Türkiye, yabancı medyada da yer aldığı şekliyle yarım kalan projeler çöplüğüne dönüşmeye başladı.
Büyük projelerin yanısıra, küçük çaplı kentsel dönüşüm işleri de iflas eden şirketler nedeniyle yarım kaldı.
Dolar kurunun son aylarda Türk Lirası'nı neredeyse pul etmesi ve değersizleştirmesi sonucunda, dövizle alışveriş yapan ve borçlanan şirketler kadar devlet kurumları da devam eden projeleri enkaz halinde bırakmak mecburiyetinde kaldı.
T24'deki yazısında bu konuyu ele alan Barış Soydan, hayli çarpıcı bir örneğe dikkat çekti. Soydan, Fikirtepe'de 53 yıldır oturduğu dairesini kentsel dönüşüm kapsamında Kurtlar Vadisi'nin yapımcılarıyla ilişkili Pana Yapı'ya veren Zeynep Düzgünoğlu'nun, mali sıkıntıya düşen şirketin inşaatı tamamlaması nedeniyle çadırda kaldığını yazdı.
Ev sahiplerine yapılan kira yardımının da kesildiğine değinen Soydan, yabancı medyada inşaatı yarım kalan projeler arasında MİT’in Ankara’daki yeni kampüsünün de gösterildiğini hatırlattı.
Bu tablo ile ilgili "Şaşırtıcı mı? Hayır, pek değil. Enflasyonu aşağı çekmek ve bu arada sıcak paranın kaçışını durdurmak için Türkiye'nin tasarrufa gitmek zorunda olduğunu sağır sultan bile duydu. Ama IMF'le ama IMF'siz, kamu harcamaları kısılmak zorunda" yorumunu yapan Soydan, yazısını şu satırlarla sürdürdü:
"Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da zaten, kamu harcamalarında çok ciddi tasarrufa gidileceğini, yıl sonunda devlet bütçesinde 5 milyar TL'lik faiz dışı fazla vermek istediklerini açıklamıştı. (Faiz dışı fazla: Faiz harcamaları düşüldükten sonra bütçenin fazla vermesi.)
Güzel. Aklın yolu bir.
İyi de 5 milyar TL büyük para. Nereden yapılacak bu tasarruf?"
Soydan, bu sorunun yanıtının bilinmediğini, ekonomi yönetiminin tasarrufun kaynağını açıklamadığını kaydettikten sonra, bunun bilinmesine ihtiyaç olduğunun altını çizdi.
"Merkez Bankası’nın bağımızlığıyla ilgili yaşanan büyük hayal kırıklığından sonra (Biz, Merkez Bankası'nın siyasi iradeden bağımsız hareket etmeyeceğini biliyorduk da, yabancı yatırımcılar uzun süre -Bu yılın başına kadar-, bağımsız olduğu varsayımıyla hareket etti) Ankara’nın sözünün eski itibarı kalmadı" yorumunu yapan Soydan, uluslararası piyasaların vaat değil somut adım beklediğini ise şöyle özetledi:
"Bu saatten sonra uluslararası yatırımcıları ikna edebilmek için “Yapacağız”, “Edeceğiz” gibi genel vaatlere değil, somut bir tasarruf programına ihtiyaç var. Nitekim "Yıl sonunda 6 milyar TL'lik faiz dışı fazla hedefinin yakalanması mucize olur" yönünde yorumlar çıkmaya başladı bile.
Açıklanacak tasarruf programına neler olmalı? Haddim olmayarak birkaç öneride bulunabilirim.
- Kanal İstanbul: En az 10 milyar dolar
- Kamudaki makam araçlar: Bütçede 1.1 milyar TL
- Kabataş Martı Projesi: İhale tarihinde 500 milyon TL. Bugünkü maliyeti belirsiz
- Çanakkale 1915 Köprüsü: 10 milyar TL
- Malazgirt’te yapılacak yeni Başkanlık Sarayı: Maliyeti belirsiz
- Demiryollarının modernizasyonu: 35 milyar euro
- Kamunun “temsil ve ağırlama” giderleri: 218 milyon TL
- Kamu kurumlarının kira ödemeleri: İlk 7 ayda 1.5 milyar TL
- Yerli savaş uçağı TF-X: 70 - 80 milyar dolar
- MİLGEM milli savaş gemileri: Gemi başına 250 milyon dolar
- TF-2000 Hava Savunma Firkateyni: 4 milyar dolar
- Rusya’dan alınacak S-400 füzeleri: 2.5 milyar dolar
- 3. Havalimanı Metro Hattı: 1 milyar euro
- Ataköy - İkitelli metro hattı: 338 milyon euro
- Kaynarca-Pendik-Tuzla metro hattı: 1.6 milyar TL
- Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli metro hattı: 2.3 milyar TL
- Ümraniye-Ataşehir-Göztepe metro hattı: 2.4 milyar TL
- Kirazlı-Halkalı metro hattı: 2.4 milyar TL
- Başakşehir-Kayaşehir metro hattı: 969 milyon TL
- Mahmutbey-Bahçeşehir metro hattı: 3.5 milyar TL
- Kamu - özel işbirliği projeleri için devlet tarafından verilen garantiler: Toplam 6.2 milyar TL. (3.6 milyar TL’si otoyol ve köprüler; 2.6 milyar TL’si şehir hastaneleri için)"
- 2023’e kadar yapılması planan kamu - özel işbirliği projeleriKarayolu yatırımları: 80 milyar dolar
- Demiryolu yatırımları: 30 milyar dolar
- Limanlar: 30 milyar dolar
- Havaalanları: 30 milyar dolar
- Sağlık: 30 milyar dolar
- Telekom: 25 milyar dolar
- Yenilenebilir enerji: 39 milyar dolar
- Nükleer: 36 milyar dolar
- Yerli kömür: 15 milyar dolar
- Diğer enerji: 10 milyar dolar