Doğrudan elektronik sigara kullanımına bağlı olarak akciğerde hasara yol açan solunum hastalığı, 'e-Cigarette and Vaping use Associated Lung Injury (EVALI)' olarak adlandırıldı. Sigara kullanımının dünya genelindeki ölüm oranlarına ilişkin verileri sunan Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Genel Başkanı ve Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şule Akçay, Dünya Sigarayı Bırakma Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, sigara kaynaklı olarak dünya genelinde her yıl 8 milyon kişinin hayatını kaybettiğini belirtti. Prof. Dr. Akçay, sigaranın tüm kanser vakalarının yüzde 30'undan sorumlu olduğunu vurgulayarak, tütün kullanan her iki kişiden birinin sağlığını zaman içinde kaybettiğini ifade etti. Ayrıca, ülkemizde tütün kullanımı nedeniyle günlük ortalama 250 kişinin yaşamını yitirdiğini de dile getirdi.
Bu açıklamalar, sigara kullanımının küresel çapta ciddi bir sağlık sorunu olduğunu ve ölümcül sonuçlara yol açabileceğini vurgulamaktadır. Ayrıca, elektronik sigara kullanımının da benzer sağlık risklerine neden olabileceğine dair önemli bir uyarıyı içermektedir.
Prof. Dr. Şule Akçay
ELEKTRONİK SİGARALAR ZARARLI MI?
Sigara, kanserler, zatürre, astım, kalp ve damar hastalıkları gibi kronik sağlık problemlerine yol açarken, elektronik sigaraların ise bunların yanı sıra aniden ortaya çıkan akut hasarlara neden olduğunu anlatan Prof. Dr. Şule Akçay, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Isıtılmış tütün ürünleri olduğundan bataryanın patlaması halinde el, ağız ve yüzde yanıklara, sıvının içindeki yağlı bileşenler de akciğer hasarına neden oluyor. Sadece elektronik sigara tüketen kişilerde ortaya çıkan yeni bir hastalık tanımlandı. Bu hastalığın adı de elektronik sigara ilişkili akciğer hasarı 'EVALI' olarak isimlendirildi. Bu hastalık, sadece elektronik sigara tüketirken kişide oluşan akut akciğer hasarı.
Yani elektronik sigara, kronik yan etkilerinin yanı sıra akut sağlık sorunlarına yol açıyor. EVALI, 17 yaşında bir Amerikalı öğrenci, akut solunum yetmezliğiyle hastaneye başvuruyor ve her iki akciğerinde yaygın zatürre saptanıyor. Öykü derinleştirildiğinde yakın zamanda elektronik sigara tükettiği öğreniliyor. Birçok hastalık elendiğinde elektronik sigarayla gelişen bir hastalık olduğu anlaşılıyor ve EVALI ismiyle bir hastalık olarak tanımlanıyor."
EVALI HASTALIĞI NEDİR?
Prof. Dr. Şule Akçay, artık hastalara muayenede yalnız sigara değil, elektronik sigara kullanıp kullanmadığını da sorduklarını bildirdi. Elektronik sigara kullanımına bağlı akut akciğer hasarının emarelerine ilişkin Prof. Dr. Şule Akçay, şu bilgileri paylaştı:
"Son 90 gün içinde elektronik sigara ve türevlerinin kullanılması halinde, kişide balgam, öksürük, nefes darlığı, ateş, bulantı, kusma, ishal, kilo kaybı, iştahsızlık semptomlarının varlığında ve akciğer grafisinde her iki tarafta zatürre görünümü olduğunda artık bu kişiye EVALI tanısı konuluyor. EVALI artık hastalık kod sınıflandırmasında yer almaya başladı. Bu artık hem ülkemizde hem dünyada bilinen bir hastalık haline geldi."
EVALI HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Bu tanının konulduğu kişide tedavi sürecindeki en önemli basamağın tütüne maruz kalmanın sonlandırılması olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şule Akçay, elektronik sigara kullanımının devamı halinde akciğerde kalıcı hasarların gelişebildiğini dile getirdi.
Prof. Dr. Şule Akçay, sağlığın korunması için elektronik sigaranın en az geleneksel sigara gibi zararlı olduğunun unutulmaması gerektiğini ifade ederek, "Elektronik sigaralar, sigara bırakma aracı değildir, sigara içmenin ve bağımlılık gelişmesinin başka bir kapısıdır. Bu normalize edilemez. Bunların tamamı hastalık nedenidir" uyarısında bulunmuş oldu.