Bugün, seçim için sandık başına gidileceğinden böyle günlerin hassasiyetleri düşünülerek konulmuş yasakların uygulandığı bir gün.
Dün akşam 18.00’dan itibaren 24 saat boyunca propaganda yasak ülkemizde.
Seçim sonuçlarıyla ilgili tahminde bulunmak ve tahmini paylaşmak da yasak.
Kapandıktan sonra sandıklardan alınan sonuçları açıklamak da saat 21.00’a kadar yasak.
Yasaklar günü bugün.
Ben bütün bu yasakların çoğunu günümüzün teknolojik gerçekleriyle ters düşmeleri sebebiyle anlamsız bulurum.
Son anayasa değişikliği ile, doğrudan seçimi etkileyebilecek konumdaki içişleri, adalet ve ulaştırma bakanlarının istifa edip yerlerine tarafsız olacağı varsayılan siyaset-dışı isimlerin gelmesini öngören kısıtlama kaldırıldı. O kısıtlamayı kaldıranlar bu tür artık anlamsız kaçan yasakları da kaldırabilirlerdi.
Daha doğrusu, bakanlarla ilgili kısıtlama yerli yerinde kalsa ve yasaklara dokunulsa daha makul bir ülke olurduk.
İçişleri, adalet ve ulaştırma bakanlarının siyasi kimlikli olduğu bir ortamda seçime gidilmesinin mahzurlarını şu günlerde yaşayarak öğreniyoruz.
Yasaklar ise anlamsız kalıyor.
Propaganda yasağı var diye propaganda yapılmıyor mu?
Hem de nasıl yapıldı bu seçimde…
İnternet üzerinden sürdürülen yayınlarda propaganda anlamına gelebilecek haber ve yorumlar duruyor.
Gazeteler ve TV kanallarında yasaklar uygulanıyor olsa bile sosyal medyanın önü alınabilir mi?
Eskiden ilk seçim sonuçları için zaten en erken saat olan 21.00’ı beklemek gerekiyordu, daha önce istesek bile ayrıntıları öğrenebilmek kabil değildi. Günümüzde ise sandıklar kapanır kapanmaz başlayan sayımlar hiç vakit kaybedilmeden ilgili yerlere ulaşıyor ve pek çoğumuz seçimdeki eğilimi o saatten bayağı önce öğrenebiliyoruz.
Öğreniliyor ancak paylaşılamıyor.
Ta ki, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) yasağı daha erken bir saatte kaldırana kadar…
Ülke seçimlerini yarım asırdır yakından izlerim. Mesleğim beni birkaç ülkedeki kritik seçimleri de izleme imkanına kavuşturdu. ABD’de, İngiltere’de, Yunanistan’da, bazen birden fazla kez, seçimleri öncesi ve sonrasında izledim.
Hepsinde propagandalar seçim günü de devam etti.
Yunanistan’da partilerin taraftarları ellerinde kimliklerini belli eden bayrak ve flamalar olduğu halde sandık merkezlerinin önünde renkli gösteriler yaparlar.
ABD’de, daha 1980’li yıllardan beri sandıklar açılır açılmaz sonuçlar ekranlardan paylaşılır.
[Burayı biraz açayım: ABD saat farklarının 4-5 saate çıkabildiği geniş bir ülke. Bu sebeple ülkenin bir tarafında oy kullanma işlemi başka tarafta sandıklar kapandıktan saatler sonra da devam eder. Her seçimde bazı bölgelerde insanlar henüz tamamiyle oy kullanmamışken, ülkenin uzak noktalarından alınan sonuçlar CNN ve diğer kanallarda duyurulur.]
Son birkaç seçimi televizyon stüdyolarında izledim. Yasak devam ederken sandık sonuçları akışı başladığı için bizler nasıl bir tabloyla karşılaşılacağını stüdyodaki ekrandan izleyebiliyor, ama gördüklerimizi YSK yasağı kaldırana kadar izleyicilerle paylaşamıyorduk.
Bu akşam da öyle olacak.
İnsanlar çıkmakta olan sonucu erkenden öğrenmeye başlasalar ne gibi bir mahzuru olabilir?
Akla gelebilecek her türlü mahzur sıradan insanları ilgilendirmiyor; mahzur, tepki vermeleri anlam taşıyabilecek kişi ve kurumlar için alınıyor ama o kişi ve kurumlar gelişmeleri anında öğrenebilecek imkanlara sahipler…
Oysa sıradan deyip geçtiğimiz geniş kitleler erkenden sonuçlarla ilgili doğru ve sahih bilgi sahibi olabilseler, ötekilerden gelebilecek yanlışlıkların da önü alınabilir.
Sosyal medyadan yalan-yanlış bilgilerin gelmesi önlenemeyeceği için ortalığın bulanması da pekala mümkün.
Her seçim akşamı ekran karşısında kukumav kuşu gibi sonuç bekleyenler bu defa da aynı durumda olacaklar.
Yeni yüzyıl -21. Yüzyıl- başlayalı 23 yıl olmuşken hem de…
Ne gereği var?
Keşke bu seçimde YSK yasağı sandıklar kapanır kapanmaz kaldırsa…
Umarım sakin ve huzurlu bir seçim günü yaşarız ve alınacak sonuç ülke için en hayırlısı ne ise o olur.