çarpıcı bir av sahnesini tasvir ediyor. Bu mozaik, Türkiye’de şimdiye kadar bulunan türünün en büyük örneği olabilir.
MOZAİĞİN İÇERDİĞİ SAHNELER VE FİGÜRLER
Mozaiğin en dikkat çekici yönü, Roma döneminin avcılık sahnelerini betimlemesidir. Mozaikte bir aslanın dağ keçisini kovalamasi, bir ayının geyiği takip etmesi ve tazıların bir yaban domuzunu köşeye sıkıştırması gibi çeşitli av sahneleri yer alıyor. En çarpıcı sahnede ise Anadolu leoparının dişlerini bir devekuşunun boynuna geçirerek vahşi kovalamacayı sergilemesi dikkat çekiyor. Sahneler arasında sülün, ördek ve kaz gibi kuşlar, açan güller ve nar ağaçlarıyla huzurlu bir kontrast oluşturuyor.
MOZAİĞİN KÜLTÜREL VE TARİHSEL ÖNEMİ
Elazığ Devlet Arkeoloji ve Etnografya Müzesi kazı başkanı Emre Çayır, bu mozağin türünün ilk örneği olduğuna dikkat çekiyor. Roma geleneğinde aslan ve ayı, otoritenin simgeleri olarak kabul edilirken, av köpekleri ise insanın doğayla ilişkisini hatırlatıyor. Çayır, "Bu, zanaatkârların metaforlar kullanarak fikirleri aktardığını gösteriyor" şeklinde yorum yapıyor.
KAZI VE KEŞİF SÜRECİ
Mehmet Emin Sualp tarafından Nisan 2023’te keşfedilen mozaik, 50 cm derinlikteki gevşek toprağın altında yer alıyordu. Bu antik eser, 3. yüzyılın sonlarına tarihleniyor ve bölgenin bir zamanlar Roma İmparatorluğu’nun antik Pers sınırıyla bağlantılı bir yerleşim yeri olduğu düşünülüyor. Çayır, mozaiğin muhtemelen bir Romalı yetkilinin konutunun parçası olabileceğini belirterek, bunun bir güç ifadesi olduğunu vurguladı.
KORUMA ÇALIŞMALARI VE GELECEK PLANLARI
Yüzyıllar boyunca büyük ölçüde korunmuş olan mozaik, kısmen çökmüş bir ahşap çatı tarafından korunmuş gibi görünüyor. Konservatörler, mozaiği korumak için yoğun bir çalışma yürütüyor. Türk yetkililer, mozağin bir müzeye taşınıp taşınmayacağına ya da yerinde bir koruma alanı oluşturulup oluşturulmayacağına henüz karar vermedi. Bu karar, ilerleyen kazılarda ortaya çıkacak buluntulara göre şekillenecek.