Gazeteci Sedat Bozkurt, Türkiye’yi yerel seçim sonrasında IMF’li günlerde çokça kullanılan “acı reçete” ve “kemer sıkma” tanımlarını çokça duyacağımız bir dönemin beklediğini yazdı.
Yerel seçimler sonrasında ekonominin direksiyonuna Mehmet Şimşek’in geçeceğini belirten Bozkurt, yazısında şu ifadelere yer verdi:
“Erdoğan bakanlarını açıklamadan 2 gün önce listesini tamamladı. Cevdet Yılmaz Ticaret Bakanı, Mehmet Şimşek Cumhurbaşkanı Yardımcısıydı. Şimşek’e göre, “enkazdan daha vahim olan” ekonominin derlenip toparlanması için mesaisinin tamamını ekonomiye ayırmalıydı. Cumhurbaşkanı Yardımcısının çok “angarya” işi vardı. O göreve Erdoğan ile arasında sıkıntılı meselelerde “tampon” görevi de göreceği inancıyla, ekonomiye yaklaşımı Şimşek gibi olan Cevdet Yılmaz getirildi.
Erdoğan Şimşek’i zor ikna etti. 10’a yakın baş başa görüşme yaptılar. 2017 yılının bakanlar kurulu toplantılarının birinde Şimşek döviz ihtiyacı için IMF’yi gündeme getirdi. O toplantıda Şimşek’e yalnız içinde IMF geçen cümle kurduğu için ağır eleştiriler yapıldı. Şimşek, IMF’ye Türkiye’nin de üye olduğunu, kamu kurumlarındaki yardımlaşma sandığı gibi çalıştığını, para toplanıp ihtiyacı olanlara, kendi belirledikleri kurallara göre harcanması için verildiğini ve maliyetinin de çok düşük olduğunu anlatamadı. Daha sonra da yalnız bakanlıktan değil, Türkiye’den de kaçar gibi gitti. Deva Partisi’nden de affını isteyerek siyasetten uzak kaldı.
‘ERDOĞAN ENKAZDAN VAHİM TABLOYU KABULLENDİ’
“Enkazdan bile vahim” ekonomik tabloyu Erdoğan da ikili görüşmelerinde kabullendi, bunu “dış mihraklara” bağlamadı. 14 ve 28 Mayıs seçimlerini kazanmak zorunda olduklarını söylemekle yetindi. Geçmişe çok takılmadılar, takıldıkları gelecekteki tek konu 2024 yılındaki yerel seçimlerdi. Pazarlık burada başladı. Erdoğan “yerel seçimlere kadar alacağın her kararı bana danış 1 Nisan’dan sonra direksiyon tamamen sende, ne gerekiyorsa onu yap” dedi. Şimşek Kasım’a kadar gereksinim olan faiz artırımı için de onay aldı. Oran konuşulmadı fakat yüzde 40’a kadar ulaşacak bir çıta öngörülüyor.
Temmuz’da faiz artırımına Erdoğan izin vermedi. Kur Korumalı Mevduatın maliyeti sebebiyle Cevdet Yılmaz devreye girince Ağustos’ta 7,5’lik faiz artırımı geldi. Yani Şimşek ile Erdoğan’ın mutabık kaldıkları sistem işliyordu. Memur maaş zam oranının açıklanandan bir puan üstüne çıkılmasına Şimşek karşı. Aynı şekilde emeklilere iyileştirme yapılmasına da. Bu, Erdoğan’ın elini kolunu bağlamış vaziyette. Bunlar için ilave kaynak yaratmakta da zorlanıyorlar. Körfez ile kurulan ilişkilerin tamamı yerel seçime kadar olan süre için. Ondan sonra direksiyonda Şimşek, uygulamada da onun kararları olacak.
‘ŞİMŞEK’İN KAFASINDAKİ PLAN SEÇİM SONRASI BAŞLIYOR’
Şimşek’in her şeyin başlangıcı olarak 2024’ü göstermesi ve uygulanan ekonomik modelin sonuçlarının da 2,5 yıl sonra alınacağını söylemesi kafasındaki planı açıklıyor aslına bakarsak. 2024 yılından sonraki 2,5 yıl da Erdoğan’ın siyasi planına işaret ediyor. TBMM’nin erken seçim kararı alması durumunda yeniden aday olacak ve iyi ekonomik koşullarda seçime gitmek istiyor. O süre içerisinde geçecek 2,5 senenin önemi yok. Şimşek “iç talebin yavaşlayacağı bir döneme” girmekten söz ediyor ve ihracatın artması için çabalıyor, yani artan dış taleple iç talepteki azalmayı dengelemeyi düşündüğünü açıklıyor. Model belli, döviz artacak, alım gücüyle birlikte enflasyon da düşecek.
IMF’NİN KREDİ KULLANDIRDIĞI ÜLKELERE UYGULADI YÖNTEM GELİYOR
Son günlerde öznesi IMF olan haberlere seneler sonra tanıklık yaptık. Bunun rastlantı olduğunu sanmayın. Şimşek’in ipuçlarını verdiği ekonomik model IMF’nin kredi kullandırdığı ülkelerde uygulayageldiği modeldir. Bu model uygulanacak ise maliyeti hayli az IMF kredisi neden kullanılmasın? Şimşek’in görevi kabul etmesine bakılırsa bunun onayı da alınmış durumda. Yapısal reform ihtiyacı da buradan kaynaklanıyor zaten. Bunu ama IMF yaptırabilir. (Kemal Derviş programı MHP ile DSP’yi baraj aktı bıraktı. 2 yıl sonraki neticeleri AKP’yi 21 senedir iktidarda tutuyor. O nedenle 2,5 yıl rastgele bir zaman dilimi değil)
Günde 10 milyar liraya yakın vergi toplanan ülkede devletin harcamalarına bu para yetmiyor ve bizzat ekonominin başlangıcında bulunan Şimşek tarafınca “enkazdan daha vahim” olarak değerlendirilen bir tablo var ortalıkta. Şimşek IMF politikaları için yapılan tanıma uygun olarak “acı reçete” ya da “kemer sıkma” yöntemini uygularken, Erdoğan da bunun politik kurgusunu oluşturma ardında. 12 Eylül askeri darbesi ile uygulanmaya başlanan 24 Ocak kararı için yapılan bir tespitti:
Bu hep aklınızın bir köşesinde kalsın, Erdoğan yerel seçimleri güç kaybı yaşamadan, muhalefeti güçsüz, dağınık bir hale getirerek sonraki 2,5 yılı tamamlamak istiyor. Şimşek’in ekonomik modeli uygulanırken “rahatsız” edilmek istemiyor özetle..."